Γρ. Νικολόπουλος

Και είναι λογικό αυτό μετά από μια δωδεκαετία κρίσης που ολοκληρώθηκε με το κλείσιμο λόγω πανδημίας. Ως γνωστόν, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, και είναι καλό αυτό, διότι χωρίς ελπίδα τίποτα δεν προχωράει. Η ελπίδα, λοιπόν, αποτυπώνεται στους δείκτες οικονομικού κλίματος που ανακοινώθηκαν προχθές και δείχνουν θετικές προσδοκίες για τους επόμενους μήνες σε όλους τους τομείς: βιομηχανία, εμπόριο, υπηρεσίες κάθε είδους, αλλά και βελτιωμένες προοπτικές για το εισόδημα και την απασχόληση. Η βελτίωση αυτή των προσδοκιών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στις προοπτικές χρηματοδότησης της χώρας από το ευρωπαϊκό αναπτυξιακό πακέτο, με όλους να θεωρούν ότι ευθέως ή εμμέσως κάτι θα εισπράξουν και οι ίδιοι.

Ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση σχεδιάζει να μοιράσει το χρήμα αποτυπώνεται στους τομείς και τις δράσεις που ανακοίνωσε ότι θα χρηματοδοτήσει. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα ελέγχουν τις χρηματοδοτήσεις που κάνει κάθε κυβέρνηση και τελικά θα μπορούν ακόμη και να μπλοκάρουν κάποιες, αν θεωρούν ότι θίγονται οι κανόνες του ανταγωνισμού ή ξεπερνιούνται τα όρια χρηματοδοτήσεων και ενισχύσεων.

Η λογική της κυβέρνησης, όπως αποτυπώνεται στις επίσημες ανακοινώσεις της, είναι ότι η έμφαση των ενισχύσεων και των χρηματοδοτήσεων θα δοθεί σε τομείς τους οποίους η χώρα θέλει να αναπτύξει ώστε να πετύχουμε ανάπτυξη άλλων τομέων πέραν του τουρισμού, από τον οποίο η εξάρτησή μας είναι μεγάλη. Ο τουρισμός παίρνει ένα σχετικά μικρό πακέτο χρηματοδοτήσεων που περιορίζεται συνολικά σε 327 εκατ. ευρώ και ενισχύεται επικουρικά από ένα πακέτο υποδομών σε αεροδρόμια και τρένα (107 εκατ. και 130 εκατ. αντίστοιχα), ενώ υπάρχουν και 168 εκατ. για τον πολιτισμό, τα οποία σε κάποιο βαθμό μπορούμε να πούμε ότι σχετίζονται με τον τουρισμό. Οι κρατικές υποδομές που θα πραγματοποιηθούν βοηθούν σημαντικά και τον τουρισμό, όπως και τα προγράμματα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης με στόχο την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. Το κοινωνικό κράτος ενισχύεται και το ψηφιακό κράτος διευκολύνει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και μειώνει σημαντικά τη γραφειοκρατία και τη διαφθορά. Τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν στους τομείς της πράσινης ανάπτυξης, της ενέργειας, με έμφαση στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, στη διεύρυνση της ψηφιακής τεχνολογίας, της εξωστρέφειας με αύξηση των εξαγωγών και της μεγιστοποίησης του μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων. Η στήριξη των επιχειρήσεων θα γίνεται μέσω των τραπεζών που θα αξιολογούν τα business plans των ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα χρηματοδοτούνται κατά 50% με ευρωπαϊκά δάνεια, κατά 30% από δάνεια ελληνικών τραπεζών και κατά 20% από ίδια κεφάλαια.

