Επιτροπή Ισότητας και Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ζητούν την αναγνώριση της γονικής άδειας ως πραγματική υπηρεσία για τα μέλη ΔΕΠ

Με αφορμή την πρόσφατη ερμηνεία του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία ο χρόνος άδειας ανατροφής τέκνου δεν υπολογίζεται ως «πραγματική υπηρεσία» για την εξέλιξη των μελών ΔΕΠ, η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων του ΕΚΠΑ (ΕΙΦΚΔ) μαζί με αντίστοιχες επιτροπές άλλων ΑΕΙ και την Ελληνική Εταιρεία Γυναικών Πανεπιστημιακών (ΕΛΕΓΥΠ), συνυπογράφουν επιστολή προς τα αρμόδια υπουργεία και τις πρυτανικές αρχές των ανώτατων εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.

Συγκεκριμένα, επισημαίνουν ότι δημιουργείται άνιση μεταχείριση σε βάρος όσων κάνουν χρήση της γονικής άδειας, καθυστερώντας αδικαιολόγητα την επαγγελματική τους εξέλιξη και αντιβαίνοντας στη δημόσια πολιτική στήριξης της οικογένειας.

Οι φορείς ζητούν από το Υπουργείο να εκδώσει εγκύκλιο, που θα διευκρινίζει ότι ο χρόνος γονικής άδειας πρέπει να προσμετράται κανονικά, ώστε να διασφαλιστεί η ισότητα και η μη διάκριση λόγων γονικών υποχρεώσεων στο πανεπιστήμιο.

Ανάλογου περιεχομένου επιστολή απέστειλε σήμερα η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), Καθηγήτρια Μ. Γαβουνέλη αναφορικά με ζητήματα διακρίσεων και αναγνώρισης άδειας ανατροφής σε μέλη του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των ΑΕΙ. Σημειώνεται, ότι η ΕΕΔΑ είναι το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας και αποτελεί τον εθνικό θεσμό για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Ν 4780/2021).

Η επιστολή

Αξιότιμες κυρίες Υπουργοί,
Αξιότιμες κυρία και κύριε Υφυπουργοί,
Αξιότιμες κυρίες και κύριοι Γενικοί Γραμματείς,
Αξιότιμες κυρίες και κύριοι Πρυτάνεις και Αντιπρυτάνεις,
Αξιότιμα μέλη των Συμβουλίων Διοίκησης των ελληνικών ΑΕΙ,

Η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων (ΕΙΦΚΔ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), σε συνεργασία με τις ΕΙΦΚΔ των ΑΕΙ που συνυπογράφουν αυτή την επιστολή και την Ελληνική Εταιρεία Γυναικών Πανεπιστημιακών (ΕΛΕΓΥΠ), θέτουμε υπόψη σας ένα ζήτημα, το οποίο αφορά την ίση μεταχείριση των μελών ΔΕΠ κατά τη διαδικασία της                       επαγγελματικής εξέλιξης τους.

Σύμφωνα με το άρθρο 167 του ν. 4957/2022, για την εξέλιξη μέλους ΔΕΠ απαιτείται η παρέλευση ελάχιστου χρονικού διαστήματος «πραγματικής υπηρεσίας» τριών (3) ετών στη βαθμίδα που κατέχει. Ούτε ο νόμος αυτός ούτε ο προϊσχύσας ν. 4009/2011 προβλέπουν ρητά εξαιρέσεις ή διαφοροποιήσεις ως προς την έννοια της πραγματικής υπηρεσίας. Ωστόσο, η υπ’ αριθμ. 17/2022 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Τμήμα Γ’, 28.2.2022), η οποία εκδόθηκε κατόπιν ερωτήματος μέλους ΔΕΠ που είχε λάβει άδεια ανατροφής τέκνου, ερμήνευσε ότι ο χρόνος της άδειας αυτής δεν προσμετράται στην απαιτούμενη «πραγματική υπηρεσία» για την εξέλιξη μελών ΔΕΠ.

