Χριστίνα Τσαγκλή

Σύμφωνα, περαιτέρω, με το σκεπτικό της απόφασης, οποιοσδήποτε πολιτειακός νόμος απαγορεύει τις αμβλώσεις κατά τα δύο πρώτα τρίμηνα της κυήσεως είναι ομοίως αντισυνταγματικός, ενώ, το δικαίωμα των πολιτειών να απαγορεύουν τις αμβλώσεις περιορίστηκε αποκλειστικά στο τρίτο τρίμηνο της κύησης.

Εντελώς σχηματικά, το νομικό επιχείρημα που υιοθέτησε το δικαστήριο ήταν η αναγνώριση του συνταγματικού δικαιώματος αναπαραγωγικής αυτονομίας των γυναικών, το οποίο δεν δύναται να αφαιρεθεί από το κράτος.

Για όλους όσοι παρακολουθούν, ωστόσο, εκ του σύνεγγυς την αμερικανική κοινωνία ,ο πόλεμος για την νομιμότητα των αμβλώσεων, όχι μόνο δεν σταμάτησε με την έκδοση της ως άνω απόφασης αλλά αντιθέτως μπήκε σε νέα φάση στρατηγικής αντιπαραθέσης με τη δημιουργία οργανώσεων «υπέρ της ζωής», τη χρηματοδότηση σχετικών επικοινωνιακών εκστρατειών και την άσκηση πολυεπίπεδης πίεσης, ακόμα και για την αναθεώρηση του Συντάγματος, ώστε να προβλεφθεί ρητά ότι το έμβρυο αποτελεί «πρόσωπο», η ζωή του οποίου είναι πλήρως προστατευόμενη.

Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο, τα προεκλογικά προγράμματα των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία υπόσχονταν διαχρονικά την συνταγματική αναθεώρηση για την απαγόρευση των αμβλώσεων και ιδίως τον διορισμό δικαστών που θα ψήφιζαν υπέρ της ανατροπής της Roe v. Wade και της επαναφοράς του ελέγχου των αμβλώσεων στα νομοθετικά σώματα των Πολιτειών. Ο,τι δεν κατάφεραν οι πρόεδροι Ρίγκαν και Μπους (πατέρας και υιός) φαίνεται ότι κατάφερε ο πρόεδρος Τραμπ με τον διορισμό κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Ανώτατο Δικαστήριο τριών δικαστών που εδραίωσαν την πλειοψηφία (6-3) υπέρ των συντηρητικών.

Η διαφαινόμενη ανατροπή της Roe v. Wade θα καταστήσει τη διαμάχη, δυστυχώς, ακόμα σφοδρότερη και βιαιότερη. Τούτο οφείλεται αφενός στο παράδοξο της αμφιρρέπειας της αμερικανικής κοινωνίας προς τις θρησκευτικές αντιλήψεις και αφετέρου στο γεγονός ότι το δίκαιο των αμβλώσεων στις ΗΠΑ δεν καθιερώθηκε, κατά τα ανωτέρω, ως αποτέλεσμα πολιτικών και νομοθετικών συμβιβασμών, ύστερα από πολιτικούς αγώνες και συγκλίσεις, αλλά από μία και μόνη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, η οποία, από την πρώτη στιγμή της υπερψήφισής της, δεν σταμάτησε κατ’ ουσίαν στιγμή να απειλείται.

Όπως προφητικά αναφέρει ο Ρόναλντ Ντουόρκιν στο βιβλίο του «Η επικράτεια της ζωής», αν η Roe v. Wade ανατρεπόταν, «η Αμερική αμέσως θα διχαζόταν, όπως μια ακανόνιστη σκακιέρα, μεταξύ των Πολιτειών, όπου οι δυνάμεις κατά των αμβλώσεων είναι ισχυρότερες και οι αμβλώσεις απαγορευμένες και των Πολιτειών όπου οι ίδιες δυνάμεις είναι ασθενέστερες και οι αμβλώσεις επιτρεπτές. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μια ζοφερή μέρα για τη συνταγματική ιστορία της Αμερικής διότι θα σήμαινε ότι δεν είναι πλέον επαρκώς εξασφαλισμένη για τους Αμερικανούς πολίτες η ελευθερία τους να ακολουθούν τις ώριμες πεποιθήσεις τους στις πλέον προσωποπαγείς και βαθύτατα συνειδησιακές επιλογές τους».

Η διαφαινόμενη ανατροπή της Roe v. Wade πρόκειται ως εκ τούτου να μεταφέρει τη διαμάχη για τις αμβλώσεις από τις δικαστικές αίθουσες στα νομοθετικά σώματα, όπου οι γυναίκες, οι γυναικείες οργανώσεις, οι νομικοί και οι ελεύθερα σκεπτόμενοι Αμερικανοί θα κληθούν εκ νέου να αναμετρηθούν με το αυτονόητο και να επιστρατεύσουν επιχειρηματολογία ακόμα και πέραν της ρητορικής του δικαστηρίου περί ιδιωτικού βίου στην απόφαση Roe v. Wade.

Υπό την έννοια αυτή ίσως η διαφαινόμενη ανατροπή να αποτελεί χρυσή ευκαιρία εισαγωγής στον σχετικό δημόσιο διάλογο εννοιών, όπως ο ιδιαίτερα δημιουργικός ρόλος της γυναίκας κατά την κυοφορία, η ελευθερία και ισότητα με τους άνδρες ως προς τις γενετήσιες σχέσεις, η ανάγκη ουσιαστικής υποστήριξης της ανατροφής των παιδιών με τον ίδιο τουλάχιστον ενθουσιασμό με την καταδίκη των αμβλώσεων, η ιδέα της ευθύνης των γυναικών να σχεδιάζουν το μέλλον των ίδιων και των οικογενειών τους κ.ά., που με ιδιαίτερη ενάργεια έχουν καλλιεργηθεί τα τελευταία χρόνια από το γυναικείο κίνημα παγκοσμίως.

Το βέβαιο είναι ότι στον πυρήνα της σχετικής συζήτησης για τις αμβλώσεις δεν πρέπει κανείς να ξεχνάει ότι, πέραν των πατριαρχικών προδιαθέσεων, βρίσκεται «η ίδια η ιδέα των ελευθεριών και το κατά πόσον το κράτος νομιμοποιείται να επιβάλλει στα άτομα συλλογικές αντιλήψεις ως προς πνευματικά και συνειδησιακά ζητήματα, ερώτημα εξαιρετικά κρίσιμο όχι μόνο για την Αμερική αλλά για κάθε έθνος αφοσιωμένο στην ελευθερία».

Χριστίνα Τσαγκλή, Δικηγόρος, Μέλος Δ.Σ., τ. Γεν. Γραμματέας ΔΣΑ