Τα παιχνίδια πρακτόρων στο αεροδρόμιο της Τρίπολης για να παγιδεύσουν την Ελλάδα

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στη Λιβύη την Πέμπτη που μας πέρασε ήταν μια προφανής απόπειρα να στηθούν γέφυρες με το κατεστημένο στην Τρίπολη και να επαναβεβαιωθεί η σύμπλευση με τις λιβυκές αρχές στη Βεγγάζη που απορρίπτουν -όπως και η Αθήνα- το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο.

Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας είχε σχεδιάσει να επισκεφθεί τη Βεγγάζη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λιβύης, για να συναντηθεί με τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ και στη συνέχεια το Τομπρούκ, όπου θα συνομιλούσε με τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου Αγκίλα Σάλεχ και θα συναντούσε Λίβυους βουλευτές που είχαν πρόσφατα μεταβεί στην Τουρκία. Με πρόσκληση του επικεφαλής του προσωρινού προεδρικού συμβουλίου της Λιβύης Μοχάμεντ Μένφι, τελευταία στιγμή ο Νίκος Δένδιας αποφάσισε να ξεκινήσει την επίσκεψή του από την Τρίπολη.

Ο κ. Μένφι είχε διατελέσει πρεσβευτής της Λιβύης στην Αθήνα, έχει ειλικρινείς σχέσεις με κορυφαίους Ελληνες διπλωμάτες και είναι ένας από τους παράγοντες με τους οποίους απαιτείται η διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας.

Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας είχε προγραμματίσει να παρακάμψει την πρωτεύουσα Τρίπολη από την ημερήσια επίσκεψή του στη Λιβύη θέλοντας να αποφύγει επαφές με μέλη της υποτιθέμενης μεταβατικής κυβέρνησης. Παρά τις προβλεπόμενες διακηρύξεις, η λεγόμενη προσωρινή κυβέρνηση αρνείται να προκηρύξει ή να οργανώσει γενικές εκλογές και επικαλούμενη διάφορους προσχηματικούς λόγους επιχειρεί να μονιμοποιήσει την παρουσία της και να επισημοποιήσει την εξουσία της συνάπτοντας συμφωνίες χωρίς να έχει σχετική εξουσιοδότηση.

Ανεπιθύμητο πρόσωπο

Πριν από λίγες μόλις εβδομάδες, η μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης με πρωθυπουργό τον φιλότουρκο Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά και η υπουργός Εξωτερικών Νάιλα αλ Μανγκούς υπέγραψαν νέο μνημόνιο με την Τουρκία για τους υδρογονάνθρακες, στη βάση του παράνομου μνημονίου μεταξύ της Αγκυρας και της Τρίπολης για τον διαμοιρασμό των θαλασσίων ζωνών από την Κρήτη μέχρι τις λιβυκές ακτές.

Οπως είναι προφανές, η υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης Νάιλα αλ Μανγκούς είναι ένα πρόσωπο ανεπιθύμητο για την Ελλάδα. Παρά τις καταγγελίες της διεθνούς κοινότητας, των μεγάλων δυνάμεων και του ΟΗΕ, η κυρία Μανγκούς είναι το πρόσωπο που επισημοποιεί τις τουρκικές ορέξεις για τις θαλάσσιες ζώνες νότια της Κρήτης, δίνοντας υπόσταση στις μαξιμαλιστικές επιδιώξεις του Ταγίπ Ερντογάν για την περίφημη «γαλάζια πατρίδα».

Ελλάδα και Λιβύη είναι δύο χώρες αιχμάλωτες της γεωγραφίας, με συνορεύουσες θαλάσσιες ζώνες. Κι όμως, κάποιοι πολιτικοί στην Τρίπολη σαν τον κ. Ντμπέιμπα και την κυρία αλ Μανγκούς που μοιάζουν σαν πολιτικοί χαμαιλέοντες και λειτουργούν σαν ενεργούμενα του Ταγίπ Ερντογάν έχουν σχεδόν μετατρέψει τη Λιβύη σε δορυφόρο της Τουρκίας.

Πέραν της Αγκυρας όμως, η προσωρινή κυβέρνηση της Τρίπολης δεν έχει διεθνή νομιμοποίηση. Κι αυτό μάλλον επεδίωξε η κυρία αλ Μανγκούς που το πρωί της Πέμπτης είχε στήσει... καρτέρι στον Νίκο Δένδια στο αεροδρόμιο της Τρίπολης περιμένοντας να τον υποδεχθεί. Τα τηλεοπτικά συνεργεία και οι φωτογράφοι που ήταν παρόντες ήταν έτοιμοι να αποτύπωσουν τη χειραψία και το photo opportunity Δένδια - αλ Μανγκούς.

Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης θα αναλάμβαναν στη συνέχεια να μοιράσουν τις φωτογραφίες και τα βίντεο σε όλο τον κόσμο και ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών θα εμφανιζόταν να αναγνωρίζει την υπουργό Εξωτερικών της Λιβύης την οποία η Αθήνα καταγγέλλει για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο! Η καλοστημένη παγίδα θύμιζε τουρκικό σχέδιο...

Για άλλη μία φορά, η προνοητικότητα του Νίκου Δένδια και η έντιμη συνεννόηση της Αθήνας με τις αιγυπτιακές αρχές βοήθησαν ώστε να μην υποπέσει η ελληνική διπλωματία σε ένα μεγάλο ολίσθημα. Στο αεροδρόμιο της Τρίπολης βρίσκονταν υπηρεσιακά στελέχη από τις ελληνικές διπλωματικές αρχές της Τρίπολης, έτοιμα να προειδοποιήσουν τον υπουργό Εξωτερικών.

Ομως οι Λίβυοι περιόρισαν τους Ελληνες διπλωμάτες στην αίθουσα VIP του αεροδρομίου, ώστε να μην αντιληφθούν την παρουσία της υπουργού Εξωτερικών. Σχεδόν την τελευταία στιγμή η παρτίδα σώθηκε από ένα άλλο πρόσωπο -όχι κάποιον από τους υπηρεσιακούς υπαλλήλους της πρεσβείας- που ενημέρωσε εγκαίρως τον Νίκο Δένδια.

Ο υπουργός Εξωτερικών αρνήθηκε να αποβιβαστεί από το αεροπλάνο, προκειμένου να μη διασταυρωθεί με την ομόλογό του της Λιβύης η οποία περίμενε να τον υποδεχθεί. Επειτα από διαβουλεύσεις που διήρκεσαν πάνω από 60 λεπτά, ο Νίκος Δένδιας έλαβε την απόφαση να αποχωρήσει από την Τρίπολη χωρίς να πατήσει το πόδι του σε λιβυκό έδαφος.

Αλλωστε η απόφαση να ταξιδέψει στη λιβυκή πρωτεύουσα είχε να κάνει μόνο με τον επικεφαλής του μεταβατικού προεδρικού συμβουλίου Μένφι, τον οποίο ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας ήθελε να συναντήσει. «Δεν πρέπει να χάσουμε τον Μένφι» λέει ο Νίκος Δένδιας σε συνομιλητές του για τον πρώην πρεσβευτή της Λιβύης στην Αθήνα και τώρα ένα από τα ισχυρά πρόσωπα στο καθεστώς της χώρας που μέχρι πριν από λίγα χρόνια διαφέντευε με σιδηρά πυγμή ο Μουαμάρ Καντάφι.

Η Λιβύη, σχεδόν μια δεκαετία μετά τον φρικτό θάνατο του Καντάφι, μοιάζει με τρελοκομείο. Μόνο στην Τρίπολη υπάρχουν πέντε πολιτοφυλακές που στηρίζουν τη μεταβατική κυβέρνηση και στηρίζονται και από τον τουρκικό στρατό που ακόμη σταθμεύει στη χώρα, παρά τις παραινέσεις των ισχυρών χωρών του πλανήτη για αποχώρηση, διατηρώντας ακόμη και ναυτικές μονάδες.

Η Αίγυπτος, που έχει πολύ ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή της Λιβύης, προσπαθεί ακόμη να ξεπεράσει το φιάσκο με τον τέως πρωθυπουργό Σάρατζ, ο οποίος από συνεργάτης των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών μετατράπηκε σε εκβιαζόμενο των Τούρκων τους οποίους υπηρέτησε υπογράφοντας το πρώτο μνημόνιο για διαμοιρασμό των θαλασσίων ζωνών. Πέραν των ελληνικών συμφερόντων να διεξαχθούν εκλογές για να αλλάξει ο τουρκόφιλος πρωθυπουργός Ντμπεϊμπά, η αιγυπτιακή πλευρά είχε ζητήσει από την Αθήνα να μην προχωρήσει σε επαφές με τη μεταβατική κυβέρνηση.

