Μάκης Πολλάτος

Θα εισβάλουν αύριο -ή κάποια άλλη στιγμή στο μέλλον- οι Ρώσοι του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία; Θα προκληθεί κάποιου είδους προβοκάτσια από την Μόσχα που θα αποτελέσει αφορμή για την επέλαση ρωσικών τεθωρακισμένων και τον βομβαρδισμό στόχων στην Ουκρανία; Θέλουν κάποιοι να εξωθήσουν τον «τσάρο» Πούτιν σε πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας; Είναι ο πρόεδρος της Ρωσίας που σχεδιάζει την εισβολή για να καταλάβει το Κίεβο, όπως έκανε και με την χερσόνησο της Κριμαίας που προσάρτησε το 2014;

Πού οφείλεται η διαμάχη της Ρωσίας με την Ουκρανία; Μήπως είναι στην πραγματικότητα ένας πόλεμος της Μόσχας με την Ουάσιγκτον μέσω... αντιπροσώπου;

Υπάρχουν πολλά κοινά σημεία της κρίσης στην Ουκρανία με την κρίση των πυραύλων της Κούβας πριν από 60 χρόνια. Τότε ο Χρουστσόφ και ο Κένεντι ήταν ένα βήμα από το να πατήσουν το... κουμπί, επειδή οι Σοβιετικοί είχαν εγκαταστήσει βαλλιστικούς πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές στην Κούβα που απειλούσαν τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Σοβιετικοί επιχειρηματολογούσαν ότι αντιδρούσαν στην εγκατάσταση αμερικανικών πυρηνικών όπλων στην Τουρκία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες που συνιστούσαν απειλή για την Μόσχα.

Κάπως έτσι, σήμερα ο Πούτιν λέει ότι η δορυφοροποίηση της Ουκρανίας από το ΝΑΤΟ συνιστά απειλή για την Ρωσία και θέλει να αποτρέψει το ενδεχόμενο εγκατάστασης αμερικανικών όπλων στα δυτικά σύνορά του. Θέλει η Ουάσιγκτον να βάλει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ; Σχεδιάζουν οι Αμερικανοί να αναπτύξουν πυραυλικές εγκαταστάσεις, αντιαεροπορικά ή άλλα οπλικά συστήματα στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας; Μήπως όλα αυτά είναι απλώς αφορμές για να εκδηλώσει ο Πούτιν τον επεκτατισμό του σε συνεννόηση με την Κίνα;

Η αλήθεια είναι ότι χωρίς την Ρωσία δεν μπορούμε να συζητάμε σοβαρά για κάποιου είδους αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη. Αυτό ήταν ξεκάθαρο από το 2001, μετά τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, όταν ο Μπους ζήτησε από τον Πούτιν τις ρωσικές βάσεις στο Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν για να πλήξει τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Ο πρόεδρος της Ρωσίας τότε, όχι μόνο συναίνεσε στη χρήση των στρατιωτικών εγκατάστασεων από τους Αμερικανούς, αλλά επέτρεψε στα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη να περάσουν από τον ρωσικό εναέριο χώρο. Κάθε άλλο παρά ψυχροπολεμικό κλίμα, που επέτρεψε στους Αμερικανούς να διευρύνουν το ΝΑΤΟ εντάσσοντας στην Συμμαχία χώρες που παλαιότερα ανήκαν στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Σταδιακά η αμερικανορωσική προσέγγιση κατέρρευσε αρχής γενομένης από την εποχή που Αμερικανοί ιέρακες με πρώτο τον Ράμσφελντ θυμήθηκαν ότι η Ρωσία είναι απειλή.

Ουδείς πρέπει να ξεχνά τον ρόλο της οικονομίας. Το 2000 ο Πούτιν ηγούνταν μιας διαλυμένης Ρωσίας. Σήμερα, η Μόσχα παίζει το παιχνίδι της ενέργειας και μπορεί να εκβιάζει, να διεκδικεί, να διαπραγματεύεται, να επιβάλλει και να πειθαναγκάζει τις χώρες που εξαρτώνται ενεργειακά από το ρωσικό αέριο.

Ο Πούτιν ή ο Μπάιντεν; Ποιος θα υποχωρήσει στο μπρα ντε φερ για την Ουκρανία, μια χώρα που λόγω της εκτεταμένης διαφθοράς αλλάζει ηγεσία κάθε τρεις και λίγο, αναδεικνύοντας ακόμη και κωμικούς στα ύπατα αξιώματα; Ποια ανταλλάγματα θα διεκδικήσει ο Ρώσος πρόεδρος; Τι εγγυήσεις θα ζητήσει η Ουάσιγκτον ότι η Μόσχα δεν θα επιτεθεί προς το γειτονικό της Κίεβο;

Πρέπει να επιλέξει η Ουκρανία μια λύση Φιλανδοποίησης ή οι Αμερικανοί θα επιμείνουν ότι το ΝΑΤΟ είναι ανοιχτό για είσοδο νέων μελών, όπως θα μπορούσε να γίνει η Ουκρανία; Θα αντιληφθούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες ότι η ΕΕ διολισθαίνει συνεχώς σε μια οικονομική ένωση -που πλέον δεν προσφέρει καν φθηνά δάνεια και ευημερία στους πολίτες των χωρών μελών- ανύπαρκτη διεθνώς, ανίκανη να παρέμβει για να παίξει έστω κάποιον διαμεσολαβητικό ρόλο για τις εξελίξεις μέσα στην ίδια την Ευρώπη;