Χρ. Ι. Στεφανάδης

Ο μύθος αναφέρει για τον Εγκέλαδο ότι η θεά Αθηνά, έριξε επάνω του τη Σικελία και τον σκότωσε. Κάθε φορά όμως που ο Εγκέλαδος κινείται μέσα από το τάφο του προκαλούνται σεισμοί  και  εκρήξεις ηφαιστείων.

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τους σεισμούς ως φυσικά φαινόμενα.

Ο Θαλής ο Μιλήσιος, πίστευε ότι η Γη πλέει στους ωκεανούς σαν ένα μεγάλο σκάφος και είναι οι κινήσεις της θάλασσας που προκαλούν τους σεισμούς.

Ο Πυθαγόρας  πίστευε ότι η θερμότητα του εσωτερικού της Γης προκαλεί τους σεισμούς.

Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι τους προκαλεί ο άνεμος μέσα στη γη. 

Ο Επίκουρος απέδωσε την γένεση των σεισμών στη διαβρωτική δράση του νερού της επιφάνειας της γης. 

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η κύρια αιτία των σεισμών, είναι η κίνηση και η σύγκρουση των έξη λιθοσφαιρικών πλακών που αποτελούν τον φλοιό της γης. 

 Οι πλάκες αυτές είναι η Ειρηνική, η Αμερικανική, η Ευρασιατική (όπου ανήκει και η Χώρα μας), η Αφρικανική Ινδική, και η Ανταρκτική. 

Έχει αποδειχθεί ,ότι οι πλάκες αυτές κινούνται , με αποτέλεσμα είτε να απομακρύνονται μεταξύ τους, είτε να συγκρούονται. Στα σημεία που συγκρούονται οι πλάκες εκδηλώνονται οι σεισμοί.  
Το μέγεθος ενός σεισμού εξαρτάται από το ρήγμα που διεγείρεται μεταξύ των τεκτονικών πλακών που συγκρούονται… Έτσι έχουμε ισχυρότατους σεισμούς σε μεγάλα ρήγματα, όπως στην Καλιφόρνια ή την Λατινική Αμερική  και μικρότερης έντασης σε μικρότερα ρήγματα, όπως συνήθως συμβαίνει στον Ελλαδικό χώρο.  Το γεγονός είναι , ότι η διαμόρφωση της επιφάνειας της γης , όπως είναι σήμερα, προέκυψε κυρίως με τους σεισμούς μέσα από εκατομμύρια χρόνια…  

Κάθε σεισμός όμως, ακόμα και όχι καταστροφικός και  μικρής έντασης, δημιουργεί ανασφάλεια και  πανικό στον πληθυσμό. Και τούτο γιατί το έδαφος, σε αντίθεση με την επιφάνεια της θάλασσας ή τον αέρα, αποτελεί  την πιο σταθερή αναφορά για τον άνθρωπο από τότε που εμφανίσθηκε αυτός στην Γή. Γιατί σε σταθερό έδαφος ο άνθρωπος κινείται, αναπαύεται, χτίζει την κατοικία του και αναζητά την τροφή του. Και όταν το έδαφος κινείται , όπως σε ένα σεισμό , επικρατεί ο πανικός , αφού η βασικότερη σταθερά του ανθρώπου, το έδαφος, κλονίζετε. Είναι άλλωστε γνωστή η μεταφορική φράση που λέγεται από τον λαό σε καταστάσεις συνταρακτικών ειδήσεων ή γεγονότων : “ έχασα την γη κάτω από τα πόδια μου…”

