Πώς το Αμπού Ντάμπι «κέρδισε» το τζάμπολ του Final 4 της Euroleague

Εκείνο το απομεσήμερο στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου στην ηλιόλουστη Βαρκελώνη τα πρόσωπα των δύο επιτελικών στελεχών της Ευρωλίγκας έδειχναν συννεφιασμένα. Τόσο ο Σέρβος πρόεδρός της Ντέγιαν Μποντιρόγκα όσο και ο Λιθουανός εκτελεστικός διευθυντής της Παούλιους Μοτιεγιούνας είχαν εισπράξει από νωρίς την κρυάδα.

Το δημοτικό συμβούλιο της πρωτεύουσας της Καταλονίας είχε αποσύρει το επίσημο αίτημά του για τη διεξαγωγή του Final Four του 2025 στο μεγαλύτερο κλειστό γήπεδο της Ισπανίας, το «Palau Sant Jordi». Η Βαρκελώνη έκανε πίσω καθώς δεν μπορούσε να πλησιάσει στα 8-9 εκατ. ευρώ της εγγυητικής που απαιτούνταν για το μπασκετικό event. Πολλά τα λεφτά, λίγο το κέφι.

Προτού το προσωπικό πέσει σε κατήφεια, στο τριώροφο κτίριο των κεντρικών γραφείων της σχεδόν κλειστής διασυλλογικής διοργάνωσης στην ίδια πόλη ανασύρθηκε ως εναλλακτική το παλιότερο προξενιό. Ισως την έμπνευση για την επαναφορά του ανεκπλήρωτου συνοικεσίου να την έδινε η διεθνής φίρμα νυφικών φορεμάτων Rosa Clara, με την οποία η Ευρωλίγκα μοιράζεται το τούβλινο κτίσμα της έδρας της επί της Carrer dels Quatre Camins.

Να σου λοιπόν να επανέρχεται ως οικοδεσπότης του φετινού Final Four το Βελιγράδι! Η μοναδική πόλη που υπέβαλε έγκαιρα την υποψηφιότητά της για τη φιλοξενία της διοργάνωσης και ήταν πρόθυμη να καταβάλει για το συγκεκριμένο σκοπό 5 εκατ. ευρώ. Σε στυλ «τραβάτε με κι ας κλαίω» τα κορυφαία στελέχη της Λίγκας διεμήνυαν μέσω των ΜΜΕ διάφορα επικολυρικά ποιήματα με δοξαστικές περικοκλάδες. Να οι έπαινοι για την μπασκετομάνα Σερβία και τη φιλόξενη πρωτεύουσά της, τη θρυλική γενέτειρα και έδρα της Παρτίζαν και του Ερυθρού Αστέρα.

Από κοντά και τα εγκώμια για το καθαγιασμένο παρκέ του εμβληματικού «Beogradska», νυν «Stark Arena», που φιλοξένησε αξιοπρεπώς τα Final Four του 2018 και του 2022. Δώσ’ του και οι ψαλμοί επιδοκιμασίας για το συναπάντημα της μπασκετικής ευρωπαϊκής κουλτούρας με την αθλητική παράδοση και την κληρονομιά στο σπορ του Βελιγραδίου. Τον ιδανικό τόπο για να εορταστεί η 25η επέτειος από την ίδρυση της Ευρωλίγκας.

Η ανατροπή ήρθε από τη Νέα Υόρκη

Μέχρι τα μέσα του περασμένου Νοεμβρίου το ηρωικά ευφημιστικό αυτό τροπάρι έδινε κι έπαιρνε. Οι ομάδες που προσδοκούσαν να φτάσουν έως το Final Four του 2025 φαντάζονταν ως τόπο της τελικής αναμέτρησής τους την πόλη που βρίσκεται στη συμβολή των ποταμών Σάβου και Δούναβη. Μέχρι που όλα τα προβλεπόμενα ανατράπηκαν αναπάντεχα.

