Θηριοδαμασταί!

Η προηγούμενη ανάρτηση για το άνοιγμα των σχολείων προκάλεσε, όπως ήταν ευνόητο, πολλά και ποικίλα σχόλια. Ένα από αυτά –προφανώς από κάποια δασκάλα ή καθηγήτρια- διατύπωσε και ένα παράπονο: ¨για μας δεν θα πείτε τίποτα¨

Επειδή λοιπόν έδωσα υπόσχεση στην διαδικτυακή φίλη θα μιλήσουμε σήμερα για τους δασκάλους. Βέβαια θα μιλήσουμε για το 1926, μια εποχή που το ξύλο –καθότι είχε βγει απ΄τον Παράδεισο- ήταν ένας από τους θεσμούς του σχολείου στην Ελλάδα!

Είμαι λοιπόν περίεργος, όπως φαντάζομαι και σεις, να δώσουμε έτσι αφορμή στους σημερινούς δασκάλους να μας γνωρίσουν πόσο θηρία είναι τα παιδάκια μας και τι κάνει η σύγχρονη παιδαγωγική –στην πράξη βέβαια και όχι στην θεωρία- για να τα φέρει ποιο κοντά στο θείο δώρο της μάθησης.



«Κάποιος δάσκαλος μου γράφει:

¨Δεν συμμερίζομαι, βεβαίως, την σωφρονιστικήν μέθοδον του συναδέλφου μου, ο οποίος έκαμε τα ψαχνά του μαθητού του μελανά από το ξύλο. Πρέπει, όμως, να έχετε υπ΄όψει σας, ότι εμείς οι δάσκαλοι είμαστε και λιγάκι θηριοδαμασταί. Και δυστυχώς δεν ευρέθη ακόμη άλλο μέσον για να δαμάζωνται τα θηρία, από το ξύλο¨.

Θηριοδαμασταί! Ιδού ένας χαρακτηρισμός του δασκάλου, ο οποίος δεν απέχει, πράγματι, παραπολύ από την αλήθειαν. Εάν δεν υπήρξαμεν όλοι μας δασκάλοι, όλοι μας, όμως, υπήρξαμεν κάποτε τα μικρά θηρία, που υπαινίσσεται ο επιστολογράφος μου και κάτι γνωρίζομεν από το μαρτύριον του δασκάλου.

Η θέσις του θηριοδαμαστού, εισερχομένου εις τον κλώβον των θηρίων, δεν διαφέρει, υπερβολικά, από την θέσιν του δσσκάλου εισερχομένου εις την τάξιν. Το μόνον που δεν έχει πάθη ο δάσκαλος, είνε να φαγωθή από τους μαθητάς του. Αλλά όταν φαγωθή κανείς από τους λέοντας ή τας τίγρεις, γλυτώνει, επί τέλους, και ησυχάζει, ενώ ο δυστυχής δάσκαλος δεν γλυτώνει εις όλην του την ζωήν. Η μία γενεά έρχεται μετά την άλλην, για να συνεχίση το βασανιστήριόν του.

Είνε αφάνταστον, τι επινοούν τα μικρά αυτά θηρία, για να μεταβάλουν την τάξιν εις Παράδεισον του διδασκάλου. Εννοείται, ότι αυτά συμβαίνουν εις όλον τον κόσμον. Παντού υπάρχουν οι αμελείς μαθηταί, και οι άτακτοι μαθηταί, και οι εκ φύσεως διεστραμμένοι και ανυπότακτοι. Εις την Ελλάδα, όμως, η θέσις του δασκάλου είνε κυριολεκτικώς τραγική. Και τα αίτια είνε πολλά και διάφορα.

Εν πρώτοις, είνε η περίφημη Ελληνική ανατροφή. Διότι παιδιά, που εσυνήθισαν να αυθαδιάζουν στους γονείς των, δεν είνε δυνατόν, βέβαια, να σεβασθούν τον δάσκαλον. Και παιδιά, που έμαθαν ν΄ακούν ψέμματα και να λένε ψέμματα, από το πρωί ως το βράδυ στο σπίτι των, δεν είνε πιθανόν, ότι θα πουν την αλήθεια στο σχολείον.