“Σεισμοί” όμως, εκτός από την σύγκρουση των τεκτονικών πλακών στην μητέρα-φύση, δημιουργούνται και στις ανθρώπινες κοινωνίες από συγκρούσεις ιδεολογικές ή  πολεμικές . Συγκρούσεις μεταξύ εθνών, κρατών , ταξικών ή πολιτικών σχηματισμών μέσα στο ίδιο κράτος, η συγκρούσεων ατόμων της κοινωνικής ομάδος… Και όπως το μέγεθος του γεωλογικού ρήγματος καθορίζει και το μέγεθος ενός σεισμού,ετσι και το μέγεθος των συγκρουόμενων κοινωνικών ομάδων καθορίζει και το μέγεθος του κοινωνικού “σεισμού”

… Στην Ελληνική κοινωνία, τέτοιος μεγάλος κοινωνικός σεισμός έγινε με τον εμφύλιο πόλεμο, που συγκρούσθηκαν δύο διαφορετικοί ιδεολογικοί κόσμοι. Επίσης στην επτάχρονη περίοδο της χούντας, πού συγκρούσθηκε η δικτατορία με την Δημοκρατία…

Μικρότερες συγκρούσεις , που προκάλεσαν μικρότερους κοινωνικούς σεισμούς, προέκυψαν από συγκρούσεις πολιτικών ή ταξικών σχηματισμών κατά τις περιόδους δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας μας :
- Δεξιά εναντίων Αριστεράς ή νεόκοπης κεντροαριστεράς…
- Εργατική τάξη εναντίων εργοδοσίας… 
- Φτωχοί εναντίων πλουσίων… 
Μέσα από αυτές τις συγκρούσεις και τους ,περιστασιακά, μικρούς “σεισμούς” που δημιουργήθηκαν, κατάφερε η κοινωνία μας να ενδυναμωθεί, να οργανωθεί, να μπει η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να παραμείνει η Ελλάδα στην ανεπτυγμένη Δύση.
… Σήμερα όμως, η ελληνική κοινωνία βιώνει πολύ μεγαλύτερης έντασης και διάρκειας συγκρούσεις που προκαλούν “σεισμικές δονήσεις”.

Οι ανεξέλεγκτη αύξηση των συγκρούσεων αυτών, τόσο σε αριθμό όσο και σε ένταση , έχει βασικά αίτια την οικονομική κρίση , αλλά κυρίως την διαχείριση της από την κυβερνώσα πολιτική παράταξη, που απροκάλυπτα , στην αδυναμία της να βγάλει την χώρα από το οικονομικό αδιέξοδο, επιχειρεί μια αυθαίρετη διαχείριση της φτώχιας, σε βάρος ορισμένων κοινωνικών ομάδων…

Αυτή η διαχείριση παράγει ανεξέλεγκτες ταξικές συγκρούσεις  και διχασμό . Και οδηγεί παράλληλα σε πολιτικές συγκρούσεις , με ανάλογο αποτέλεσμα.

Αλλά επίσης ,συγκρούσεις και σεισμικές δονήσεις, προκύπτουν από την αμφιταλαντευόμενη εξωτερική πολιτική και  ιδιαίτερα αυτή που αφορά μεγάλα εθνικά θέματα, όπως το όνομα του γειτονικού κρατιδίου ή την πολιτική της χώρας απέναντι στους Ανατολικούς γείτονες. 
Οι σεισμικές δονήσεις  από αυτές τις συγκρούσεις, αν συνεχισθούν, ίσως αποτελέσουν “ προσεισμούς” ενός μεγαλύτερου κοινωνικού, πολιτικού αλλά και εθνικού σεισμού. Ενός σεισμού που θα απειλήσει την κοινωνική συνοχή και την εθνική υπόσταση!
Ένας τέτοιος σεισμός , σε αντίθεση με τους σεισμούς της φύσης, μπορεί να προληφθεί.
Πως ; Μα με την μείωση των κοινωνικών, πολιτικών και εθνικών συγκρούσεων!
Και την ιστορική ευθύνη για την πρόληψη ,την έχει κυρίως η κυβερνώσα παράταξη και η κυβέρνηση!... 
      
*Ο Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης  είναι Καθηγητής Καρδιολογίας