Ο στρατηγικός εταίρος της Ευρωλίγκας, η εταιρεία διαχείρισης παγκόσμιων αθλητικών γεγονότων IMG με έδρα στη Νέα Υόρκη, άλλαξε τα δεδομένα. Επανέφερε την πρόταση του Αμπού Ντάμπι, του μεγαλύτερου και πλουσιότερου από τα επτά εμιράτα των ΗΑΕ, να διεξαχθεί εκεί το Final Four. Και προκειμένου να πετύχει τον στόχο του έκανε μια πρόταση που «κανείς δεν μπορούσε να αρνηθεί» - τύφλα να ’χει ο δον Βίτο Κορλεόνε από τον «Νονό»!

Οι βαθύπλουτοι Αραβες έριξαν στο τραπέζι ως σαγηνευτικό υλικό πειρασμό την υπέρογκη προσφορά των 25 εκατ. ευρώ. Ψίχουλα μπροστά στο γιγαντιαία θηριώδες επενδυτικό ταμείο του Αμπού Ντάμπι που διαθέτει προς διαχείριση σχεδόν 1 τρισ. δολάρια στο χαρτοφυλάκιό του. Τα 25 εκατ. ευρώ, όμως, ήταν δελεαστικά ικανό ποσό για να κάνει τα στελέχη της Ευρωλίγκας να αλληθωρίσουν. Το νομικό τμήμα και το λογιστήριο της διοργάνωσης έπιασε επειγόντως δουλειά. Ετσι κι αλλιώς, το χρήμα δεν μυρίζει, ακόμη κι αν προέρχεται από απολυταρχικούς σεΐχηδες δήθεν προηγμένων, πολυπολιτισμικών και κοσμικών σουλτανάτων. Αλλωστε, όταν πρόκειται για λεφτά, όλοι έχουν την ίδια θρησκεία, ανεξαρτήτως ηπείρου, πολιτισμού, κοινωνικών συμπεριφορών.

«Οχι» από Ρεάλ και Ολυμπιακό

Αναπόδραστα με τέτοιο ισχυρό κίνητρο η Ευρωλίγκα κάλεσε γενική συνέλευση στις αρχές Δεκεμβρίου. Συμμετείχαν 13 ομάδες-μέτοχοι της μπασκετικής κοινοπραξίας για να αποφασίσουν ως προς τη θελκτική, αν όχι πειστικά ακαταμάχητη, οικονομική πρόταση του εμιράτου. Με συντριπτική πλειοψηφία 11-2 την αποδέχτηκαν. Μειοψήφησαν ο Ολυμπιακός και η Ρεάλ.

Η κύρια ένσταση των δύο μεγάλων συλλόγων βασιζόταν στην άποψη ότι η αραβική αθλητική πιάτσα δεν είναι ακόμη αρκετά ώριμη για να φιλοξενήσει ένα Final Four. Λογικό. Πού να τρέχει τώρα μια ευρωπαϊκή ομάδα σε άλλη ήπειρο; Και κυρίως, πού να ταξιδέψουν οι οπαδοί της στο αφιλόξενα ερημικό και σκονισμένο σκηνικό μιας χώρας με ημερήσια θερμοκρασία τον Μάη άνω των 40°C; Εκεί όπου γυρίστηκαν εκτεταμένες σκηνές των ταινιών επιστημονικής φαντασίας όπως το «Dune» και το «Star Wars». Χώρια οι αποστάσεις προς μια χώρα που συχνά μαστίζεται από καταιγίδες αμμοθύελλας και παραλύει από αφόρητη υψηλή υγρασία.

Το απευθείας ταξίδι από τη Μαδρίτη έως το αεροδρόμιο Ζαγιέντ του Αμπού Ντάμπι διαρκεί πάνω από 7 ώρες. Από το «Ελευθέριος Βενιζέλος» και την Κωνσταντινούπολη απέχει τεσσεράμισι ώρες. Συγκριτικά με το NBA, η απόσταση Νέας Υόρκης - Λος Αντζελες και αντιστρόφως είναι σκάρτες 6 ώρες και ένα τέταρτο.

