Γιώργος Χελάκης

Ο Μάιος είναι ο κρίσιμος μήνας διότι από τον μήνα αυτό και μετά τα κρατικά ταμεία θα είναι αδύνατο να στηρίξουν την οικονομία .Με άλλα λόγια δεν θα υπάρχουν πόροι να χρηματοδοτηθούν τα γνωστά “πακέτα Σταϊκούρα”.Αν δεν γίνει δυνατό να αρχίσει η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων που έχουν παραλύσει την οικονομική δραστηριότητα από το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου, τότε δεν μπορούμε να συζητάμε για προοπτική ανάπτυξης ούτε κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020.

Μέχρι τώρα η πανδημία έχει εξαιρετικά βαρύ δημοσιονομικό κόστος. Η κυβέρνηση έχει ήδη εξαντλήσει όλο το «μαξιλάρι» που έδινε το αρχικά αναμενόμενο φετινό πλεόνασμα του 3,5% του ΑΕΠ. Το κόστος των μέτρων στήριξης ανέρχεται σε περίπου 6,8 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 3,5% του ΑΕΠ. Το κακό είναι ότι αυτό το κόστος μπορεί να να “κρατήσει” την οικονομία μέχρι τον Μαΐο. Από αυτό το χρονικό σημείο και μετά, η διαχείριση γίνεται ελλειμματική και η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να αναζητήσει πηγές χρηματοδότησης:

Μεγάλη κουβέντα γίνεται για την χρήση του “μαξιλαριού” των τριάντα και πλέον δις που “κληρονόμησε” στην παρούσα κυβέρνηση η προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Τσακαλώτος και οι λοιποί της αξιωματικής αντιπολίτευσης επενδύουν (κυρίως πολιτικά) στα χρήματα αυτά που αποτελούν “μαξιλάρι” στη βάση συμφωνίας με τους Ευρωπαίους, μόνο για την κάλυψη δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους (τοκοχρεολύσια).

Για οποιαδήποτε άλλη χρήση απαιτείται άδεια από το Eurogroup και πιθανότατα έγκριση από τον πραγματικό δανειστή, την γερμανική Βουλή. Σε μια τέτοια περίπτωση οι οίκοι αξιολόγησης θα υποβάθμιζαν το αξιόχρεο της Ελλάδας κάτι που είναι πολύ πιθανό να κάνουν έτσι κι αλλιώς λόγω της επερχόμενης επιδείνωσης των οικονομικών και δημοσιονομικών δεικτών.

Μια άλλη λύση που εξετάζεται είναι να ζητήσει η κυβέρνηση από το Eurogroup έγκριση για αναστολή στις πληρωμές δόσεων για τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας τη φετινή χρονιά, ώστε να διατηρήσει τη ρευστότητα για τις ανάγκες χρηματοδότησης του αναθεωρημένου προϋπολογισμού.

Και αυτή η διαδικασία δεν είναι πολύ πιθανή, αφού θα πρέπει να εγκριθεί το αίτημα από το Eurogroup και (εννοείται) τη γερμανική Βουλή. Μια αναστολή πληρωμών προς τον ΕΜΣ θα δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα στην προσπάθεια της κυβέρνησης να προχωρήσει σε νέες εκδόσεις χρέους (κρατικά ομόλογα), όπως προγραμμάτιζε για το Φθινόπωρο

Χειρότερη λύση είναι να αναγκαστεί να δεχθεί η κυβέρνηση, ένα ακόμα μνημόνιο. Αυτή είναι η λύση στην οποία επιχειρεί να σπρώξει τα πράγματα η γερμανική κυβέρνηση. Δηλαδή να υπάρξει χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με μια προληπτική γραμμή πιστώσεων που θα συνοδεύεται απο επαχθείς όρους ανάλογους με εκείνους των τριών μνημονίων. Κι επειδή τίποτα άλλο δεν έχει μείνει για να υποθηκευτεί, οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι θα υποστούν νέες μεγάλες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Η Ιταλία που έχει καταλάβει περί τίνος πρόκειται αποκρούει σθεναρά κάθε τέτοια ιδέα.

Καπως έτσι καταλήγουμε στην... ευνοϊκή λύση της έκδοσης ευρωομολόγων ειδικού σκοπού (κορωνοομόλογο) με σχετικά χαμηλό κόστος, πρόταση που έχουν φέρει στο τραπέζι ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν και αλλοι εφτά ηγέτες κτατών μεταξύ των οποίων και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Οπως δείχνουν τα πράγματα, η πρόταση αυτή, που απορρίφθηκε ήδη για πρώτη φορά από την συντονισμένη αντίδραση Γερμανών, Ολλανδών και των βορείων συμμάχων τους, συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες να υιοθετηθεί.

Η κρίση που ζούμε είναι ακόμα κυρίως υγειονομική. Χρέος όλων είναι η τήρηση των μέτρων προκειμένου να μην εξαπλωθεί ο ιός και τελικά να περιοριστεί μέχρι εξαφάνισης. Ηδη όμως μετατρέπεται σε οικονομική. Οι συνέπειές της θα παραμείνουν για καιρό.

Οι πρώτοι που θα πληρώσουν τις συνέπειες είναι οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι. Από κοντά οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες που είναι πιθανό να μην ξαναστήσουν τις επιχειρήσεις στα πόδια τους. Οσα ζήσαμε με τα τρία μνημόνια θα ξαναπεράσουν από μπροστά μας. Για μια φορά ακόμα, η γερμανοκρατούμενη Ευρωπαϊκή Ενωση δεν θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Η αλληλεγγύη θα παραμείνει γράμμα κενό. Η όποια βοήθεια θα δοθεί και πάλι με εξοντωτικούς όρους που θα... αρρωστήσουν τους πολλούς οδηγώντας τους σε νέα εξαθλίωση..