Συνομιλίες, συναντήσεις, ακόμη και photo opportunities θα μπορούσαν να θεωρηθούν σαν έμμεση διεθνής αναγνώριση από την Αθήνα μιας κυβέρνησης από την οποία ζητούν όλοι -πλην Τουρκίας- να παραιτηθεί. Εκτός από τις τακτικές συνομιλίες του Νίκου Δένδια με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι, ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι το Κάιρο είχε ζητήσει και θεσμικά να ενημερωθεί από πριν για τον σκοπό της επίσκεψης του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών στη Λιβύη.

Η μάλλον παραπάνω από εταιρική σχέση Αθήνας και Καΐρου επιβεβαιώθηκε και κατά τη διάρκεια της περιπετειώδους επίσκεψης του Νίκου Δένδια, αφού οι αιγυπτιακές αρχές έδιναν συνεχή ενημέρωση στους Ελληνες αξιωματούχους για όσα συνέβαιναν επί του εδάφους.

Λιβύη όπως Συρία

Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο θρίλερ που διαδραματίστηκε νωρίς το πρωί της Πέμπτης 17 Νοεμβρίου στο αεροδρόμιο της Τρίπολης ενεπλάκησαν και στελέχη μυστικών υπηρεσιών από διάφορες χώρες που έχουν ισχυρά συμφέροντα στη Λιβύη. Και οι χώρες αυτές, εκτός από την Τουρκία που διατηρεί ακόμη ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις στη Λιβύη, δεν είναι λίγες.

Είναι η Γαλλία, είναι η Ιταλία, είναι η Ρωσία, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι η Αίγυπτος που διατηρεί ισχυρά ερείσματα στο καθεστώς της Βεγγάζης στην Ανατολική Λιβύη, είναι το Ιράν, ακόμη όμως και τζιχαντιστές ή μουσουλμάνοι εξτρεμιστές που βλέπουν τη Λιβύη σαν μια πιθανή ευκαιρία για να υλοποιήσουν τα σχέδια που δεν κατάφεραν να υλοποιήσουν στη Συρία.

Ακριβώς 24 ώρες πριν ταξιδέψει στη Λιβύη, ο Νίκος Δένδιας πήγε στη Ρώμη και συναντήθηκε με τον Ιταλό ομόλογό του Αντόνιο Ταγιάνι, για να λάβει πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση στην Τρίπολη και τη Βεγγάζη. Η νέα ιταλική κυβέρνηση, όπως έδειξε η συνάντηση της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι με τον Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο των εργασιών του G20 στο Μπαλί της Ινδονησίας, θέλει να τα έχει καλά με όλους.

Και με την Ελλάδα αλλά και με την Τουρκία, προωθώντας -όπως είναι εύλογο για κάθε κυβέρνηση- τα ιταλικά συμφέροντα. Στο θέμα της Λιβύης, οι δύο ευρωπαϊκές χώρες με τα μεγαλύτερα συμφέροντα, δηλαδή η Ιταλία και η Γαλλία, έχουν αποκλίνουσες επιδιώξεις και μάλλον διαφορετικά συμφέροντα, λόγω των πετρελαίων της Λιβύης στα οποία θέλουν το πάνω χέρι και η γαλλική Total αλλά και η ιταλική Eni.

Για το προσεχές διάστημα η κατάσταση στη Λιβύη δεν αναμένεται να σταθεροποιηθεί. Εκλογές δεν φαίνονται στον ορίζοντα. Το πολιτικό προσωπικό που έχει την εξουσία μέσω της μεταβατικής κυβέρνησης ελέγχει τη ροή του χρήματος από τις εξαγωγές πετρελαίου, έχει πολιτοφυλακές στην Τρίπολη και την κάλυψη της Τουρκίας, τόσο με τουρκικές φρεγάτες που ελλιμενίζονται σε λιβυκά λιμάνια όσο και με άλλα οπλικά συστήματα και ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις.

