Με αφορμή το «Μυστήριο στη λίμνη Λαμπίκο», η βραβευμένη συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Ευτυχία Γιαννάκη μιλά για το πρώτο αστυνομικό εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά με τη ΜΑΜΑΚΙΤΑ
Ελένη Φωτίου
Την Ευτυχία τη γνωρίζω πολύ π.π. «προ παιδιών»! Η πρώτη μας συνάντηση σε ένα μπαρ στο κέντρο της Αθήνας και η συζήτηση που μας συνεπήρε θα μπορούσε – τώρα που βλέπω τα γεγονότα από απόσταση- να είναι προφητική. Της αρχής που μόλις που είχε ξεκινήσει στη δική της ζωή και μιας αλλαγής που θα συντελούταν λίγα χρόνια μετά στη δική μου.
Η Ευτυχία τότε εργαζόταν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αλλά δεν έμοιαζε με την «συνηθισμένη» καθηγήτρια που… «κάθε πρωί σχολείο». Χωρίς να θέλω να υποβιβάσω κανενός το ρόλο, η Ευτυχία είχε κάτι πολύ διαφορετικό. Ήταν μυστήρια! Σήμερα, μετά από τρία βραβευμένα αστυνομικά μυθιστορήματα που συναποτελούν την Τριλογία της Αθήνας, όπου γεννήθηκε, μεγάλωσε και αγαπά, και με έναυσμα τους πραγματικούς μπλε πιγκουίνους που ζουν στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, μιλά για το πρώτο αστυνομικό εικονογραφημένο βιβλίο της σειράς παιδικών βιβλίων «Τα Πρώτα μου Μυστήρια», «Μυστήριο στη λίμνη Λαμπίκο» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.
Πότε μπήκε το Μυστήριο στη ζωή σου και τι ρόλο παίζει;
Το μυστήριο είναι παντού, κατά κάποιο τρόπο μας συνοδεύει από τη στιγμή που ερχόμαστε σε επαφή με τον κόσμο κι επιχειρούμε να καταλάβουμε τι στο καλό συμβαίνει γύρω μας κι εντός μας. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο μυστήριο, το πιο σκοτεινό κι ακατανόητο, αλλά ταυτόχρονα και το πιο συναρπαστικό βρίσκεται πάντοτε εντός μας και στον τρόπο με τον οποίο επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε τον κόσμο μέσα από το μάτια μας.
Οπότε θα έλεγα ότι το μυστήριο είναι φυτεμένο μέσα μου από τη στιγμή που αντιλαμβάνομαι την ύπαρξή μου. Συχνά το ταυτίζουμε με τον φόβο ή τον τρόμο του αγνώστου. Για μένα υπήρξε πάντοτε η κινητήρια δύναμη για να αποδεχτώ το άγνωστο, το διαφορετικό και να κατανοήσω όσα εκ πρώτης όψεως έμοιαζαν ξένα. Στην ουσία πρόκειται για ένα εργαλείο που ξεκλειδώνει την διαδικασία κατανόησης και της συμφιλίωσης με το εδώ και το τώρα, το εντός και το εκτός, αλλά και αυτό που προηγήθηκε και όσα έπονται.
Κλείσιμο
Αυτή τη σχέση με την επαγωγική λογική, την αποδοχή, το απρόσμενο, το συναρπαστικό κρύβω στον πυρήνα του παιδικού μυστηρίου που έφτιαξα σε συνεργασία με την εικονογράφο Σοφία Τουλιάτου που έδωσε σάρκα και οστά σε αυτή την ιστορία.
Ποια ήταν η αφορμή για το «Μυστήριο στη Λίμνη Λαμπίκο»;
Ήταν οι αφηγήσεις της μητέρας μου και η ανάγκη μου να φέρω το μυστήριο κοντά σε πολύ μικρούς αναγνώστες. Προκειμένου να χτίσω αυτόν τον φανταστικό κόσμο του Πίτσι Πίτσου, που είναι το πιο μυστήριο, αλλά και το πιο ασφαλές νησί στον κόσμο, χρειάστηκε να επιστρέψω στο συναισθηματικό κουκούλι των αναμνήσεων από την δικιά μου παιδική ηλικία.
Η μητέρα μου φώναζε χαϊδευτικά εμένα και τον αδερφό μου Πιτσιμπουίνους όταν ήμαστε μικρά κι έτσι οι πρώτοι κάτοικοι αυτού του φανταστικού κόσμου που τον θυμάμαι με πολύ ζωηρά χρώματα υπήρξαμε οι δυο μας. Κουβαλώντας την εμπειρία της αστυνομικής λογοτεχνίας έφτασε μάλλον ο καιρός να μην είμαστε μόνοι οι δυο μας σε αυτόν τον κόσμο και επινοήσω εκ νέου από τα υλικά του ένα περιβάλλον μυστηρίου, φυτεύοντας του όλα τα σχήματα που είναι παρόντα σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα ενηλίκων, αλλά σε άλλες δόσεις ώστε να εξυπηρετούν τον εύπλαστο κόσμο της παιδικής φαντασίας και το χιούμορ που απαιτεί.