Η ερμηνεία αυτή έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται άνιση μεταχείριση εντός του ίδιου επαγγελματικού σώματος, μεταξύ μελών ΔΕΠ που κάνουν χρήση της άδειας ανατροφής και όσων δεν την κάνουν. Η διαφοροποίηση αυτή παρατείνει δυσανάλογα το διάστημα θητείας όσων ασκούν ενεργά γονικά καθήκοντα και οδηγεί σε καθυστέρηση της επαγγελματικής τους εξέλιξης, παρά το γεγονός ότι ασκούν νόμιμο δικαίωμα που αποσκοπεί στη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

Η πρακτική αυτή βρίσκεται σε προφανή αντίφαση με τη δημόσια πολιτική που, σε όλα τα επίπεδα, αναδεικνύει τη στήριξη των οικογενειών και την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος ως εθνική προτεραιότητα. Η έμπρακτη στήριξη της γονικότητας στο πανεπιστήμιο δεν αποτελεί μόνο ζήτημα ισότητας, αλλά και προϋπόθεση βιώσιμης ανάπτυξης και ανανέωσης του ίδιου του ακαδημαϊκού θεσμού.

Για τους λόγους αυτούς, προτείνουμε το Υπουργείο να εκδώσει σχετική εγκύκλιο ή άλλη διοικητική πράξη, με την οποία θα διευκρινίζεται ρητά ότι ο χρόνος άδειας ανατροφής τέκνου προσμετράται στην έννοια της «πραγματικής υπηρεσίας» για την εξέλιξη μελών ΔΕΠ. Η διασφάλιση της ισότητας και της μη διάκρισης λόγω γονικών υποχρεώσεων αποτελεί βασική προϋπόθεση για ένα δίκαιο και συνεκτικό πανεπιστημιακό
περιβάλλον.

Με εκτίμηση,

Η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων (ΕΙΦΚΔ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Την επιστολή συνυπογράφουν οι Επιτροπές Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων των ακόλουθων ΑΕΙ:

• Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
• Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
• Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
• Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο
• Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
• Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
• Πανεπιστήμιο Πατρών
• Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
• Πανεπιστήμιο Πειραιώς
• Πολυτεχνείο Κρήτης

Και η:
Ελληνική Εταιρεία Γυναικών Πανεπιστημιακών (ΕΛΕΓΥΠ)

ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ/ΑΠΟΔΕΚΤΡΙΕΣ:
Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κυρία Σοφία Ζαχαράκη
Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, κυρία Δόμνα-Μαρία Μιχαηλίδου
Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κύριος Νικόλαος Παπαϊωάννου
Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, κυρία Ελένη Ράπτη
Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων
και Αθλητισμού, κύριος Δημήτριος Μπουραντώνης
Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κυρία Αικατερίνη
Πατσογιάννη
Γενικός Γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, κύριος
Κωνσταντίνος Γλούμης – Ατσαλάκης
Πρυτανικές Αρχές των ελληνικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων
Συμβούλια Διοίκησης των ελληνικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων


https://mail.google.com/mail/u/0?ui=2&ik=2257466524&attid=0.1&permmsgid=msg-f:1850390217754543661&th=19ade819691e062d&view=att&disp=inline&realattid=19ade71c30bc9fb23be1&zw

Η ΕΕΔΑ καταγγέλλει διακρίσεις στα δικαιώματα γονικής άδειας για μέλη ΔΕΠ των ΑΕΙ

Σοβαρές ανησυχίες για τις συνεχιζόμενες διακρίσεις σε βάρος μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) των ελληνικών πανεπιστημίων εκφράζει η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) σε επιστολή της προς τον Πρύτανη του ΕΚΠΑ, Γεράσιμο Σιάσο. Η παρέμβαση της Επιτροπής αφορά την εφαρμογή της γονικής άδειας ανατροφής και ειδικότερα τη μη προσμέτρηση της άδειας αυτής στον απαιτούμενο χρόνο υπηρεσίας για εξέλιξη στη βαθμίδα, όπως προβλέπει Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (17/2022).

Η ΕΕΔΑ επισημαίνει ότι η συγκεκριμένη ερμηνεία παραβιάζει το Σύνταγμα και ειδικά το άρθρο 21, το οποίο προστατεύει την οικογένεια, τη μητρότητα και την παιδική ηλικία. Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι η πρακτική αυτή ακυρώνει τις προσπάθειες της Πολιτείας για αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό.

