Patrick Maisonnave

Oλη η Ευρώπη είδε συγκινημένη τις τραγικές εικόνες του καταυλισμού της Μόριας να παραδίνεται στις φλόγες. Χιλιάδες αιτούντες άσυλο σε ακραία κατάσταση ανάγκης, για μια στέγη, για ένα ασφαλές μέρος. Η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν γρήγορη και αποτελεσματική, βοηθούμενη από τους διεθνείς φορείς και από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η Γαλλία, όπως και άλλοι, έστειλε έκτακτη υλική βοήθεια, καθώς και μόνιμες ιατρικές δομές. Επίσης, συνεχίζεται η μετεγκατάσταση περίπου χιλίων αιτούντων άσυλο προς τη Γαλλία. Πρέπει να βοηθήσουμε την Ελλάδα, η οποία καταβάλλει αξιέπαινες προσπάθειες για να φιλοξενήσει τους μετανάστες σε αξιοπρεπείς συνθήκες.

Οι μεταναστευτικές ροές στις πύλες της Ευρώπης δεν θα σταματήσουν. Οι κρίσεις, πολιτικής και οικονομικής φύσεως, αλλά και η κλιματική αλλαγή θα ωθήσουν κι άλλους μετανάστες προς την Ευρώπη και πολλοί εξ αυτών θα ζητήσουν να τους χορηγηθεί άσυλο. Επομένως, πέρα από τη διαχείριση των καταστάσεων επείγουσας ανάγκης, οι Ευρωπαίοι πρέπει να αναθεωρήσουμε ριζικά τις συνθήκες υπό τις οποίες οι μετανάστες αυτοί πρέπει να γίνονται δεκτοί. Ο ισχύων κανονισμός του Δουβλίνου έφτασε στα όριά του και απεδείχθη ταυτόχρονα άδικος και αναποτελεσματικός. Aδικος, διότι το μεγαλύτερο κομμάτι της ευθύνης για τη διαχείριση των εισερχόμενων ροών βαραίνει τις μεσογειακές χώρες, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα. Αναποτελεσματικός, καθώς οι αιτούντες άσυλο συνεχίζουν να συρρέουν στις χώρες τελικού προορισμού. Από τους 135.000 αιτούντες άσυλο στη Γαλλία το 2019, οι 35.000 πέρασαν από άλλη ευρωπαϊκή χώρα, πρέπει λοιπόν να αποτρέψουμε αυτές τις δευτερογενείς μετακινήσεις. Τέλειο σύστημα δεν υπάρχει, οφείλουμε όμως να επιτύχουμε μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην υπευθυνότητα και την αλληλεγγύη. Υπευθυνότητα για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, τη μάχη κατά των διακινητών και ενάντια στην παράνομη μετανάστευση. Υπευθυνότητα, επιπροσθέτως, όσον αφορά τις επιστροφές στις χώρες προέλευσης, όποτε αυτό είναι εφικτό, των μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο, χάρη σε έναν απαιτητικό διάλογο με τις χώρες αναχώρησης και διέλευσης. Αλλά και αλληλεγγύη για μια ταχύτερη διαχείριση των αιτημάτων ασύλου και την παροχή περισσότερων πόρων για τη βελτίωση της ένταξης των μεταναστών στους οποίους χορηγείται άσυλο. Τέλος και κυριότερα, δεν μπορούμε να αποδεχτούμε την άρνηση ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών να συμμετάσχουν στην κοινή αυτή προσπάθεια. Ολες οι χώρες της Ενωσης πρέπει να αναλάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί για την υποδοχή των προσφύγων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 23 Σεπτεμβρίου νέες προτάσεις για τη μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών κανόνων και την εναρμόνιση των εθνικών διατάξεων. Η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς κατέθεσαν μια σοβαρή πρόταση με βάση τον καλύτερο διαμοιρασμό των ευθυνών αναφορικά με τη διαχείριση των αιτημάτων, ταχύτερες διαδικασίες για την επιστροφή όσων δεν δικαιούνται άσυλο και έναν υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης σε περίπτωση κρίσης. Οι συζητήσεις πρέπει να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατόν. Οποιαδήποτε επιπρόσθετη καθυστέρηση θρέφει τη δημαγωγία, τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό. Οι μεσογειακές χώρες, περισσότερο εκτεθειμένες, αποστέλλουν σήμα συναγερμού και κάλεσμα αλληλεγγύης, τόσο εκτάκτως όσο και μακροπρόθεσμα. Πρέπει να δράσουμε - και πρέπει να δράσουμε γρήγορα. Ορισμένοι εκτιμούν πως είναι αδύνατον να υπάρξει συμφωνία. Δεν πιστεύω κάτι τέτοιο. Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες κάποιοι ισχυρίζονταν πως το ταμείο οικονομικής ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης ήταν ανέφικτο. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι έφτασαν σε συμφωνία. Γι’ αυτό το εξίσου σημαντικό ζήτημα είμαι πεπεισμένος ότι μια συμφωνία για το άσυλο και τη μετανάστευση είναι και αυτή εφικτή. Υπευθυνότητα, αλληλεγγύη, ανθρωπισμός: βρισκόμαστε στον αξιακό πυρήνα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος!

* Ο Patrick Maisonnave είναι ο πρέσβης της Γαλλίας στην Ελλάδα