Θανάσης Τσεκούρας

Για τον ΣΥΡΙΖΑ το καθοριστικό σημείο καμπής ταιριάζει να είναι το πρώτο δίμηνο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος) του 2018. Τη συγκεκριμένη περίοδο η κυβέρνηση υιοθέτησε δύο στρατηγικές πρωτοβουλίες.

Η πρώτη ήταν η δρομολόγηση της λύσης του «Μακεδονικού». Η δεύτερη, οι διώξεις για την υπόθεση Novartis. Δύο στρατηγικές πρωτοβουλίες ετερόσημες και αντιφατικές μεταξύ τους, που η μια δυσκόλευε ή ακύρωνε την άλλη.

Η επίλυση του «Μακεδονικού» έθετε τις βάσεις ενός νέου και δυναμικού πλαισίου κυριαρχίας για τον Αλ. Τσίπρα. Πρώτον, επιβεβαίωνε τη μετάλλαξή του σε ευρωπαϊστή πολιτικό χωρίς αστερίσκους και παλινωδίες. Δεύτερον, έκοβε τις γέφυρες με τον «εθνικολαϊκισμό». Τρίτον, άνοιγε το πεδίο για την ανασύνθεση του Κέντρου και της Αριστεράς. Τέταρτον, απομόνωνε τη Ν.Δ. και τον Κ. Μητσοτάκη στη σκληρή και «εθνικοπατριωτική» Δεξιά.

Τα απτά θετικά αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής εμφανίστηκαν ακαριαία. Μια εμβληματική φυσιογνωμία της Κεντροαριστεράς, ο Κώστας Σημίτης, έσπευσε με δημόσια δήλωση να χαιρετίσει την πρωτοβουλία, ο Βαγγέλης Βενιζέλος προσέφερε εποικοδομητική κριτική, ενώ αρκετά κορυφαία στελέχη του ΚΙΝ.ΑΛ. προέβλεπαν μια «καλή συμφωνία».
Εν κατακλείδι, ο ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά κατάφερνε να διεμβολίσει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο και να εξέλθει από την ιδιότυπη κατάσταση «απομονωτισμού» στην οποία ο ίδιος είχε εγκλωβιστεί από την αρχή της κυβερνητικής θητείας του.

Και τότε προέκυψε η Novartis, μια κίνηση που ακύρωνε ευθέως τη στρατηγική της συμφωνίας για το «Μακεδονικό», επαναφέροντας στο προσκήνιο τον εχθροπαθή ΣΥΡΙΖΑ της «εποχής των σπηλαίων».
Στη συνέχεια, ίσως για να επιβεβαιωθεί ο κανόνας ότι η ανοησία βαδίζει πάντοτε δίπλα-δίπλα με τη δίδυμη αδελφή της, τη βλακεία, ολοκλήρωσαν την αντίφαση. Με το άνοιγμα των λογαριασμών του Κώστα Σημίτη, του πρώτου «φυσικού συμμάχου» του Αλέξη Τσίπρα στην πορεία επίλυσης του «Μακεδονικού».

Πώς μπορεί να αιτιολογηθεί η αυταπόδεικτη αντίφαση; Μια αρκετά πειστική εξήγηση είναι οι «δύο ψυχές» του ΣΥΡΙΖΑ, μια έκφραση που είχε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν ο ιστορικός διευθυντής της ιταλικής «Repubblicca» Ε. Σκάλφαρι για να περιγράψει τις δυσκολίες μετασχηματισμού του ΙΚΚ. Η μια «ψυχή» το έδενε με την ιστορική αρχαιολογία του ιταλικού κομμουνισμού και η δεύτερη οδηγούσε στη μεταμόρφωση σε ένα σύγχρονο κόμμα της Κεντροαριστεράς.

Τηρουμένων των αναλογιών, η μια «ψυχή» του ΣΥΡΙΖΑ τον εγκλωβίζει στον κύκλο του αριστερίστικου εθνικολαϊκισμού. Και η δεύτερη αναζητεί τη μετάβαση στη σύγχρονη ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά.

Δυστυχώς στην πολιτική εμφανίζονται ιστορικά σημεία καμπής όπου τα διλήμματα είναι απόλυτα και καθοριστικά. Η επιλογή του Αλ. Τσίπρα να υιοθετήσει πλήρως την υπόθεση της Novartis μπορεί να αποδειχτεί το μοιραίο λάθος της κυβερνητικής θητείας του. Ενα λάθος που, ενώ οδηγεί σε αναπηρία τις στρατηγικές επιλογές του, διστάζει να το αποδεχθεί. Και κυρίως να το διορθώσει.