Οπότε οι διαμαρτυρίες για τη μακρινή επιλογή τη λίγκας εδράζονταν στην υπόνοια περί της απληστίας της. Εικαζόταν ότι για να γεμίσει το ταμείο της με πακτωλό χρημάτων θα μπορούσε, που λέει ο λόγος, να έστελνε τις ομάδες για αγωνιστικό σόου έως και σε παρκέ του πλανήτη Αρη! Δικαιολογημένες, λοιπόν, οι εκφρασμένες αντιρρήσεις περί της ταλαιπωρίας των τεσσάρων ευρωπαϊκών ομάδων που μετά τον μαραθώνιο της κανονικής σεζόν και την κρίσιμη διαδικασία των πλέι-οφ θα ταξίδευαν για το Final Four στην αραβική χερσόνησο.

Οι διαφωνίες, όμως, πέρασαν ντούκου. Με την είσοδο της νέας χρονιάς το σύντομο δοξολογικό αφήγημα της Ευρωλίγκας περί του μπασκετικά ξακουσμένου Βελιγραδίου μεταστράφηκε ασκαρδαμυκτί σε παιάνες υπέρ του χουβαρντάδικου εμιράτου. Η έντεχνη εξιστόρηση περί της κοιτίδας του ευρωπαϊκού μπάσκετ διαφοροποιήθηκε. Προσανατολίστηκε στο αραβικό παραμύθι «Χίλιες και μία νύχτες». Υιοθέτησε μια φανταστική διήγηση στην οποία από ένα αστραφτερό μαγικό λυχνάρι ξεπηδούσε ένα θαυματουργό τζίνι, προέλευσης από τον «πατέρα της γαζέλας» -όπως μεταφράζεται στα αραβικά το Αμπού Ντάμπι-, πρόθυμο να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία.

Στα τέλη του φετινού Ιανουαρίου ντάλα μεσημέρι κάτω από τον καυτό ήλιο της Αραβίας κοστουμαρισμένοι οι πανύψηλοι, ως πρώην μπασκετμπολίστες, παράγοντες της Ευρωλίγκας πόζαραν περιχαρείς σε υπαίθριο χώρο μαζί με τους εξίσου κατενθουσιασμένους κυβερνητικούς αξιωματούχους του εμιράτου που φορούσαν λευκές κελεμπίες. Είχαν μόλις πέσει οι υπογραφές που επισημοποιούσαν τη μεταξύ τους συμφωνία.

Από τους βεδουίνους στους ουρανοξύστες

Η εντυπωσιακή φουτουριστική πόλη του Αμπού Ντάμπι των 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων -με τους επιβλητικούς μοντέρνα κυκλώπειους ουρανοξύστες που ξεφυτρώνουν σε μια έρημο που άλλοτε διάβαιναν βεδουίνοι και με τις απέραντες αμμώδεις παραλίες πλάι σε μια τιρκουάζ θάλασσα στην οποία κάποτε φτωχοί ψαράδες αλίευαν μαργαριτάρια- αναλάμβανε περήφανη τη διοργάνωση του Final Four.