Κατά τα λοιπά είναι όλα εκεί και είναι ίδια. Δυνατοί χαρακτήρες, σασπένς, ανατροπές, επαγωγική λογική, ατμόσφαιρα, περιπέτεια και κρυμμένες αναφορές στον κόσμο των πραγματικών Πιγκουίνων.
Τα παιδιά υπήρξαν πάντοτε μέρος της ζωής σου. Τι αποκόμισες από την εμπειρία σου στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;
Η εμπειρία μου στην εκπαίδευση ήταν πολύτιμη και υπήρξε σημείο αναφοράς κατά το χτίσιμο αυτής της σειράς μυστηρίου, στην οποία το Μυστήριο στη Λίμνη Λαμπίκο που κυκλοφόρησε μόλις από τις Εκδόσεις Ίκαρος, είναι η πρώτη ιστορία σε μια σειρά παιδικού μυστηρίου με πρωταγωνιστές τους Πιτσιμπουίνους και τον μικρό Μπλε σε ρόλο ντετέκτιβ.
Η εκπαιδευτική μου εμπειρία έχει δείξει ότι τα παιδιά, ίσως πιο διαισθητικά από τους μεγαλύτερους αναγνώστες, αντιλαμβάνονται και εισπράττουν την αλήθεια και την πρόθεση του δημιουργού, ειδικά όταν πρόκειται για έναν ολόκληρο νέο κόσμο που χτίζεις. Αν υπάρχει λοιπόν αυτός ο πυρήνας της προσωπικής αλήθειας σε αυτόν τον κόσμο, που περνάει βεβαίως μέσα από το λογικό σχήμα, αλλά κυρίως από το συναίσθημα που κουβαλάει η αφήγηση, το πιάνουν στον αέρα και καταφέρνουν να δεθούν με τους ήρωες, το νέο εύπλαστο σύμπαν που τους ανοίγεις για να ταξιδέψουν μαζί με τους ήρωες ή να γίνουν οι ίδιοι ήρωες. Μπορεί το παιδί να ξεχάσει τις λεπτομέρειες μιας ιστορίας, αλλά δεν θα ξεχάσει ποτέ πως το έκανε να νιώσει. Αυτό ισχύει για μικρούς και μεγάλους βεβαίως, τόσο για τις ιστορίες, όσο και για τους ανθρώπους που συναντάμε.
Ε, λοιπόν, η εμπειρία μου λέει ότι τα παιδιά σε αυτό είναι απαιτητικοί ατσίδες όσον αφορά το συναίσθημα. Δεν αρκεί απλά να περάσουν την ώρα τους με ένα ενδιαφέρον σχήμα, θέλουν να νιώσουν κι εσύ οφείλεις να είσαι γενναιόδωρος στο συναίσθημα και στο χιούμορ αν θέλεις να συνομιλήσεις μαζί τους για το μυστήριο της ζωής και όχι μόνο.
Βλέποντας τα πράγματα πιο αντικειμενικά από εμάς τους γονείς, τι ανάγκες έχεις εντοπίσει ότι έχουν τα παιδιά σήμερα;
Η ανάγκη τους για αγάπη και ιστορίες παραμένει πάγια, όσοι κι αν είναι οι διασπαστικοί παράγοντες γύρω τους με τα νέα μέσα ή την πληθώρα των φανταχτερών ερεθισμάτων.
Είμαστε συναισθηματικές σφαίρες, είμαστε οι ιστορίες μας, τόσο που τις περισσότερες φορές σημασία δεν έχει τι συνέβη, αλλά τι θυμόμαστε ότι συνέβη, πως νιώσαμε ή πως ερμηνεύσαμε αυτό που συνέβη.
Οι ιστορίες μας είναι ακριβώς αυτή η κιβωτός των πολλαπλών εμπειριών μας και των συναισθημάτων μας. Είναι οι ζωές μέσα στη ζωή μας, το συναρπαστικό ταξίδι εντός, εκτός και επί τα αυτά και τα παιδιά διψάνε γι΄ αυτά τα ταξίδια και για να νιώσουν όσα έχει να τους δώσει ο κόσμος ως το μεδούλι του.
Στο πρώτο σου αστυνομικό εικονογραφημένο μιλάς για τους Πιτσιμπουίνους και το Πίτσι Πίτσου. Τι συμβολίζουν για σένα τα μικρά μπλε πλάσματα και το φανταστικό μυστήριο μέρος στο οποίο ζουν;
Το μπλε παραπέμπει στο νερό, σε αυτό που είναι η πηγή της ζωής, το δροσερό, αυτό που διαρκώς κινείται, αλλάξει, ανανεώνεται και φέρνει το νέο. Είναι σαφές ότι αν στην αστυνομική λογοτεχνία ενηλίκων έπαιξα με το κόκκινο που παραπέμπει στο αίμα, σε αυτό που παίρνει και δίνει τη ζωή, στο παιδικό μυστήριο χρησιμοποιώ το μπλε που παραπέμπει στην ανανεωτική δύναμη της παιδικής ηλικίας.
Φυσικά δεν χρειάστηκε να τα φανταστώ όλα, αφού οι Μικροί Μπλε πιγκουίνοι υπάρχουν, είναι όλα στη φύση, αρκεί να σκύψουμε λίγο πιο προσεκτικά πάνω σε όσα απλόχερα μας χαρίζει.
