Οικογενειακή εκδρομή στον κρυμμένο υδάτινο θησαυρό της ορεινής Ηλείας με την πληθώρα των μυθολογικών αναφορών.
Ελένη Φωτίου
Λίγα είναι τα μέρη απόκοσμης ομορφιάς στην Ελλάδα που είναι τόσο άγνωστα, όσο η Νεμούτα, το χωριό των πηγών και των καταρρακτών που καταλήγουν στο φαράγγι του Ερυμάνθου. Στην περιοχή όπου ζούσαν οι Κένταυροι, στο δρυόδασος και τα φαράγγια της Φολόης, όπου έκρυβε ο Κένταυρος Φόλος το κρασί που έδωσε στον Ηρακλή λίγο πριν αιχμαλωτίσει τον Ερυμάνθιο Κάπρο και όπου ο βασιλιάς Αυγείας είχε τους Στάβλους που ο Ηρακλής καθάρισε με τη βοήθεια του Αλφειού και του Πηνειού κρύβεται ένας αληθινός υδάτινος «μύθος».
Οι πανύψηλοι καταρράκτες της Νεμούτας ανακαλύφθηκαν από δύο ντόπιους πεζοπόρους και αναδείχθηκαν χάρη στην αγάπη για τον τόπο και την ομορφιά του και την έγνοια και το μεράκι τους για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξή του.
Ο Νίκος Σιάκκουλης και ο Παναγιώτης Παπαηλιού με μια ομάδα εθελοντών και νέων ανθρώπων, με γνώσεις τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, αλλά πολύ περισσότερο με πίστη στον τόπο και τις προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξής του επέστρεψαν στην Ηλεία μετά τις σπουδές τους και προσπαθώντας να γνωρίσουν την περιοχή καλύτερα, ανακάλυψαν γύρω στους 30 καταρράκτες κρυμμένους σε έντονη βλάστηση γύρω από το χωριό Νεμούτα. «Ένας κρυμμένος θησαυρός, αναξιοποίητος ακόμα, καθώς πρέπει πρωτίστως οι ίδιοι οι ντόπιοι να πιστέψουμε σε αυτόν τον πλούτο και να αποφασίσουμε από κοινού τους τρόπους της αξιοποίησής του», αναφέρει ο Νίκος. «Αν εμείς οι ίδιοι δεν τους «υιοθετήσουμε», θα καταστραφούν», συνεχίζει ο Νίκος, την ώρα που τη φωνή του σκεπάζουν τα επιφωνήματα ενθουσιασμού των παιδιών.
«Ό,τι και να σου πω, δεν θα πιστεύεις στο θέαμα», μου είχε πει στο τηλέφωνο. Δώσαμε ραντεβού στο γερο-Πλάτανο, το καφενείο της πλατείας της Νεμούτας και αρχίσαμε να κατηφορίζουμε στο βατό χωματόδρομο. Δεξιά μας ο Αϊ-Γιώργης πάνω στην κορυφή, όπου σώζονται τα τείχη της αρχαίας πόλης Στράτος με τη σπάνια γεωστρατηγική θέση και τη θέα ως τον Επικούρειο Απόλλωνα και όλο τον κάμπο του Αλφειού. Γύρω μας, στα χαμηλά, τα φαράγγια του Άμπουλα και του Χαρατσαρίου όπου χύνονται οι καταρράκτες της Νεμούτας, τρεις εκ των οποίων είναι προσβάσιμοι ακόμα και από παιδιά.
Ο πρώτος βρίσκεται στα αριστερά του δρόμου λίγο πριν τη γέφυρα. Δεν είναι τυχαίο που τον αποκαλούν «Πύλη του Παραδείσου». Μετά από ένα δεκάλεπτο περπάτημα ανάμεσα σε φτέρες και πλατάνια, σε ένα καθαρό και βατό μονοπάτι -που μόνο η λάσπη σε περιόδους βροχής μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα- φτάσαμε στον πρώτο καταρράκτη, που κανένας φακός δεν μπορεί να αποτυπώσει το δέος που προκαλεί. Επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο και αφού προσπεράσαμε τη γέφυρα, το μονοπάτι αριστερά, παράλληλα με το ποτάμι φτάνει στο δεύτερο, που οι ντόπιοι αποκαλούν Σουφάλα, ενώ λίγο παρακάτω, στην απέναντι μεριά του ποταμού, ο καταρράκτης του Αϊ-Γιάννη είναι ο μόνος που καταλήγει κατευθείαν μέσα στον Ερύμανθο.