Υπό προϋποθέσεις το αστικό τοπίο φέρνει σε Λας Βέγκας, αλλά χωρίς τα showgirls και τον τζόγο. Μοιάζει και με το Μαϊάμι Μπιτς, αλλά χωρίς τα μπικίνι και τα οινοπνευματώδη κοκτέιλ. Ξεχωρίζει όμως ως η πιο ασφαλής πόλη στον κόσμο και ως η πιο πολιτισμικά εκλεκτή από τους προορισμούς στον Περσικό Κόλπο - Αραβικό τον λένε μέχρι παρεξήγησης οι ντόπιοι. Δεν το επισκέπτονται τυχαία 5 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο. Ελκονται από τα περίπου 200 εκπληκτικά μικρά φυσικά, γεμάτα αμμόλοφους και αλμυρές λιμνοθάλασσες, νησιά του, τα αχανή θεματικά πάρκα, τα έξοχης αρχιτεκτονικής μουσεία, τα πολυτελή παραθαλάσσια ξενοδοχεία, την πίστα της F1, τα γιγάντια εμπορικά κέντρα και φυσικά το πλήθος των ψυχαγωγικών και αθλητικών εκδηλώσεών του: από διεθνείς αγώνες καγιάκ και γκολφ, παγκόσμια πρωταθλήματα κολύμβησης σε κλειστές πισίνες και φιλικούς αγώνες προετοιμασίας ομάδων του ΝΒΑ μέχρι συναυλίες των Guns N’ Roses, όλα χρηματοδοτημένα από τα υπερμεγέθη έσοδα των τεράστιων κοιτασμάτων πετρελαίου του.

Με τέτοιο θησαυρό μια σπιθαμή κάτω από τα πόδια τους, σιγά μην τσιγκουνεύονταν οι δισεκατομμυριούχοι εμίρηδες να αγοράσουν και ένα ευρωπαϊκό Final Four; Στο κάτω-κάτω, δεν ήταν πιο μάγκες οι γείτονές τους από το Ντουμπάι που έφτιαξαν το 2023 τοπική ομάδα με μισθοφόρους μπασκετμπολίστες απ’ όλο τον κόσμο για να συμμετάσχουν στο περιφερειακό πρωτάθλημα της Αδριατικής Λίγκας. Πληρώνοντας αδρά κάθε επίσκεψη των υπόλοιπων ομάδων της διοργάνωσης όταν αυτές κατέφταναν για τους εκτός έδρας αγώνες τους στο «Coca-Cola Arena» του κοσμοπολίτικου Ντουμπάι.

Το «μέλλον του ευρωπαϊκού μπάσκετ»

Με το που έπεσαν οι τζίφρες ξεκίνησαν εκ μέρους της Ευρωλίγκας διθυραμβικοί παιάνες περί ανοίγματος νέας σελίδας προς το μέλλον του ευρωπαϊκού μπάσκετ και περί ορόσημου στρατηγικής επέκτασής του σε νέες αγορές. Ενορχηστρώθηκαν ενθουσιώδεις ύμνοι προσδοκιών για τον εμπλουτισμό με εμπειρίες, την ανάπτυξη του αθλήματος και τις συναρπαστικές καινοτόμες ευκαιρίες που χαρίζει το ζάπλουτο εμιράτο. Και προφανώς, η Ευρωλίγκα αγνόησε τις εκδηλωμένες ανησυχίες για τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην περιοχή.

Δεν ήταν η πρώτη. Αρκετές παγκοσμίου επιπέδου αθλητικές διοργανώσεις έχουν φιλοξενηθεί με αρτιότητα εκεί χωρίς να ξεσπάσει διεθνής σάλος. Αλλωστε ο από το 2022 ηγεμόνας του εμιράτου, ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ μπιν Σουλτάν Αλ Ναχαγιάν, γνωστός με τα αρχικά του ως MbZ, θεωρείται ο πιο επιδραστικός άνθρωπος στην αραβική χερσόνησο. Απολαμβάνει διεθνούς σεβασμού καθώς είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από την παρεμβατική εξωτερική πολιτική των ΗΑΕ. Κυρίως καταφέρνει να απεικονίζει το αυταρχικά συγκεντρωτικό πορτρέτο του με πινελιές κοσμικού φιλελευθερισμού. Οχι και το ευκολότερο σε μια συντηρητική κοινωνία με αυστηρούς νόμους και δομικά δύσκαμπτες θρησκευτικές πεποιθήσεις.

