Βασίλης Στεφανακίδης

Και πώς να γίνει διαφορετικά όταν ο εισαγόμενος τουρισμός προσθέτει από 15% έως 20% στο ΑΕΠ της χώρας, δίνει θέσεις εργασίας και δημιουργούνται τζίροι σε χιλιάδες μικροεπιχειρήσεις-δορυφόρους που προσφέρουν υπηρεσίες στους επισκέπτες.

Και θα ήταν τελείως διαφορετική η εικόνα συνολικά της οικονομίας αν μειωνόταν το τουριστικό ρεύμα για κάποιον αναπάντεχο λόγο. Μάλιστα, συχνά όταν αναφερόμαστε στον τουρισμό λέμε ότι είναι η «βαριά βιομηχανία της χώρας» και αυτό προκύπτει εκ του αποτελέσματος! Τα 30 και πλέον δισ. ευρώ που εισρέουν κάθε χρόνο δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητα.

Ωστόσο, αν δούμε ρεαλιστικά το θέμα και έξω από αγκυλώσεις και στερεότυπα και ρίξουμε μια ιστορική ματιά και σε άλλες χώρες με υψηλό τουρισμό, θα διαπιστώσουμε ότι καμία δεν έχει γίνει πλούσια μόνο από τον τουρισμό. Αν ήταν πανάκεια ο τουρισμός, τότε θα είχαν θησαυρίσει ουκ ολίγα μέρη στον κόσμο, όπως η Καραϊβική, η Ταϊλάνδη, αλλά και η Κροατία, ο ευρωπαϊκός Νότος κ.ά..

Ο πλούτος μιας χώρας εξαρτάται από άλλους παράγοντες, πέραν των πλουτοπαραγωγικών πηγών (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, πολύτιμα μέταλλα κ.λπ.), όπως είναι η βιομηχανική παραγωγή, τα εξειδικευμένα προϊόντα, η ανταγωνιστική παραγωγή, η εκμετάλλευση των νέων τεχνολογιών, η αυτάρκεια στα είδη πρώτης ανάγκης ώστε να περιορίζονται οι περιττές εισαγωγές κ.ο.κ..

Επομένως, καλοδεχούμενος ο τουρισμός και μακάρι να συνεχίζει στο διηνεκές τις καλές επιδόσεις, αλλά ως χώρα πρέπει κάποια στιγμή να δούμε σοβαρά και ολιστικά την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου μας.

Δεν μπορεί η ανάπτυξη να στηρίζεται διαρκώς στα πήλινα πόδια της κατανάλωσης και των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από τα διάφορα προγράμματα της Ε.Ε. Χρειαζόμαστε σοβαρές άμεσες ξένες και εγχώριες επενδύσεις.

Πρέπει να ρίξουμε το βάρος στην παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων σε όλο το φάσμα, από τον πρωτογενή τομέα, δηλαδή τη γεωργία και την κτηνοτροφία, τη βιομηχανική παραγωγή σε πολλαπλά επίπεδα και προϊόντα, μέχρι τις νέες τεχνολογίες. Με πυξίδα τον ανταγωνισμό και την παραγωγικότητα, για να μπορέσουμε να σταθούμε στο σκληρό διεθνές περιβάλλον.

Και αυτό δεν μπορεί να γίνει από το κράτος, αλλά από τον ιδιωτικό τομέα και το ελληνικό επιχειρείν. Είναι βέβαιο ότι και ιδέες υπάρχουν και επιχειρηματικά μυαλά υψηλού επιπέδου στην ελληνική επικράτεια. Ομως, για να ανθίσουν νέες επενδύσεις χρειάζονται κίνητρα από το κράτος και δημιουργία επιχειρηματικού περιβάλλοντος πολύ φιλικού και απαλλαγμένου από γραφειοκρατικά βαρίδια, σταθερό νομικό, φορολογικό και θεσμικό πλαίσιο και απενοχοποίηση του κέρδους και της επιχείρησης που υπάρχει τόσο στα μυαλά των περισσότερων πολιτικών όσο και στην κοινωνία.

Και αυτά, αν δεν μπορεί να τα προσφέρει η παρούσα κυβέρνηση που έχει ως σημαία της τη φιλελευθεροποίηση της αγοράς, τότε ποια; Αν ρίξουμε μια ματιά στον δημόσιο διάλογο στη Βουλή, θα καταλάβουμε τι έχουμε να περιμένουμε αν κάποια από αυτά τα κόμματα καταφέρουν και συγκεντρώσουν πλειοψηφία στις επόμενες εκλογές.

Μπορεί συγκυριακά και με κάποιες σωστές κινήσεις η οικονομία μας να μετατράπηκε τα τελευταία χρόνια σε success story, αλλά ας μην ξεγελιόμαστε. Αφού είχαμε πιάσει τον πάτο του βαρελιού, λογικό και αναμενόμενο ήταν με μια σοβαρότερη δημοσιονομική, κοινωνική και μεταρρυθμιστική πολιτική να λειτουργήσει το λεγόμενο ελατήριο. Βοήθησε σε αυτό και η πανδημία και το άνοιγμα των χρηματοδοτικών κρουνών από την Ε.Ε., ενισχύθηκαν μερικώς τα εισοδήματα, και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε στην ανάπτυξη και τη μείωση της ανεργίας. Ωστόσο, κάτι που όλοι αποφεύγουν να πουν και να καυτηριάσουν είναι η συνεχής διεύρυνση του ελλείμματος ισοζυγίου πληρωμών. Οτι δηλαδή πληρώνουμε κάθε χρόνο περισσότερα από 10 δισ. σε εισαγωγές απ’ ό,τι εισπράττουμε από τις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων. Και θα ήταν πολύ μεγαλύτερη η διαρροή πλούτου αν δεν υπήρχε και το τουριστικό συνάλλαγμα.

Η κυβέρνηση έχει μπροστά της, όπως τουλάχιστον λέει, άλλα δύο χρόνια - αρκεί να μην της σκάσει και κάνας άλλος ΟΠΕΚΕΠΕ ή κάποιο άλλο σκάνδαλο που τώρα δεν ξέρουμε, αλλά ποτέ δεν βάζουμε το χέρι στη φωτιά. Αρκετός χρόνος για άλλου τύπου μεταρρυθμίσεις σε θεσμικό επίπεδο για να χτιστεί οικονομική σταθερότητα από το σύνολο της οικονομίας και όχι μόνο από τον τουρισμό και τις δημόσιες επενδύσεις. Θα το τολμήσει ή θα κάνει απλή διαχείριση και διεκπεραίωση μέχρι να περάσει ο χρόνος για να παραδώσει τα κλειδιά;