Τα πρώτα χρήματα από τα 32 δισ. που προβλέπονται συνολικά μέχρι το 2026 αναμένεται ότι θα αρχίσουν να εισρέουν φέτος το καλοκαίρι. Το υπουργείο Οικονομικών ευελπιστεί ότι τον Αύγουστο θα έρθουν 3,9 δισ. ευρώ. Και μετά αναμένεται ότι θα έρχονται 3 δισ. ανά εξάμηνο, εφόσον βεβαίως εμείς μπορούμε με επενδύσεις να απορροφήσουμε τόσα λεφτά. Οσα δεν απορροφήσουμε από τα 32 δισ., τα χάνουμε το 2026, οπότε «κλείνει» το Αναπτυξιακό Ταμείο.

Το στοίχημα είναι πολύ μεγάλο για οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση, αφού ποτέ δεν είχαμε καταφέρει να απορροφήσουμε επαρκή κονδύλια από την Ε.Ε., παρόλο που μας τα διέθετε. Στον ρυθμό απορρόφησης υστερούσαμε πάντα, ας ελπίσουμε τώρα ότι θα πάμε κάπως καλύτερα. Το πρόβλημα αυτό σχετίζεται μεν με τους πολύ κακούς χειρισμούς όλων των κυβερνήσεων και με τα εμπόδια της κρατικής γραφειοκρατίας, αλλά και με την αδυναμία του ιδιωτικού τομέα να καταθέσει ρεαλιστικές προτάσεις προς χρηματοδότηση. Και μπορεί όλοι να γκρινιάζουμε επειδή δεν χρηματοδοτούνται πολλές μικρές επιχειρήσεις, αλλά η αλήθεια είναι ότι χρηματοδοτήσεις για σουβλατζίδικα και καφενεία δεν θα βρούμε. Πρέπει οι ιδιώτες να σκεφτούν και να προτείνουν κάποια πραγματικά σοβαρά επενδυτικά σχέδια ώστε να έχει τελικά όφελος και η χώρα. Αν αυτό δεν συμβεί, οι χρηματοδοτήσεις θα πάνε κυρίως σε πολύ μεγάλες επιχειρήσεις και κρατικά έργα και οι μικροί επιχειρηματίες θα μείνουν πάλι παραπονεμένοι. Είναι όμως μια καλή ευκαιρία να υλοποιηθούν αρκετά σοβαρά business plans και από μικρότερες επιχειρήσεις.

Οσον αφορά τον τουρισμό που είναι πάντα παραπονεμένος, θυμίζω τα λόγια του Ανδρέα Παπανδρέου, που έλεγε ότι «δεν θα γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης». Κλεμμένο σύνθημα από το ΚΚΕ και ο Παπανδρέου το είχε εντάξει στα σχέδιά του για να ανέβει η χώρα στο τρένο της τεχνολογίας, κάτι που δεν έγινε και τελικά γίναμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης. Ισως να ήταν και η μόνη δυνατότητα που είχαμε, ίσως να είναι ο κλάδος που πραγματικά μας ταιριάζει ως νοοτροπία και λόγω κλιματικών και γεωγραφικών συνθηκών. Και τώρα, το σχέδιο που περιγράφει η κυβέρνηση είναι το ίδιο, αποσκοπεί να κάνουμε κάτι άλλο πέρα από τον τουρισμό. Αποσκοπεί στο να ανέβουμε στο τρένο της τεχνολογίας, αποσκοπεί στην ενίσχυση της βιομηχανίας, στην αύξηση των εξαγωγών, στη μεγέθυνση των επιχειρήσεων. Πρέπει όμως και η κυβέρνηση και η Δημόσια Διοίκηση να βοηθήσουν πρακτικά -πέραν των ευχολογίων- σε αυτή την προσπάθεια και οι επιχειρηματίες να θέλουν να επιχειρήσουν προς αυτά τα «δύσκολα», σε σχέση με το σουβλατζίδικο, το καφέ-μπαρ και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, επενδυτικά σχέδια. Αν δεν το κάνουν, δεν θα απορροφήσουμε τα δισεκατομμύρια της Ευρώπης και θα περιοριστούμε στον ρόλο του γκαρσονιού.