Συνταγματικό το κλείσιμο της ΕΡΤ - Δημοσιεύθηκε η απόφαση του ΣτΕ

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας  με  πλειοψηφία 15 υπέρ και 10 κατά έκρινε  συνταγματικό, νόμιμο και μη αντίθετο στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) το «μαύρο» που έπεσε στην ΕΡΤ τον περασμένο Ιούνιο, ενώ παράλληλα οι σύμβουλοι Επικρατείας αποφάνθηκαν ότι απολύσεις των 2.915 εργαζομένων στην ΕΡΤ δεν υπάγονται στο νόμο για τις ομαδικές απολύσεις.

Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου  δύο ημέρες πριν της Ευρωεκλογές δημοσίευσε την  υπ΄ αριθμ. 1901/2014 απόφασή της με την οποία απορρίπτεται η αίτηση της  «Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Προσωπικού Επιχειρήσεων Ραδιοφωνίας – Τηλεόρασης» (ΠΟΣΠΕΡΤ) και του πρόεδρου της Παναγιώτη Καλφαγιάννη. Από τους δικαστές απορρίφθηκαν όλοι οι ισχυρισμοί της ΠΟΣΠΕΡΤ ως αβάσιμοι.

Κατ΄  αρχάς, η πολυσέλιδη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, με πρόεδρο Σωτήρη Ρίζο και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Κωνσταντίνο Κουσούλη, κάνει μια μακροσκελή αναδρομή από το 1930 στην ιστορική πορεία της Ελληνικής ραδιοφωνίας η οποία με την πάροδο των ετών επεκτάθηκε και στην τηλεόραση.

Σε άλλο σημείο της δικαστικής απόφασης  αναφέρεται ότι από τον Ιούλιο του 2011, σύμφωνα με το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Ελλάδος, οι σταθμοί δημόσιας τηλεόρασης περιελήφθησαν  στον σχεδιασμό κατάργησης, συγχώνευσης ή εξυγίανσης «μη απαραίτητων δημοσίων φορέων»».

Οι σύμβουλοι Επικρατείας αποφάνθηκαν ότι από τις Συνταγματικές επιταγές (άρθρο 15) «δεν προκύπτει ότι επιβάλλεται η λειτουργία δημόσιου φορέα ραδιοτηλεοράσης».
Ο νομοθέτης, σημειώνεται στην δικαστική απόφαση, «έχει την ευχέρεια, συνεκτιμώντας την οικονομική δυνατότητα του κράτους σε κάθε συγκεκριμένη χρονική περίοδο, να επιλέξει αν, με κριτήριο την αποτελεσματική εφαρμογή των συνταγματικών επιταγών για την ραδιοτηλεόραση, είναι αναγκαίο και δυνατό να ιδρυθεί δημόσιος φορέας ραδιοτηλεόρασης».

Πάντως, προσθέτουν οι δικαστές, «σε περίπτωση κατά την οποία επιλεγεί η ίδρυση δημόσιου φορέα ραδιοτηλεόρασης, σύμφωνα με το Σύνταγμα αυτός επιβάλλεται να έχει πλουραλιστική δομή, να οργανώνεται με τρόπο που αποτρέπει κυβερνητικές και κομματικές επιρροές και λειτουργεί αυστηρά με βάση της αρχές της αντικειμενικότητας, της αμεροληψίας και της πολυφωνίας».

Ακόμη, η Ολομέλεια υπογραμμίζει ότι η κατάργηση της ΕΡΤ έγινε, πέραν των δημοσιονομικών λόγων,  με σκοπό να ιδρυθεί νέος φορέας δημόσιας τηλεόρασης, σύμφωνα με το νόμο 4173/2013, ενώ μέχρι την λειτουργία του νέου φορέα, άρχισε να λειτουργεί μεταβατικός φορέας δημόσιας τηλεόρασης.

Όμως, δέκα σύμβουλοι Επικρατείας είχαν αντίθετη άποψη και μειοψήφησαν. 

Οι δέκα υπογραμμίζουν ότι η κατάργηση της ΕΡΤ και των θυγατρικών της προσκρούει στο άρθρο 15 του Συντάγματος.

Ειδικότερα, η μειοψηφία των 10 αναφέρει ότι «ο νομοθέτης δεν επιτρέπεται να καταργήσει το φορέα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και δη  επ΄  αόριστον». Μάλιστα, προσθέτουν οι δέκα «η υποχρέωση αυτή του νομοθέτη, συναπτόμενη και με την τήρηση της αρχής της συνεχούς λειτουργίας της δημόσιας  υπηρεσίας, καθίσταται ακόμη εντονότερη στην προκειμένη περίπτωση, λόγω του ότι οι ιδιωτικοί φορείς ραδιοτηλεόρασης λειτουργούν παρανόμως μέχρι σήμερα με την ανοχή της Πολιτείας».

