Μάκης Πολλάτος

Τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας του ευρωβαρόμετρου που κοινοποιήθηκε τον Ιούλιο είναι απολύτως αποκαρδιωτικά. 98% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η διαφθορά στην Ελλάδα είναι διαδεδομένη και εκτεταμένη, ποσοστό αυξημένο κατά τρεις μονάδες από το 2019. Στο σύνολο των 27 χωρών της ΕΕ, το ποσοστό των πολιτών που πιστεύουν ότι στις χώρες τους υπάρχει διαφθορά ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 68%, μειωμένο κατά τρεις μονάδες από την προηγούμενη έρευνα το 2019.

Οι Έλληνες σε ποσοστό 51% πιστεύουν ότι την τελευταία τριετία η διαφθορά στη χώρα μας αυξήθηκε. Στο ερώτημα ποιοι είναι οι τομείς όπου θεωρούν πως υπάρχει διαφθορά με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται, δηλαδή διαπλοκή, δωροδοκία, ρουσφέτι ή άλλου είδους δοσοληψία, οι Έλληνες απαντούν ότι τα πολιτικά κόμματα είναι πρώτα στη λίστα της διαφθοράς και ακολουθούν οι πολιτικοί σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Ακολουθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι πολεοδομίες, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι επιθεωρήσεις (υγείας και ασφάλειας, δόμησης, το σύστημα υγείας, η αστυνομία και τα τελωνεία, οι τράπεζες και οι φορολογικές αρχές.

Σε ποσοστό 94% οι Έλληνες θεωρούν ότι υπάρχει διαφθορά στο Δημόσιο και λίγο μικρότερο είναι το ποσοστό εκείνων που έχουν την άποψη πως είναι αμαρτωλοί και διεφθαρμένοι οι οργανισμοί σε επίπεδο περιφέρειας και τοπικής αυτοδιοίκησης.

Και τώρα ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας του ευρωβαρόμετρου. Στο ερώτημα αν τους τελευταίους 12 μήνες έχουν προσωπική εμπειρία μιας υπόθεσης διαφθοράς, μόνο το 14% των Ελλήνων απαντούν «ναι», την ώρα που το 85% λένε ότι τον τελευταίο χρόνο δεν έγιναν μάρτυρες συγκεκριμένου περιστατικού σκανδάλου, ρουσφετιού, δωροδοκίας ή άλλου είδους παράνομης δοσοληψίας.

Προφανώς η Ελλάδα δεν είναι Δανία, όπου οι πολίτες σε ποσοστό 83% πιστεύουν ότι στην χώρα τους δεν υπάρχει διαφθορά. Ομως οι Ελληνίδες και οι Έλληνες σχεδόν καθολικά, σε ποσοστό 98%, λένε ότι η χώρα μας είναι διεφθαρμένη.

Αν το 98% του συνόλου πλανάται θεωρώντας ότι υπάρχει διαφθορά, τότε οι θεσμοί και οι επιφορτισμένοι με το καθήκον να αποδεικνύουν ότι υπάρχει διαφάνεια στις καθημερινές συναλλαγές των πολιτών, προφανώς και έχουν αποτύχει.

Αν όμως πράγματι ισχύει ότι η διαφθορά και η φαυλότητα βρίσκεται παντού, τότε η χώρα βρίσκεται σε τέλεια αποσύνθεση, αν πράγματι όλα έχουν κυριευτεί από τη λογική του ρουσφετιού και της δοσοληψίας. Στην περίπτωση που δεχθούμε ότι κάτι τέτοιο ισχύει, πολύ μικρή σημασία έχουν τα εργαλεία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Εχουν αντιληφθεί οι πολίτες τα οφέλη της ηλεκτρονικής έκδοσης εγγράφων μέσω του gov.gr ή θεωρούν ότι είναι έρμαια διεφθαρμένων κρατικών και δημοσίων λειτουργών που αυθαιρετούν και ζητούν μπαξίσι για να εξυπηρετήσουν τους πολίτες;

Είμαστε στο 2022, πολύ μακριά από την εποχή της «διαπλοκής» του ΠΑΣΟΚ, της υποτιθέμενης επανίδρυσης του κράτους από τον Καραμανλή, του «όλα στο φως» από τον Γιώργο Παπανδρέου ή του δήθεν «ηθικού πλεονεκτήματος» του ΣΥΡΙΖΑ. Αν πράγματι οι πολίτες σε ποσοστό 98% πιστεύουν ότι η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας, τότε μάλλον έχουμε μακρύ δρόμο να διανύσουμε αν θέλουμε να προσεγγίσουμε τις χώρες με συστήματα πραγματικά φιλικά προς τους πολίτες, χωρίς φαινόμενα κατάχρησης εξουσίας.