Παραξενεύεται ο Δυτικός επισκέπτης που του απαγορεύεται να φιλιέται και να αγκαλιάζεται σε δημόσιους χώρους, που οφείλει στην παραλία να είναι σεμνά ντυμένος με φαρδιά, αδιαφανή ρούχα τα οποία δεν αγκαλιάζουν στενά τη σιλουέτα, το ότι υπάρχουν πλαζ ξεχωριστά για γυναίκες και άνδρες, που στερείται του δικαιώματος να πίνει μπίρα στον δρόμο, ενώ επιτρέπεται μόνο τσάι με κανέλα ή αφέψημα από κάρδαμο.

Αλλο τόσο, όμως, αντιλαμβάνεται ότι παντού υπάρχουν παραθυράκια διαφυγής από τους ενοχλητικούς για την κουλτούρα του περιορισμούς. Εξάλλου, και σε κρατικό επίπεδο το χρήμα είναι το ανεκτικό μέσο για τον μετριασμό των ελέγχων και των προστίμων, καθώς και για τη λείανση κάθε αδιάλλακτης αιχμής.

Εκποίηση με πλουσιοπάροχο αντίτιμο

Η Ευρωλίγκα το πήρε αμέσως χαμπάρι προκειμένου να αβγατίσει το πουγκί του προϋπολογισμού της. Διόλου κακό ή αμελητέο, φυσικά, κάθε πρόσθετο έσοδό της. Σαφώς και η εξυπηρέτηση με ανοιχτοχέρικο αντάλλαγμα χορηγών, εταιρειών και επενδυτών προσφέρει πλεονεκτήματα στα επαγγελματικά ομαδικά αθλήματα. Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση η μετακόμιση σε προορισμό εκτός Ευρώπης της διοργάνωσης του Final Four φαντάζει ως εκποίηση με πλουσιοπάροχο αντίτιμο προκειμένου να ωφεληθεί η τουριστική προβολή ενός γενναιόδωρου εμιράτου που πάσχει λόγω απεριόριστου μπάτζετ από γιγαντισμό και στις φαντασμαγορικές φιέστες.

Παρ’ όλα αυτά, όσο κι αν ο ρομαντισμός τείνει να εξαλειφθεί, οι ιδεαλιστές νοσταλγοί του παρελθόντος αντιστέκονται ακόμη στην εμπορευματοποίηση του αθλητισμού. Παλιά δόξα της καλαθοσφαίρισης έλεγε κάπως πικραμένη ότι «ο αθλητισμός κάποτε ήταν ένα εργοστάσιο συναισθημάτων. Στη συνέχεια παρέμεινε μεν εργοστάσιο συναισθημάτων, αλλά οι επιχειρήσεις πήραν το πάνω χέρι. Σήμερα είναι μια τεράστια παγκοσμιοποιημένη μπίζνα όπου τα συναισθήματα ξεχάστηκαν».

Πρόταση για δύο ακόμη Final Four

Πολύ αργά πια για αναστοχασμούς. Τουλάχιστον, όμως, οι θεμελιακοί αγωνιστικοί κανόνες του μπάσκετ δεν έχουν εγκαταλειφθεί. Οπότε, τι ένας αγώνας εδώ, τι εκεί, στα εκτός ευρωπαϊκής ηπείρου ξένα; Οι παίκτες, οι φανέλες των ομάδων, οι διαστάσεις του αγωνιστικού χώρου και ο εσωτερικός διάκοσμος της κλειστής σάλας δεν αλλάζουν. Ούτε το θέαμα. Η σημαντική διαφορά είναι ότι εκεί θα καταιονιστεί καταρρακτωδώς ένας σκασμός λεφτά. Το Αμπού Ντάμπι, εξάλλου, έχει επιπλέον ανοιχτή πρόταση για τη διοργάνωση δύο ακόμη Final Four με ακόμη πιο γαλαντόμα οικονομική προσφορά. Η Ευρωλίγκα δηλώνει ότι θα το συζητήσει στο μέλλον. Πράγμα που σημαίνει ότι το σκέφτεται πολύ σοβαρά.