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η γονική άδεια αποτελεί θεμελιώδες ατομικό δικαίωμα, ενισχυμένο από τον Ν. 4808/2021 που ενσωμάτωσε την ευρωπαϊκή Οδηγία για την ισορροπία επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής. Παρά τα θετικά αυτά βήματα, σημειώνει ότι η εφαρμογή τους παραμένει προβληματική, οδηγώντας σε άνιση μεταχείριση εργαζομένων γονέων στα ΑΕΙ.

Ενδεικτικά, η ΕΕΔΑ τονίζει ότι άλλου είδους αναστολές καθηκόντων –όπως η εκλογή σε δημόσιο αξίωμα– δεν διακόπτουν τον χρόνο υπηρεσίας, σε αντίθεση με τη γονική άδεια, γεγονός που δημιουργεί παράδοξες και άδικες διαφοροποιήσεις.

Καλώντας τα πανεπιστήμια να υιοθετήσουν ενιαία στάση και την Πολιτεία να λάβει τα απαραίτητα διορθωτικά μέτρα, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι ο σεβασμός των δικαιωμάτων των γονέων αποτελεί δείκτη δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Παράλληλα, δηλώνει έτοιμη να συνδράμει με τεκμηρίωση και προτάσεις για την εξάλειψη των διακρίσεων και την προώθηση της ισότητας.

Η επιστολή κοινοποιείται στα αρμόδια υπουργεία, τις πρυτανικές αρχές και τα συμβούλια διοίκησης των ΑΕΙ.

Η επιστολή

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Κύριο Γεράσιμο Σιάσο
Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Αθήνα, 2 Δεκεμβρίου2025
Αξιότιμε κύριε Πρύτανη,
Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), ως το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας και Εθνικός Θεσμός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχει ως αποστολή της, μεταξύ άλλων, τη διαρκή παρακολούθηση των θεμάτων που άπτονται της προώθησης και προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένης και της προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις του διεθνούς, ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με σκοπό την επεξεργασία και διαμόρφωση προτάσεων πολιτικής προς τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας.

Στο πλαίσιο αυτό του θεσμικού της ρόλου αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στα ζητήματα που αφορούν την προώθηση της ισότητας σε όλους τομείς,1 και στον τομέα της έρευνας και της ανώτατης εκπαίδευσης και στην εναρμόνιση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής στην εθνική έννομη τάξη.

Η ΕΕΔΑ απευθύνει σταθερά τις Συστάσεις της προς την Πολιτεία, αναγνωρίζοντας ότι η εξισορρόπηση μεταξύ επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων είναι βασικός παράγοντας που συμβάλλει, μεταξύ πολλών άλλων, στην προστασία των οικογενειακών σχέσεων, στην ισότιμη κατανομή των οικιακών και οικογενειακών ευθυνών μεταξύ γυναικών και ανδρών, στην ενίσχυση των γεννήσεων και την στήριξη της οικογένειας και στην ενίσχυση της απασχόλησης. Τα δύο τελευταία συνιστούν μάλιστα τους δύο από τους πέντε άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό.

Υπό αυτό το πρίσμα, η ΕΕΔΑ καλωσόρισε τα πρόσφατα θετικά μέτρα που εισήγαγε ο Ν. 4808/2021, ο οποίος ενσωμάτωσε την Οδηγία 2019/1158/ΕΕ για την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής,2 εκφράζοντας ταυτόχρονα την
1 Έκθεση Αναφοράς της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) για την κατάσταση των Γυναικών στην Ελλάδα, Μάρτιος 2024.
2 Παρατηρήσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Για την Προστασία της Εργασίας - Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής «Επιθεώρηση Εργασίας» - Κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας - Κύρωση της Σύμβασης 187 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για τo Πλαίσιο Προώθησης της Ασφάλειας και της Υγείας στην

ανησυχία της για την ουσιαστική και αποτελεσματική εφαρμογή τους. Βασικό κριτήριο για την απόλαυση των δικαιωμάτων αυτών στην πράξη είναι η οριζόντια προσαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας, ώστε να μην αναπαράγονται και να μην προκαλούνται διακρίσεις μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών επαγγελματιών, όσον αφορά τις παροχές προς τους εργαζόμενους γονείς, οι οποίες εμφανίζονται κυρίως με τη μορφή αδειών.

