Πάουλο Κοέλιο: Η ζωή του «αλχημιστή» γίνεται ταινία

Πριν από μία εβδομάδα, το απόλυτο μπεστ σέλερ της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που ένωσε διαφορετικούς λαούς, φιλοσο­φίες, θρησκείες, σταρ του Χόλιγουντ, δικτάτορες και πλανητάρχες και γράφτηκε στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες ως το πιο πολυμεταφρασμένο βιβλίο (σε 74 γλώσσες), είχε γενέθλια. Ο «Αλχημιστής» έκλεισε 25 χρόνια ευημερίας και αρμονίας με το σύμπαν, την ώρα που ο δημιουργός του, Πάουλο Κοέλιο, ετοιμάζεται να μοιραστεί ένα σημαντικό κομμάτι των προσωπικών βιωμάτων του με το φανατικό κοινό του. Αυτή τη φορά όχι με νέο βιβλίο, αλλά με μια ταινία βασισμένη στη ζωή του. Οι πιστοί αναγνώστες ίσως αδημονούν για άλλη μια γενναία δόση από θαυμαστά κλισέ όπως αυτά που αναφέρει στα βιβλία του (περί του θησαυρού που περιμένει κάθε άνθρωπο και του σύμπαντος που συνωμοτεί για να τον αποκτήσει). Οι όχι και τόσο φαν μάλλον θα προτιμούσαν μια ταινία βασισμένη λιγότερο στο έργο και περισσότερο στην πολυτάραχη, απολύτως μυθιστορηματική ζωή του ανθρώπου που γνώρισε τα ναρκωτικά, τις καταχρήσεις, την ελευθερία των χίπηδων, το σκληρό ροκ, τη μαύρη μαγεία, αλλά και την επιτυχία, το χρήμα, τον κοσμοπολίτικο βίο - μέχρι που ανακάλυψε ότι δεν υπάρχουν μυστικά και το σύμπαν τού έκλεισε συνωμοτικά το μάτι.  Ολα αυτά, κατά τον θρυλικό πια Βραζιλιάνο, ξεκίνησαν όταν αποφάσισε να κάνει μια δια­δρομή που έκτοτε μιμήθηκαν πολλοί, το περίφημο προσκύνημα στην Κομποστέλα, το οποίο περιγράφεται στο βιβλίο με τίτλο «Ο προσκυνητής της Κομποστέλα» το 1987 (προηγήθηκε του «Αλχημιστή», χωρίς να κάνει τη μεγάλη επιτυχία). Σε αυτό βασίζεται η ταινία με θέμα τη ζωή του, η οποία, όπως ο ίδιος αποκάλυψε μέσω Facebook και Twitter, ήδη γυρίζεται στην περιοχή της Ισπανίας. Ο Κοέλιο δημοσιοποίησε δύο φωτογραφίες που δείχνουν δύο μοναχούς με ένα σπαθί. Τις συνοδεύει με μια λιτή αναφορά σε γυρίσματα για τη μεταφορά της ζωής του σε ταινία με τη συμπληρωματική διευκρίνιση: «Διαβάστε τον “Προσκυνητή της Κομποστέλα” και θα καταλάβετε».

Η προοπτική να γίνει ταινία η ζωή του ήταν γνωστή από τις αρχές του χρόνου, ωστόσο ο «μάγος» κατάφερε να κάνει το θαύμα του, αφού ουδείς γνώριζε ότι το καστ ήδη κάνει γυρίσματα στην Ισπανία, με τον Ντανιέλ Ρεζέντε να σκηνοθετεί και τον 30χρονο Βραζιλιάνο ηθοποιό Ζούλιο Αντράντε να είναι στον κεντρικό ρόλο.

Το στόρι της ταινίας είναι γνωστό, δεδομένου ότι βασίζεται στο παλιό βιβλίο, ωστόσο δεν αποκλείεται να συμπεριλάβει αναφορές σε ευρύτερες πτυχές της αυτοβιογραφίας του. Ο Κοέλιο ξέρει πώς να κρύβει εκπλήξεις και να δημιουργεί αναμονή στο κοινό του. Και όπως έχει διαρρεύσει, σκοπεύει να κάνει ο ίδιος την παγκόσμια παρουσίαση της ταινίας από τον τόπο των γυρισμάτων μέσα στον Ιούλιο.



Η φωτογραφία που δημοσιοποίησε ο Κοέλιο στο Facebook δείχνει δύο μοναχούς με ένα σπαθί. Τη συνοδεύει με μια διευκρίνιση: «Διαβάστε τον “Προσκυνητή της Κομποστέλα” και θα καταλάβετε»

Από το ψυχιατρείο στην αναγέννηση

Το προσκύνημα στην Κομποστέλα, που πραγματοποίησε το 1986 σε ηλικία 39 ετών, ήταν κατά τον Κοέλιο το κομβικό σημείο που τον οδήγησε στην απόφαση να αφοσιωθεί σοβαρά στη συγγραφή και να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Στα χρόνια που είχαν προηγηθεί πέρασε από όλες τις θρησκείες (υπήρξε και άθεος) μέχρι να ξαναγίνει καθολικός και περιηγήθηκε σε διαφορετικά μονοπάτια που ξεκίνησαν από ένα ψυχιατρικό ίδρυμα και έφτασαν μέχρι τα βασανιστήρια από το κρατικό καθεστώς. Από μικρός ονειρευόταν να γίνει συγγραφέας σε βαθμό εμμονής. Στα 16 του οι γονείς του πίστεψαν πως ήταν ψυχωτικός και τον έκλεισαν σε νοσηλευτικό ίδρυμα, από το οποίο δραπέτευσε τρεις φορές. Δεν τους κατηγόρησε ποτέ. Από την εμπειρία εκεί κράτησε ως μότο ζωής την πεποίθηση ότι «μια μικρή δόση τρέλας είναι υγεία». 