Αλλά υπάρχει και ένα άλλο σπουδαιότατον αίτιον της δυστυχίας του Έλληνος δασκάλου, για το οποίον αν δεν είνε προσωπικώς υπεύθυνος ο ίδιος, είνε, όμως, ωρισμένως υπεύθυνον το σχολείον. Απλούστατα στα σχολεία μας ο μαθητής πλήττει. Πλήττει τρομερά. Και όταν πλήττουν ταυτοχρόνως εξήντα παιδιά, φαντάζεται κανείς τι μπορεί να συμβή.

Οι μαθηταί, για τους οποίους το μάθημα δεν έχει κανένα ενδιαφέρον και δεν αποτελεί κανένα είδος τέρψεως, με τον σχολαστικόν τρόπον, που γίνεται συνήθως, ξύνουν απλούστατα τα νύχια τους για να επινοήσουν τρόπους διασκεδάσεως εις βάρος, εννοείται, πάντοτε και του δασκάλου και της διδασκαλίας.

Ότι τα παιδιά είνε θηρία, δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία. Αλλά και τα θηρία ακόμη τιθασσεύονται κάποτε, χωρίς την βέργαν του θηριοδαμαστού. Ένα είνε το γεγονός. Ο δάσκαλος που γνωρίζει να κάμη από την ώραν του μαθήματός του μίαν ώραν ευχάριστην, ενδιαφέρουσαν και επαγωγόν για τους μαθητάς, σπανίως ευρίσκεται εις την ανάγκην να καταφύγη στο ξύλο.



Γι΄αυτό ακριβώς το ξύλο στα σχολεία μας είνε μία φυσική συνάρτησις του εκπαιδευτικού σχολαστικισμού. Διότι μόνον με το ξύλο ένας ελέφας μπορεί να μάθη να καββαλικεύη ένα βαρέλι και να το κυλά, και μόνον με το ξύλο μπορεί ένας μαθητής να αποστηθίση, στραβά κουτσά, πράγματα, που δεν κατορθώνει ούτε να τα εννοήση, ούτε να τα αγαπήση, ούτε να ενδιαφερθή οπωσδήποτε γι΄αυτά.

Επομένως, μου φαίνεται, ότι για πολύν καιρόν το ξύλο θα εξακολουθήση να είνε θεσμός του σχολείου εις την Ελλάδα.

-Όταν πρωταρχίζω τα μαθήματα της χρονιάς σε μια τάξι, ενώπιον νέων μαθητών –μου έλεγε κάποτε ένας καθηγητής- φροντίζω να βρω αφορμή να μπατσίσω μερικούς, για να πάρω τον αέρα και των άλλων.

Όταν ο Έλλην δάσκαλος –βοηθούντος εννοείται και του συστήματος της εκπαιδεύσεως- αντί να φροντίζη να ¨πάρη τον αέρα¨ των μαθητών, θα φροντίζη να τους κατακτήση με την γοητείαν της διδασκαλίς, τότε θα παύση να είνε και θηριοδαμαστής. Διότι ωρισμένως τα θηρία θα έχουν γίνει αρνάκια».

(ΕΣΤΙΑ, 1926, Παύλος Νιρβάνας)
Περιμένω εναγωνίως τα σχόλιά σας...

Θωμάς Σιταράς, Συγγραφέας-Αθηναιογράφος, FB: Σιταράς Θωμάς
Από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ κυκλοφορούν τα βιβλία του ¨Ξεφυλλίζοντας παλιές εφημερίδες –Τα καλύτερα της Παλιάς Αθήνας¨ και ¨Καλό Βόλι –Οι κάλπες και τα τερτίπια μιας άλλης εποχής 1864-1940.