Κλείσιμο
Το μονοπάτι, εύκολο, περνά μέσα από ελιές. «Νεμουτιάνα ή χωραϊτικη, τη λένε αυτήν την ποικιλία. Φύεται δίπλα στο ποτάμι και θεωρείται εξαιρετική και σπάνια, όμως μόνο πρόσφατα έχουν αρχίσει να μελετούν τις ευεργετικές της ιδιότητες», παρατηρεί ο Νίκος. Πράγματι, η συγκεκριμένη ποικιλία ήταν παραμελημένη μέχρι το Γ’ συνέδριο της Διεθνούς Εταιρείας Ελαιοκανθάλης (OIS) που πραγματοποιήθηκε στην Αρχαία Ολυμπία το 2016 και της απέδωσε την ονομασία «Ολύμπια». Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας απεδείχθη ότι το λάδι που παράγεται στην συγκεκριμένη περιοχή εμπεριέχει σε μεγαλύτερο ποσοστό από άλλα λάδια της χώρας, την ουσία «ελαιοκανθάλη», η οποία διαθέτει, σύμφωνα πάντα με τις επιστημονικές έρευνες, φαρμακευτικές ιδιότητες.
«Για ένα ακόμα προϊόν φημίζεται η περιοχή μας. Το κρασί, που συνδέεται με το μύθο του Κενταύρου Φόλου, που έκρυψε το κρασί περιμένοντας τον Ηρακλή. Και το έκρυψε σε τι άλλο; Σε δρύινα βαρέλια. Με τόσες δρύες στο δάσος της Φολόης…», συνέχισε μαγεμένος ο Νίκος να διηγείται την ιστορία και τη μυθολογία του τόπου του.
«Είμαστε σε απόσταση αναπνοής από έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, την αρχαία Ολυμπία. Λίγοι όμως γνωρίζουν τους καταρράκτες της Νεμούτας, το δρυόδασος της Φολόης, την αρχαία Αλίφειρα, τη Μονή Σεπετού και τον καταρράκτη Τρίτωνα που χύνεται στον Αλφειό», υπογραμμίζει ο Πάνος Λαϊνάς που είναι γνώστης της Ηλείας και εργάζεται στον ξενοδοχειακό κλάδο παραπάνω από 30 χρόνια.
«Τι σημαίνει Νεμούτα;» αναρωτήθηκαν τα παιδιά. Πολλές οι ετυμολογικές ερμηνείες. Η Νεμούτα όμως για εμάς και τους ανθρώπους που την αγαπούν είναι το κλειδί του τελευταίου παραδείσου, που -ευτυχώς για όλους- «κρατούν» άνθρωποι με όραμα και αγάπη για τον τόπο και το περιβάλλον.
Τα μονοπάτια της Πελοποννήσου, Mythical Trails
Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση «Περιβαλλοντικές διαδρομές Νεμούτα Αρχαίας Ολυμπίας» που έχει συστήσει η ομάδα αυτών των ανθρώπων έχει συμβάλει στην ανάδειξη της περιοχής και των καταρρακτών με τη διοργάνωση εκδρομών και φυσιολατρικών περιπάτων, καθώς και στη δικτύωση των μονοπατιών της περιοχής με τα Mythical Trails, τα Μονοπάτια της Πελοποννήσου, η διάνοιξη, ο καθαρισμός, η συντήρηση και η προώθηση των οποίων είναι το μεγαλύτερο έργο κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα που πραγματοποιείται με την αρωγή της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Πιο συγκεκριμένα, οι καταρράκτες της Νεμούτας, το δρυόδασος της Φολόης και ο Αλφειός αποτελούν ένα τοπικό πεζοπορικό δίκτυο που θα συνδεθεί σύντομα με το Μονοπάτι του Ηρακλή που θα ξεκινάει από το Ναύπλιο, θα διασχίζει τη Στυμφαλία, τη Νεμέα, το Φενεό, θα συνδέεται με το Μονοπάτι του Μαινάλου και θα φτάνει μέσω του Λάδωνα, του Ερυμάνθου και του Αλφειού στην Αρχαία Ολυμπία, καθώς και με το Μονοπάτι του Πάνα που θα συνδέει το Λάδωνα, τον Ερύμανθο και την Τριποταμιά. Τα Μονοπάτια αυτά με το Μονοπάτι του Ερμή στην ορεινή Κορινθία και το Μονοπάτι του Πάρνωνα θα αποτελέσουν το δίκτυο των μονοπατιών της Πελοποννήσου που στόχο έχει την ανάδειξη της περιοχής ως πεζοπορικό προορισμό ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας και σπάνιου φυσικού πλούτου.