Η Ελλάδα θα ήθελε να κάνει ένα άνοιγμα στη Λιβύη για να μπορέσει να οριοθετήσει τις θαλάσσιες ζώνες με τη γειτονική χώρα και να παρακάμψει τους τουρκικούς τσαμπουκάδες, καθώς Ελλάδα και Λιβύη έχουν ακτές οι οποίες βρίσκονται απέναντι. «Θα μπορούσαμε να διερευνήσουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε από κοινού υδρογονάνθρακες οι οποίοι βρίσκονται στην περιοχή μεταξύ Ελλάδος και Λιβύης. Αλλά αυτό προϋποθέτει στην τελική του κατάληξη την οριοθέτηση, μια οριστική συμφωνία», είπε πρόσφατα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η πραγματικότητα είναι όμως ότι η Τουρκία έχει μπει βαθιά στο πολιτικό σκηνικό της Λιβύης και προσπαθεί να μετατρέψει τη χώρα σε δορυφόρο της Αγκυρας στην Αφρική. Και όπως έχει πει κατ’ επανάληψη ο Ταγίπ Ερντογάν, διακαής στόχος του είναι οι τουρκικές εταιρείες να ξεκινήσουν ερευνητικές εργασίες ακόμη και γεωτρήσεις στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Κρήτης κατ’ εντολή της μεταβατικής λιβυκής κυβέρνησης. Η υπόθεση της Λιβύης όμως μοιάζει περισσότερο με μαραθώνιο παρά με αγώνα δρόμου.

Μνημόνιο για έρευνα και διάσωση

Επίσκεψη βαρύνουσας πολιτικής και διπλωματικής σημασίας στο Κάιρο για την υπογραφή μιας σειράς διμερών συμφωνιών με την Αίγυπτο πραγματοποιούν μεθαύριο, Τρίτη, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.

«Για την Ελλάδα η σχέση με την Αίγυπτο είναι θέμα στρατηγικής επιβίωσης», επισημαίνει κορυφαία κυβερνητική πηγή στο «ΘΕΜΑ» αναφορικά με τη συνεργασία που αναπτύσσεται μεταξύ της Αθήνας και του Καΐρου σε μια σειρά από τομείς, από το ενεργειακό πεδίο μέχρι την άμυνα και την οικονομία.

Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας ενδέχεται να υπογράψει με τον Αιγύπτιο ομόλογό του μια σειρά από συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα και η Αίγυπτος έχουν εντατικοποιήσει τη στρατιωτική τους συνεργασία με ασκήσεις, αμοιβαίες επισκέψεις προσωπικού, αλληλοενημέρωση και ανταλλαγή ευαίσθητων πληροφοριών.

Οι συμφωνίες που πρόκειται να επισημοποιηθούν μεταξύ Αθήνας και Καΐρου αφορούν έρευνα και διάσωση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και για κάποιους θεωρούνται ένα βήμα πριν από την υπογραφή μνημονίου αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής, όπως είναι οι αντίστοιχες που έχει συνομολογήσει η Ελλάδα με τη Γαλλία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κρίσιμης σημασίας είναι και η συμφωνία για ελεγχόμενη μετανάστευση εργατών γης από την Αίγυπτο προκειμένου να καλυφθούν τα κενά που υπάρχουν σε μια σειρά από αγροτικούς τομείς στην Ελλάδα.

5.000 εργάτες γης από την Αίγυπτο στην Ελλάδα

Επειτα από πρωτοβουλία του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών που έκανε και τη σχετική εισήγηση στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τον Ιούνιο, οι Αιγύπτιοι συμφώνησαν να διαθέσουν 5.000 εργάτες γης στην Ελλάδα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Πρόκειται για την πρώτη συμφωνία ελεγχόμενης μετανάστευσης που υπογράφεται με τρίτη χώρα, ενώ οι διαπραγματεύσεις που ολοκληρώθηκαν σε χρόνο ρεκόρ προβλέπουν την επιμήκυνση της διάρκειας της συμφωνίας και την αύξηση του αριθμού των εργατών γης σε επόμενη φάση, εφόσον οι ανάγκες των αγροτικών εργασιών στην Ελλάδα το απαιτήσουν.

Σε διπλωματικό επίπεδο οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις χαρακτηρίζονται οι καλύτερες που υπήρχαν ποτέ. Η συμφωνία του 2020 για μερική οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου, την οποία επεξεργάστηκαν και υπέγραψαν ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών και ο Αιγύπτιος ομόλογός του Σάμεχ Σούκρι είναι ο σηματωρός για την επέκταση της συνεργασίας.

Μόλις πρόσφατα ο Ελληνας πρωθυπουργός και ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι συμφώνησαν στη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο προς την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ε.Ε. μέσω υποθαλάσσιου αγωγού.