Σε άλλο σημείο η  μειοψηφία αναφέρει ότι «με βάση την ήδη εικοσαετή λειτουργία της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα, αλλά και με βάση τα διεθνή δεδομένα, οι ιδιωτικοί αυτοί φορείς  προσφέρουν συχνά ένα πολύ χαμηλού επιπέδου ραδιοτηλεοπτικό προϊόν, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι ο εύκολος εντυπωσιασμός η πολιτική ένδεια και η αύξηση με κάθε δυνατό τρόπο της ακροαματικότητας, σε βάρος της ποιότητας και της αντικειμενικότητας, αλλά και της νηφαλιότητας της παρεχόμενης πληροφόρησης».

Συνεχίζουν οι 10 σύμβουλοι Επικρατείας, ότι  «με την επικρατούσα μάλιστα τάση δημιουργίας όλο και περισσότερο μονοπωλιακών καταστάσεων στον χώρο επιτυγχάνεται η πλήρης χειραγώγηση των πολιτών και η μετατροπή τους σε απλούς καταναλωτές πληροφοριών  και μηνυμάτων».

Μάλιστα, υπογραμμίζει η μειοψηφία, «η αναγκαιότητα της υποχρεωτικής κατά το Σύνταγμα ύπαρξης μιας τέτοιας δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας έχει μάλιστα καταστεί σήμερα ακόμη πιο έντονη απ΄ ότι κατά τον χρόνο  θεσπίσεως της επίμαχης, διότι με την λειτουργία του διαδικτύου, το οποίο κατά κοινή πείρα διακινεί πάσης φύσεως πληροφορίες, απόψεις, ακόμη και τις πιο αντίθετες στις αξίες του ανθρώπου και στις αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος και  ειδήσεις κακόβουλες προδήλως ανακριβείς ή παραπλανητικές, έχει δημιουργηθεί σε πολλούς πολίτες πλήρη σύγχυση οφειλόμενη στην αδυναμία κριτικής αξιολόγησης και ταξινόμησης αυτής της πλημμυρίδας πληροφοριών».

Παράλληλα, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι η κατάργηση της ΕΡΤ «δεν παραβιάζει το άρθρο 10 της  ΕΣΔΑ, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν καταργήθηκε για να ιδρυθεί νέος φορέας δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Ούτε προσκρούει η κατάργηση αυτή στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της  Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πρωτόκολλο 29 σχετικά με το σύστημα δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στα κράτη μέλη).

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο ομόφωνα έκρινε ότι τόσο ο νόμος για τις ομαδικές απολύσεις (Ν. 1387/19830), όσο και η Ευρωπαϊκή οδηγία 75/129/ΕΟΚ που αφορά και πάλι τις ομαδικές απολύσεις, δεν καταλαμβάνει εργαζόμενους «που απασχολούνται σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου που ασκούν δημόσια εξουσία».

Κατά συνέπεια, τονίζεται στην απόφαση της Ολομέλειας, οι νομοθετικές διατάξεις (Ευρωπαϊκές και εθνικές) «περί ελέγχου των ομαδικών απολύσεων δεν εφαρμόζονται στο προσωπικό που απασχολείται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ, που ασκούν δημόσια εξουσία εξυπηρετώντας δημόσιο σκοπό».

Επομένως, καταλήγουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, «η ΕΡΤ εξαιρείται από την εφαρμογή τόσο της οδηγίας για τις ομαδικές απολύσεις, όσο και του νόμου 1387/1983».

Η ΠΟΣΠΕΡΤ υποστήριζε ότι η κυβερνητική απόφαση με την οποία την 12η Ιουνίου 2013 σίγησε η ΕΡΤ, προσκρούει σε μία πλειάδα συνταγματικών κανόνων και είναι αντίθετη σε  υπερνομοθετικού περιεχομένου Ευρωπαϊκές συμβάσεις, αλλά  και στην Ελληνική νομοθεσία.

Με την προσφυγή της η ΠΟΣΠΕΡΤ ζητούσε να ακυρωθεί η από 11.6.2013  απόφαση του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα για την κατάργηση της ΕΡΤ.

Η  ΠΟΣΠΕΡΤ υπογράμμιζε ότι η επίμαχη κυβερνητική απόφαση για το «λουκέτο» στην ΕΡΤ προσκρούει στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Κοινωνικών Δικαιωμάτων που προστατεύει την ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης (διάδοση πληροφοριών μέσω και της ραδιοτηλεόρασης).

Ακόμη, σύμφωνα με όσα υποστήριζε η ΠΟΣΠΕΡΤ, η σφράγιση της ΕΡΤ και των θυγατρικών εταιρειών της προσκρούει στη ΕΣΔΑ, η οποία με τη σειρά της προστατεύει την ελευθερία της έκφρασης και την έκφραση μέσω της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης.

Προσκρούει όμως -σύμφωνα με την  η ΠΟΣΠΕΡΤ- το κλείσιμο της ΕΡΤ  και στις επιταγές του άρθρου 15 του Συντάγματος που  αφορά τους κανόνες λειτουργίας της  δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, όπως επίσης προσκρούει  και στο άρθρο 25 του συνταγματικού χάρτη της χώρας που καθιερώνει την αρχή της αναλογικότητας.