Στα 20 του βγήκε από το ψυχιατρείο, μετανοημένος, και ξεκίνησε να σπουδάζει νομικά. Εναν χρόνο μετά αποφάσισε να κάνει μια πιο ελεύθερη ζωή. Εγκατέλειψε τις σπουδές του και άρχισε να ταξιδεύει ανά τον κόσμο και να γράφει στίχους για ροκ τραγουδιστές. Ηταν τα χρόνια του «sex, drugs and rock'n'roll», όπως ο ίδιος έχει πει, αλλά και μια περίοδος στην οποία μυήθηκε σε θεωρίες σχετικές με μαγεία και μυστικισμό. Το περιεχόμενο των στίχων του τον έφερε αντιμέτωπο με το στρατιωτικό καθεστώς. Το 1974 συνελήφθη και βασανίστηκε, όπως ο ίδιος έχει αποκαλύψει, με ηλεκτρισμό στα γεννητικά όργανα. Μετά τη σύλληψή του άλλαξε πάλι διαδρομή και θεωρίες, έκανε έναν θρησκευτικό γάμο και συνέχισε να βγάζει χρήματα εργαζόμενος πότε ως δημοσιογράφος και πότε ως θεατρικός σκηνοθέτης. «Προσπαθούσα να εξερευνήσω τα μυστικά του σύμπαντος χωρίς να μπορώ να αντιληφθώ ότι δεν υπάρχουν μυστικά», έχει πει. Μέχρι που πήρε την τέταρτη -και σταθερή από το 1979- σύζυγό του Κριστίνα Οϊτισίκα (καλλιτέχνης που ασχολείται με τις πλαστικές τέχνες) για ένα ταξίδι προκειμένου να ανακαλύψουν τα μυστήρια της ζωής. Η διαδρομή στην Κομποστέλα στάθηκε καθοριστική για να βιώσει την πνευματική αναγέννηση και να προκύψει έναν χρόνο μετά ο «Αλχημιστής». Κι εκεί το σύμπαν απλώς έκανε το θαύμα του.

O 30χρονος Βραζιλιάνος ηθοποιός Ζούλιο Αντράντε έχει τον κεντρικό ρόλο στην ταινία, υποδυόμενος τον Πάουλο Κοέλιο

Περιμένοντας το λευκό φτερό

Μία από τις πλέον σκληρές και χαρακτηριστικές κριτικές που έχουν ακουστεί για το έργο του (που έχει πουλήσει πάνω από 145 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο) λέει πως γράφει αυτά που θα έλεγε ο Ντέιβιντ Χέισελχοφ αμέσως μετά τη σωτηρία κάποιου λουόμενου στο «Baywatch». «Ας λένε ό,τι θέλουν, γράφω με την ψυχή μου, δεν προσποιούμαι ότι είμαι κάποιος άλλος, ξέρω ποιος είμαι, οπότε δεν με αγγίζει τίποτα», έχει απαντήσει με καλοσύνη, αν και δεν κρύβει ότι δεν είναι και τόσο καλοκάγαθος τύπος. Πρόσφατα (τον προηγούμενο Μάρτιο) δήλωνε στον «Guardian» ότι είναι πολύ σκληρός απέναντι σε όσους προσπαθούν να τον χειραγωγήσουν. «Αν ο άλλος νομίζει πως είμαι αφελής, το επόμενο δευτερόλεπτο καταλαβαίνει πως δεν έχει κεφάλι. Τον αποκεφαλίζω. Πιστεύω στον κανόνα που λέει “αγάπα τους εχθρούς σου, καλό θα είναι όμως να κρατάς και τη λίστα με τα ονόματά τους ενημερωμένη”». Η πιθανότητα να χρησιμοποιεί τις φωτογραφίες τους στο κέντρο του στόχου του, όταν ασκείται στην αγαπημένη του τοξοβολία, ελέγχεται ως ανακριβής, αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να υπαγορεύσει το σύμπαν στον 66χρονο σήμερα «μάγο» με τα μαύρα ρούχα και το άσπρο μούσι. Τα τελευταία χρόνια μοιράζει τον χρόνο του σε Ευρώπη και Βραζιλία, σε σπίτια με μεγάλους κήπους ή στο διαμέρισμά του στο Παρίσι με θέα τον Σηκουάνα. Ταξιδεύει συχνά (πρόσφατη είναι η επίσκεψή του στη χώρα μας, στο καθιερωμένο ετήσιο ταξίδι που κάνει με τους φίλους του), δηλώνει -και το πιστοποιεί στην πράξη- λάτρης των social media, προσπαθεί να παραμένει σε αρμονία με το σύμπαν και αναζητεί τα σημάδια, όπως το λευκό φτερό που μόλις πέσει στα πόδια του θα σημάνει ότι είναι ώρα να γράψει ένα καινούριο βιβλίο. Το «γιατί» μπορεί να απαντηθεί με διάφορες φράσεις από προηγούμενα έργα του. Οπως έχει γράψει στο «Στις όχθες του ποταμού Πιέδρο κάθισα κι έκλαψα», «[…]μπορεί να φαίνεται γελοίο, αλλά έτσι είναι. Γι’ αυτό δεν κάνουμε ερωτήσεις αλλά ενεργούμε».