Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Θεωρείται πάντως βέβαιο ότι τελικά, το αργότερο μέχρι το φθινόπωρο, απόφαση θα υπάρξει. Ορισμένα κράτη-μέλη, τα οποία αποκαλούνται «ευρω-φειδωλοί» ή «ευρω-τσιγκούνηδες» επί το λαϊκότερον, προβάλλουν αντιρρήσεις, σε αρκετά σημεία.

Στην πραγματικότητα η έγκριση του Ταμείου Ανάκαμψης δεν τίθεται σε αμφιβολία. Είναι σαφές ότι όλες οι χώρες συμφωνούν σε αυτό και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά από τη στιγμή που το προωθούν οι δύο μεγάλες χώρες, Γαλλία και Γερμανία, αλλά και επειδή καμία από τις χώρες που διαφωνούν δεν είναι σε θέση να μπλοκάρει ένα τόσο κρίσιμο σχέδιο, που ενδεχομένως να έχει και υπαρξιακό χαρακτήρα για την Ε.Ε.

Ωστόσο, οι όροι και οι προϋποθέσεις που θέλουν να επιβάλουν οι αντιρρησίες μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα επώδυνες για την Ελλάδα.

Η Ολλανδία, για παράδειγμα, που πρωτοστατεί στο μέτωπο των «ευρωτσιγκούνηδων», απαιτεί να υπάρξουν αυστηροί όροι οι οποίοι θα συνδέονται με την εφαρμογή των λεγόμενων «μεταρρυθμίσεων», ήτοι οικονομικών πολιτικών και θεσμικών αλλαγών στην Ελλάδα οι οποίες θα ορίζονται από την Ε.Ε. Επιχειρούν επίσης οι χώρες αυτές να βάλουν στο παιχνίδι της εποπτείας και τον ESM, δίπλα στην Κομισιόν, επειδή γνωρίζουν ότι ο τελευταίος είναι πολύ πιο σκληρός αλλά και επηρεάζεται ευκολότερα από τις βόρειες χώρες, σε σχέση με την Κομισιόν, όπου οι διαδικασίες και τα κριτήρια αποφάσεων έχουν περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα.

Είναι σαφές ότι όταν μιλάμε για όρους και προϋποθέσεις, για μεταρρυθμίσεις και για τον ESM, μιλάμε για ένα είδος μνημονίων, τα οποία θα προβλέπουν ένα είδος αιρεσιμότητας για τη διοχέτευση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Επομένως, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να σχεδιάσει πολύ προσεκτικά το πλέγμα δράσεων που θα προτείνει για τη χρηματοδότηση, έτσι ώστε αφενός να συμβαδίζει με τις απαιτήσεις του Ταμείου και να μην κινδυνεύει με άρση της χρηματοδότησης, αλλά αφετέρου να εξυπηρετεί και τον βασικό στόχο που είναι η περίφημη «παραγωγική ανασυγκρότηση» της ελληνικής οικονομίας για την οποία πολλά ακούμε τα τελευταία χρόνια, αλλά ελάχιστα έχουμε δει.

Είναι γεγονός ότι το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί στην ουσία μια επένδυση των πλούσιων οικονομιών της Ε.Ε. στον ψηφιακό και περιβαλλοντικό μετασχηματισμό τους. Ενα επενδυτικό πλάνο που θα στηρίξει τις ίδιες - αλλά και τον ζωτικό τους χώρο, που είναι η ενιαία αγορά της Ε.Ε. Οι πλουσιότερες χώρες καλούνται να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις και δράσεις στήριξης στις χώρες που βρίσκονται πίσω, αλλά είναι φανερό ότι ένα μεγάλο μέρος από τα χρήματα αυτά θα επιστρέψει άμεσα ή έμμεσα στις ισχυρές βιομηχανικές περιοχές της Ε.Ε. με στόχο να προσαρμοστούν και να προλάβουν το τρένο της ψηφιακής και της πράσινης οικονομίας.

Με τα δεδομένα αυτά η Ελλάδα δεν πρέπει να περιοριστεί σε ρόλο παθητικού αποδέκτη των όποιων κονδυλίων τής αναλογούν για να συντηρήσει την -προβληματική- οικονομική μηχανή της. Είναι απαραίτητο να ενισχύσει κλάδους και δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν στο νέο ευρωπαϊκό μοντέλο. Μπορεί η Ελλάδα να μην έχει τα φόντα να παράγει ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αλλά μπορεί να διεκδικήσει μια θέση στη νέα αλυσίδα αξίας που θα δημιουργηθεί στον κλάδο αυτό, παράγοντας ενδιάμεσα αγαθά, προωθώντας την έρευνα, το λογισμικό και τις υπηρεσίες που συνδέονται με την υπό ανάπτυξη νέα αγορά. Το ίδιο ισχύει και για την πράσινη ενέργεια και την ψηφιακή οικονομία.

Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, χρειάζονται σοβαρή προετοιμασία και εκτεταμένος κοινωνικός και πολιτικός διάλογος. Μέχρι στιγμής, δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο. Εξαγγέλθηκε η συγκρότηση της Επιτροπής Πισσαρίδη, η οποία υποτίθεται ότι διαμορφώνει ένα γενικό σχέδιο, αλλά πέραν τούτου ουδέν.

Η ευκαιρία όμως έρχεται και, όπως έλεγαν και οι Αρχαίοι, οι καιροί ου μενετοί.