Για την ώρα, το μυαλό των ιθυνόντων της είναι απασχολημένο με το φετινό ραντεβού στις 23 και 25 Μαΐου που θα αναδείξει τη νέα ομάδα κάτοχο του τίτλου της Ευρωλίγκας. Οι αναμετρήσεις θα διεξαχθούν στο υψηλού αθλητικού επιπέδου και τεχνολογικά υπερσύγχρονο «Etihad Arena», χωρητικότητας 12.000 θεατών, για αγώνες μπάσκετ.

Βρίσκεται στη θαυμαστή προκυμαία της νησίδας Γιας και απέχει περίπου 30 λεπτά οδικώς από το κέντρο της ηπειρωτικής πόλης και μόλις 10-15 λεπτά από το διεθνές αεροδρόμιο. Το κλειστό γήπεδο φιλοξένησε το καλοκαίρι του 2023 τα δύο φιλικά της Εθνικής Ελλάδας κόντρα σε ΗΠΑ και Γερμανία, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2023 στις Φιλιππίνες.

Ο ίδιος χώρος υποδέχτηκε, με το αζημίωτο φυσικά, πολλά φιλικά παιχνίδια της προετοιμασίας των ομάδων του ΝΒΑ, συμπεριλαμβανομένων τον περασμένο Οκτώβριο των αγώνων ανάμεσα στους Ντένβερ Νάγκετς και τους πρωταθλητές Μπόστον Σέλτικς. Το ότι η ομάδα του Κολοράντο έκανε 17 ώρες για να φτάσει εκεί ενώ αντίστοιχα η ομάδα της Μασαχουσέτης περίπου 12 ήταν μια αμελητέα λεπτομέρεια που δεν σκίασε στο παραμικρό την υπόληψη και τη φήμη του Αμπού Ντάμπι ως νεωτεριστικής μπασκετομάνας.

Προφανώς οι γνήσιοι Αμερικανοί φαν των δύο ομάδων, εκτός από τους εύπορους σελέμπριτι οπαδούς τους, δεν τις ακολούθησαν στο εξαντλητικό ταξίδι τους. Αντίθετα, οι φίλαθλοι του περσινού πρωταθλητή της Ευρωλίγκας Παναθηναϊκού καθώς και εκείνοι του πρώτου στην κατάταξη της φετινής κανονικής σεζόν Ολυμπιακού, αν και εφόσον οι ομάδες τους με πλεονέκτημα έδρας προκριθούν στο Final Four, αναμενόμενα θα σπεύσουν μαζικά και αισιόδοξοι για την κατάκτηση της κούπας στο αραβικό εμιράτο. Καλό θα είναι πάντως να συνηθίζουν, προσεχώς, την επιτόπια ζέστη και την ξεραΐλα, καθώς η Ευρωλίγκα μπορεί να έχει κατά νου να διοργανώνει έως το 2030 τα Final Four εκεί.

Ποιος ξέρει τι επιφυλάσσει το αύριο; Πόσο μάλλον αν οι εμίρηδες στην πρεμούρα και την ασύλληπτη κασαδούρα τους γίνουν με ανήκουστα ποσά βασικοί χορηγοί της διοργάνωσης αντικαθιστώντας μελλοντικά την Turkish Airlines; Προφανώς, θα χτίσουν εκ του μηδενός δική τους ομάδα στρατολογώντας με απίθανα προσοδοφόρα συμβόλαια σταρ του μπάσκετ απ’ όλο τον πλανήτη. Με αποτέλεσμα να περνούν οι ευρωπαϊκές ομάδες τις διαβολοβδομάδες τους στο Αμπού Ντάμπι. Η χαραμάδα ήδη φάνηκε και άντε μετά η Ευρωλίγκα να σφραγίσει την πόρτα που επιπόλαια η ίδια άνοιξε διάπλατα.

Φωτογραφίες: Getty images / Ideal image, Shutterstock