Πάνος Λουκάκος

Oλα αυτά χωρίς τους έως τώρα εφαρμοζόμενους διαπραγματευτικούς και διπλωματικούς κανόνες, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν ευαισθησίες και γεωπολιτικές ισορροπίες των ευρωπαϊκών λαών. Η Ευρώπη αντιμετώπισε αρχικά τον Ντόναλντ Τραμπ και όλο το σύστημά του ως μία γραφική κανονικότητα και τους πρωταγωνιστές του ως κάπως ίσως εκκεντρικούς. Η πραγματικότητα που αποκαλύπτεται όμως μέρα με τη μέρα είναι ότι το καθεστώς Τραμπ δεν αποτελεί κανονικότητα και ούτε τα βασικά στελέχη του, όπως και ο ίδιος, είναι απλώς εκκεντρικοί ή γραφικοί. Πρεσβεύουν κάτι εντελώς διαφορετικό από τα συστήματα, τις ιδέες, τις αξίες και την πολιτική τάξη πραγμάτων που επικράτησε μετά τον Πόλεμο στη Δυτική Ευρώπη, αλλά και στην ίδια την Αμερική.

Ο ίδιος ο Τραμπ εκδηλώνει σε κάθε ευκαιρία τη βαθιά αντιπάθειά του συνολικά για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, τις ευρωπαϊκές ελίτ, το ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, τους Ευρωπαίους ηγέτες. Και στηρίζει ανοιχτά τα κόμματα με αντιευρωπαϊκή - ευρωσκεπτιστική ατζέντα, θεωρώντας ότι αυτά θα είναι τα προπύργιά του για την εξαγωγή του τραμπισμού στην Ευρώπη. Ετσι αδημονεί να έρθει η ώρα που θα φύγουν από τη Γαλλία ο Μακρόν, από τη Γερμανία ο Μερτς και από τη Βρετανία ο Στάρμερ, και θα τους αντικαταστήσουν η Λεπέν και ο Μπαρντελά, όποιος υποδειχτεί από το ακροδεξιό AfD, και ο Φαράζ αντίστοιχα. Να φύγουν δηλαδή αυτοί τους οποίους θεωρεί εμπόδια στα σχέδιά του και να έρθουν εκείνοι που πιστεύει ότι θα αποτελέσουν προγεφυρώματά του στην Ευρώπη.

Μόνο σε τελευταίες του δηλώσεις και επίσημες ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου ο Τραμπ έχει υποστηρίξει:

■ Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι αδύναμοι και δεν ξέρουν τι να κάνουν.

■ Η Ευρώπη είναι μία αποσυντεθιμένη ομάδα εθνών υπό την ηγεσία αδύναμων ανθρώπων.

■ Ολοι αυτοί μιλάνε, αλλά δεν παράγουν αποτέλεσμα.

■ Η Ευρώπη κινδυνεύει με πολιτικό αφανισμό, θα πρέπει να αποκαταστήσει σχέση στρατηγικής σταθερότητας με τη Ρωσία, να ψηφίσει πατριωτικά κόμματα.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η ρητορική του Τραμπ εις ό,τι αφορά την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους συμπίπτει σε πάρα πολλά σημεία με τη ρητορική του Πούτιν. Και όχι τυχαία έχει συχνά επαινεθεί από το Κρεμλίνο η ρητορική του Αμερικανού προέδρου. Ισως αυτό δεν είναι άσχετο με νεότερες αποκαλύψεις της αμερικανικής εφημερίδας «Wall Street Journal» για τις υπόγειες σχέσεις Ουάσινγκτον και Μόσχας. Σύμφωνα με την εφημερίδα, το σχέδιο Τραμπ για την Ουκρανία απελευθερώνει τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια που βρίσκονται στην Ευρώπη, βγάζει τη Μόσχα από τη διεθνή απομόνωση, δίνει τη δυνατότητα επιστροφής της ρωσικής ενέργειας στην Ευρώπη και προβλέπει συνεκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Ουκρανίας και από κοινού ανοικοδόμησή της.

Προβλέπονται για τους σκοπούς αυτούς κοινές επενδύσεις με αμερικανικές χρηματοπιστωτικές εταιρείες και άλλες επιχειρήσεις και αμερικανικές επενδύσεις σε ρωσικούς στρατηγικούς τομείς. «Συνάδουν τα σχέδια του προέδρου Τραμπ με τη δική μας αντίληψη», δήλωσε χαρακτηριστικά ο «μαρτυριάρης» εκπρόσωπος της Ρωσικής Προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ.

Φανερό γίνεται ότι όσο απομακρύνεται η Αμερική του Τραμπ από την Ευρώπη, τόσο προσπαθεί να προσεγγίσει τη Ρωσία του Πούτιν. Βρισκόμαστε στις παραμονές μιας νέας Γιάλτας που θα ξαναμοιράσει ερήμην της την Ευρώπη σε ζώνες επιρροής ανάμεσα στην Αμερική και τη Ρωσία; Πολύ νωρίς ακόμη για να δοθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό. Αυτό όμως που δεν είναι νωρίς να επισημανθεί είναι ότι η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν νέο ψυχρό πόλεμο, πολλές δεκαετίες μετά τη λήξη του προηγούμενου. Τότε είχε αντιπαραταχθεί ο Δυτικός με τον Ανατολικό Συνασπισμό, υπό την ηγεσία της Αμερικής και της τότε Σοβιετικής Ενωσης αντίστοιχα. Τώρα αντιπαρατάσσεται η Ευρώπη μόνη κυρίως με την Αμερική του Τραμπ, αλλά και με τη Ρωσία του Πούτιν.

Αυτή η αντιπαράθεση θα είναι δυσκολότερη από την προηγούμενη. Πρώτον, διότι η Αμερική βρίσκεται καθαρά πλέον στο αντίθετο στρατόπεδο. Και δεύτερον, διότι σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έχουν εγκατασταθεί αμερικανικά και ρωσικά προγεφυρώματα, τα οποία υπονομεύουν εκ των έσω τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες και τα Δυτικά συστήματα αξιών, με τα οποία ζήσαμε όλη τη μεταπολεμική εποχή.

Μετρήσεις που διενεργούνται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν άνοδο των δυνάμεων που είναι φιλικές προς τον Τραμπ αλλά και προς τον Πούτιν. Και οι δυνάμεις αυτές καταγράφονται ισχυρότερες στις νεότερες γενεές, με κύριο επιχείρημα ότι τους θεωρούν δυναμικούς και αποτελεσματικούς ηγέτες που δίνουν λύσεις στα προβλήματα.

Εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις αυτές, η Ευρώπη σε λίγα χρόνια θα διοικείται από μία διεθνή του αυταρχισμού, που θα ξεκινά από τη Μόσχα και θα καταλήγει στην Ουάσινγκτον, διαπερνώντας τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Εκτός εάν εν τω μεταξύ επιτέλους αφυπνιστεί η Ευρώπη και αρχίσει να δίνει αποτελεσματικές λύσεις στα χρόνια προβλήματά της.