Γρ. Νικολόπουλος

Κι αυτό σηµαίνει ότι επανέρχεται το ενδεχόµενο ίδρυσης bad bank για την αντιµετώπιση των υπόλοιπων κόκκινων δανείων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, αλλά και των νέων που δηµιουργούνται εξαιτίας της πανδηµίας και της µακροχρόνιας κρίσης της ελληνικής οικονοµίας, η οποία συσσώρευσε πλήθος προβληµάτων σε πολλές επιχειρήσεις και σε ακόµη περισσότερα νοικοκυριά. Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας επιµένει εδώ και καιρό ότι είναι αναγκαία η ίδρυση bad bank για τα κόκκινα δάνεια, αλλά ο αποχωρών υφυπουργός Οικονοµικών, που ήταν αρµόδιος για το τραπεζικό σύστηµα Γιώργος Ζαββός, διαφωνούσε και επέµενε ότι το σχέδιο «Ηρακλής» είναι επαρκές. Η αποχώρησή του ανοίγει τον δρόµο για τη λύση Στουρνάρα, εφόσον βεβαίως ο Σταϊκούρας και η κυβέρνηση αποφασίσουν να την υιοθετήσουν.

∆εδοµένων πάντως των συνθηκών, η Τράπεζα της Ελλάδος καλείται να αντιµετωπίσει άµεσα τα προβλήµατα που έχουν προκληθεί από την πώληση των κόκκινων δανείων στα ξένα funds και τις απαράδεκτες τακτικές πολλών εταιρειών διαχείρισης κόκκινων δανείων. Οι εταιρείες αυτές, οι οποίες έχουν επανδρωθεί µε πρώην στελέχη του τραπεζικού συστήµατος, τα περισσότερα εκ των οποίων χορήγησαν -κακώς- τα σηµερινά κόκκινα δάνεια, δεν τηρούν τους κανόνες που έχει θέσει µε κώδικα δεοντολογίας η κεντρική τράπεζα, αλλά αντίθετα χρησιµοποιούν εξαιρετικά επιθετικές πρακτικές έναντι των δανειοληπτών και των εγγυητών. ∆εν είναι τυχαίο ότι οι δικηγόροι απέχουν από τους πλειστηριασµούς ακινήτων ευάλωτων νοικοκυριών υποστηρίζοντας, µεταξύ άλλων, ότι δεν έχει συσταθεί διά νόµου δεοντολογικό πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων. Με λίγα λόγια, οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων ενεργούν αυθαιρέτως και ανεξέλεγκτα εις βάρος δανειοληπτών και εγγυητών ιδίως όταν υπάρχουν εγγυήσεις µε ακίνητα.

Η λογική της πώλησης δανείων από τις τράπεζες στα funds έχει χρησιµότητα για την οικονοµία µόνο αν τα funds προχωρήσουν σε γενναίες ρυθµίσεις υπέρ των δανειοληπτών ώστε να µπορέσουν οι πολύ βεβαρηµένες µε δάνεια επιχειρήσεις µετά από γενναία κουρέµατα του χρέους τους να γίνουν ξανά βιώσιµες και να καταφέρουν να εξυπηρετήσουν το υπόλοιπο χρέος τους. ∆εν συµβαίνει όµως αυτό. Τα funds που αγόρασαν τα κόκκινα δάνεια κάτω από το 20% της αξίας τους από τις τράπεζες -και µάλιστα έχουν την εγγύηση του Ελληνικού ∆ηµοσίου- (ο Θεός ξέρει γιατί) διεκδικούν από τους δανειολήπτες το 80% του δανείου ή και το 100% εφόσον υπάρχουν εγγυήσεις µε ακίνητα.

Αυτό σηµαίνει ότι επιδιώκουν κέρδος 800% σε πολλές περιπτώσεις. Κινούνται δε και κατά των αφελών εγγυητών εφόσον αυτοί διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία. Οι καταγγελίες είναι πολλές και φτάσαµε στο σηµείο οι δικηγορικοί σύλλογοι όλης της χώρας να αρνούνται να συµµετάσχουν στις διώξεις των δανειοληπτών κατ’ εντολήν συγκεκριµένης εταιρείας διαχείρισης δανείων. Η Τράπεζα της Ελλάδος πρέπει να ελέγξει την κατάσταση και να πάρει µέτρα για να προστατεύσει την οικονοµία από τις αήθεις πρακτικές. Πρέπει, δε, να σηµειωθεί ότι ναι µεν τα κόκκινα δάνεια που πουλήθηκαν σε funds διαγράφηκαν από τους ισολογισµούς των τραπεζών, αλλά παραµένουν ως τεράστιο βαρίδι επιβαρύνοντας τις επιχειρήσεις και το σύνολο της οικονοµίας.

Τελικά, µια πρακτική που υιοθετήθηκε για την εξυγίανση των τραπεζών εξελίχθηκε σε µηχανισµό σκανδαλώδους πλουτισµού ξένων funds και των εγχώριων πρώην τραπεζικών στελεχών που, ενώ ευθύνονται διότι χορήγησαν πολλά από τα κόκκινα δάνεια, εισπράττουν σήµερα τεράστιες αµοιβές και µπόνους κυνηγώντας τους δανειολήπτες. Φυσικά κανείς δεν έχει εξετάσει πόσα από αυτά τα κόκκινα δάνεια οφείλονται στις κακές πρακτικές των τραπεζών (bad banking) και πόσα είναι πράγµατι αποτέλεσµα δόλιας συµπεριφοράς των επιχειρηµατιών οι οποίοι συλλήβδην ονοµάζονται κακοπληρωτές.

Η Τράπεζα της Ελλάδος βέβαια έχει συλλέξει στοιχεία για τις εταιρείες διαχείρισης οι οποίες λειτουργούν µε άδειες που τους έδωσε η κεντρική τράπεζα και ξεκινά, σύµφωνα µε έγκυρες πληροφορίες, ελέγχους για να επιβάλει τους κανόνες δεοντολογίας.

Η ουσία όµως του πράγµατος είναι ότι αντί η πώληση των κόκκινων δανείων στα funds να δώσει µια ανάσα στην οικονοµία, τελικά την πνίγει λόγω της απληστίας των διαχειριστών τους και της έλλειψης επαρκούς νοµικού πλαισίου προστασίας των δανειοληπτών - και κυρίως των εγγυητών. Το πρόβληµα, καθώς οι εταιρείες διαχείρισης έχουν υπερβολικές απαιτήσεις κερδοφορίας στις περιπτώσεις που υπάρχουν ακίνητα ως εγγύηση, καταλήγει να επιβαρύνει τη ∆ικαιοσύνη, η οποία θα πρέπει να αξιολογήσει πρωτίστως τις τραπεζικές πρακτικές που ακολουθήθηκαν στις χορηγήσεις δανείων και να διακριβώσει τις περιπτώσεις bad banking, δηλαδή τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι τραπεζικές πρακτικές ευθύνονται για τα κόκκινα δάνεια και όχι οι δανειολήπτες.

Και όταν το κάνει αυτό η ∆ικαιοσύνη θα διαπιστώσει ότι αυτές είναι µάλλον η πλειοψηφία των κόκκινων δανείων, αφού συνήθως το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα δεν χορηγούσε τα δάνεια αξιολογώντας τις πιθανότητες επιτυχίας των επιχειρηµατικών σχεδίων, αλλά στηριζόταν στην ακίνητη περιουσία αφελών εγγυητών, γονέων, παππούδων και συζύγων και χορηγούσε υπερβολικά δάνεια χωρίς κριτήρια βιωσιµότητας των επιχειρήσεων.