Όλγα Κεφαλογιάννη

Από τη μία πλευρά διορθώνει τις αστοχίες και τις πλημμέλειες της προηγούμενης κυβέρνησης, που έφερε στη βουλή τον νέο Π.Κ. στο παρά πέντε των εθνικών εκλογών και, χωρίς να υπάρξει ο απαιτούμενος χρόνος για διάλογο, κατήργησε ή υποβάθμισε μείζονος ποινικής απαξίας αδικήματα.

Από την άλλη πλευρά, ενισχύει συνολικά την ασφάλεια και την προστασία του πολίτη από την εγκληματικότητα, μέσα από την εναρμόνιση της ποινικής μας νομοθεσίας με τις ανάγκες του σύγχρονου κοινωνικού κράτους δικαίου, αλλά και με γνώμονα τις νέες προκλήσεις που αυτό αντιμετωπίζει.

Στην κατεύθυνση αυτή, οι τροποποιήσεις του Π.Κ. που ψηφίστηκαν, πολύ σωστά ενισχύουν πρωταρχικά την προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως είναι οι ανήλικοι και οι πολίτες τρίτων χωρών, τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και οικονομικής εκμετάλλευσης. Θύματα, που λόγω της ευάλωτης θέσης τους και της κακοποίησης που έχουν υποστεί, αδυνατούν να καταθέσουν χωρίς την υποστήριξη ειδικών επιστημόνων, δυνατότητα που θα τους παρέχεται στο εξής.

Ιδιαίτερα βαρύνουσας σημασίας είναι, επίσης, η αυστηροποίηση των ποινών, αλλά και η πρόβλεψη για την κατά προτεραιότητα εκδίκαση των υποθέσεων αυτών, όπως επίσης, και η επέκταση εκκίνησης του χρόνου έναρξης της παραγραφής των αδικημάτων της εμπορίας ανθρώπων, της αρπαγής ανηλίκου και των αδικημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας.

Επανέρχονται, λοιπόν, αλλά και επεκτείνονται τα προβλεπόμενα στον παλαιό Π.Κ. για την παραγραφή αδικημάτων που σχετίζονται με τη γενετήσια ελευθερία και στρέφονται κατά ανηλίκων, τα οποία εσφαλμένα είχε αλλάξει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ορίζοντας την έναρξη προσμέτρησης της παραγραφής, μόνο για τα κακουργήματα, από την ενηλικίωση του θύματος. Προφανώς, σε μία απαράδεκτη λογική συμψηφισμού για τα ιδιαιτέρως ευαίσθητα και ειδεχθή αυτά εγκλήματα.

Η ίδια η κοινωνική πραγματικότητα ανέδειξε ωστόσο, πρόσφατα, ότι τα θύματα τέτοιων εγκλημάτων είναι σε θέση να τα καταγγείλουν σε χρόνο πολύ μεταγενέστερο από αυτόν που συνέβησαν, διότι οι ψυχολογικές επιπτώσεις που αντιμετωπίζουν είναι τεράστιες. Επομένως, ήταν απόλυτη ανάγκη να διορθωθούν αυτές οι σοβαρές αστοχίες της προηγούμενης κυβέρνησης, που αφορούν την ποινική αντιμετώπιση εγκλημάτων που στρέφονται κατά ανηλίκων.

Εξίσου σημαντική νομοθετική παρέμβαση αποτελεί η μετατροπή σε αυτεπαγγέλτως διωκόμενο έγκλημα, αυτό της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας στον εργασιακό χώρο. Για άλλη μία φορά, η ίδια η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα μας υποδεικνύει ότι πολλές τέτοιες υποθέσεις δεν καταγγέλθηκαν έγκαιρα ή δεν καταγγέλθηκαν ποτέ, εξαιτίας του φόβου των θυμάτων να χάσουν την εργασία τους, να αντιμετωπίσουν προβλήματα βιοπορισμού ή ακόμα και να εκτεθούν στον ευρύτερο επαγγελματικό τους κύκλο.

Οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις σε σχέση με εκβιαστικές πρακτικές στον εργασιακό χώρο σε βάρος, κυρίως γυναικών, δεν άφηναν κανένα περιθώριο αδράνειας στα θέματα αυτά. Το ίδιο επιτάσσουν και οι σύγχρονες οικονομικές προκλήσεις. Ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, η επίτευξη της ισότητας των φύλων σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως φυσικά και στον εργασιακό χώρο αναδεικνύεται σε μία κρίσιμη προϋπόθεση κοινωνικής προόδου και ευημερίας. Η αυστηροποίηση της ποινικής αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αλλαγής της κουλτούρας και των στερεοτύπων για τη θέση της γυναίκας στην εργασία αλλά και την ίδια τη ζωή.

Με αυτά τα δεδομένα, η κριτική που άσκησε η αξιωματική αντιπολίτευση κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή, περί εργαλειοποίησης της επικαιρότητας, ήταν για άλλη μία φορά εκτός τόπου και χρόνου.

Καθ’ όλη τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων, αυξήθηκαν κατακόρυφα τα φαινόμενα κακοποίησης γυναικών τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Μέσα σε αυτά εντάσσεται και ο θλιβερός, μακρύς κατάλογος της πιο ακραίας μορφής τους: οι γυναικοκτονίες.

Μόνο για το 2021 στη χώρα μας, ο αριθμός δολοφονιών γυναικών που συνδέονται με το φύλο τους είναι ήδη διψήφιος, και ακόμα δεν έχει κλείσει το έτος. Δεν έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με εργαλειοποίηση της επικαιρότητας από την κυβέρνηση, αλλά με καίριες νομοθετικές παρεμβάσεις που αποκαθιστούν το κοινό «περί δικαίου αίσθημα» και δίνουν στους δικαστικούς λειτουργούς τα εργαλεία εκείνα, ώστε να μπορούν να απονείμουν δικαιοσύνη γρηγορότερα και ποιοτικότερα. Άλλωστε, ο νομοθέτης οφείλει να αφουγκράζεται τις κοινωνικές συνθήκες εκείνες που γεννούν το έγκλημα, και οφείλει να προσαρμόζει τη νομοθεσία με γνώμονα τη φύση και την ένταση του ποινικού φαινομένου.

Βρισκόμαστε ήδη μπροστά σε μία νέα και διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, μοιραία μεταβάλλεται η ίδια η φύση του εγκλήματος, και για τον λόγο αυτόν, φυσικά, οφείλει να εξελίσσεται και η αντιμετώπισή του. Με την ψήφιση των τροποποιήσεων του Ποινικού Κώδικα γίνεται ένα σημαντικό βήμα πιο κοντά στο να εμβαθύνουμε και άλλο στην εμπέδωση του κράτους δικαίου. Ενός κράτους που προστατεύει τον πολίτη, του παρέχει το αίσθημα της ασφάλειας και επομένως τον κάνει νιώθει ελεύθερο να δημιουργήσει, να καινοτομήσει και να προοδεύσει.