Η ΕΕΔΑ με λύπη της πληροφορείται, ότι παρά τις θετικές εξελίξεις, εξακολουθούν να εφαρμόζονται διακρίσεις σε νομοθετικά μέτρα που αφορούν το ατομικό δικαίωμα κάθε γονέα σε γονική άδεια ανατροφής στην περίπτωση των μελών του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των ΑΕΙ. Συγκεκριμένα, όπως διαπιστώνει, τυγχάνει μέχρι σήμερα εφαρμογής Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (γνωμοδότηση 17/2022, Τμήμα Γ'), όπου διατυπώνεται η άποψη ότι το χρονικό διάστημα των εννέα (9) μηνών της άδειας ανατροφής με αποδοχές που χορηγήθηκε σε Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών για την ανατροφή τέκνου του δεν συνυπολογίζεται στην τριετή προϋπηρεσία που απαιτείται για την εξέλιξή του ως μέλους ΔΕΠ στην επόμενη βαθμίδα σύμφωνα με τον Ν. 4009/2011 Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Πρόκειται για γνώμη που όχι απλά προσκρούει στο περιεχόμενο του άρθρου 21 του Συντάγματος για την προστασία της οικογένειας, του γάμου, της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας, απαξιώνοντας τον θεσμό της ίδιας της οικογένειας, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, αλλά ματαιώνει και τις ίδιες τις δημογραφικές πολιτικές και τα επείγοντα μέτρα που λαμβάνονται προκειμένου να αποτρέψουν την δημογραφική κατάρρευση, την οποία ακριβώς έρχεται να αντιμετωπίσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό.

Είναι επομένως πρόδηλο ότι δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και θα πρέπει να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε να υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση του ζητήματος από όλα τα ΑΕΙ της χώρας.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ, ότι αναστολή καθηκόντων λόγω δημόσιου αξιώματος, όπως για παράδειγμα λόγω εκλογής σε βουλευτική ή υπουργική θέση, δεν διακόπτει τον χρόνο υπηρεσίας, αντίθετα εξακολουθεί να λογίζεται ως χρόνος υπηρεσίας για την μονιμοποίηση ή εξέλιξη των μελών ΔΕΠ σύμφωνα με το Σύνταγμα (άρθρο 56) και τις τον Υπαλληλικό Κώδικα (Ν. 3528/2007).

Κλείνοντας, η ΕΕΔΑ επαναλαμβάνει την πάγια ετοιμότητά της να σταθεί αρωγός στο έργο της Πολιτείας για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την προστασία της ισότητας των φύλων, της καταπολέμησης των διακρίσεων, τονίζοντας ταυτόχρονα, ότι η αποτελεσματική λειτουργία ενός ανεξάρτητου ΕΘΑΔ αποτελεί

Εργασία - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής», 14 Ιουνίου 2021.
2

δείκτη για την αξιολόγηση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με εκτίμηση και εκ των προτέρων ευχαριστίες για τη θετική σας ανταπόκριση.
Η Πρόεδρος Μαρία Γαβουνέλη
Καθηγήτρια, Νομική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κοινοποίηση:
∙ Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κ. Σοφία Ζαχαράκη
∙ Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, κ. Δόμνα-Μαρία Μιχαηλίδου ∙ Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κ. Νικόλαος Παπαϊωάννου ∙ Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, κ. Ελένη Ράπτη
∙ Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κ. Δημήτριος Μπουραντώνης
∙ Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Αικατερίνη Πατσογιάννη ∙ Γενικός Γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, κ. Κωνσταντίνος Γλούμης – Ατσαλάκης
∙ Πρυτανικές Αρχές των ελληνικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ∙ Συμβούλια Διοίκησης των ελληνικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων