Ο Χριστοδουλίδης σκοπεύει να καλέσει Ερντογάν και Τσαβουσογλου σε άτυπες συνοδούς της ΕΕ

Σε συνέντευξή του στους Financial Times, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης χαρτογραφεί την ατζέντα Λευκωσίας – Βρυξελλών ενόψει της κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2026, με δύο σημεία αιχμής: Ευθυγράμμιση της Ευρώπης με τη στρατηγική Τραμπ στη Μέση Ανατολή και οργανωμένο «άνοιγμα» προς την Τουρκία μέσα από ευρωπαϊκά εργαλεία και σταδιακά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης καλεί την ΕΕ να αξιοποιήσει τα δίκτυα της Κύπρου στην περιοχή ώστε να συντονιστεί πρακτικά με τη γραμμή του Προέδρου Τραμπ στη Μέση Ανατολή, με στόχο ισχυρότερη σχέση Ευρώπης - ΗΠΑ και ρόλο της Ένωσης ως παγκόσμιας δύναμης. Το μήνυμα είναι πολιτικά καθαρό και μεταφράζεται σε λιγότερη αμηχανία, περισσότερη σύμπραξη με την Ουάσιγκτον σε μια φλεγόμενη γειτονιά.

Παράλληλα, ο Ν. Χριστοδουλίδης εμφανίζεται διατεθειμένος να υποστηρίξει στενότερη σχέση ΕΕ–Τουρκίας, αναγνωρίζοντας την «ακίνητη» γεωγραφία και τα αμοιβαία συμφέροντα. Προτείνει, μεταξύ άλλων, πρόσκληση Τούρκων αξιωματούχων σε άτυπες ευρωπαϊκές συναντήσεις, εφόσον το πλαίσιο είναι σαφώς ευρωπαϊκό και υπηρετεί την αποκλιμάκωση.

Η Κύπρος αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ τον Ιανουάριο, δίνοντάς της εξουσία να κατευθύνει τις συζητήσεις μεταξύ των κρατών μελών. Ο Χριστοδουλίδης έχει διατυπώσει την ιδέα να προσκαλέσει τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν σε άτυπες συναντήσεις της ΕΕ κατά τη διάρκεια της θητείας του. «Αυτή είναι μια προεδρία της ΕΕ, όχι μόνο μια κυπριακή προεδρία», είπε. «Θα έδινε ένα θετικό μήνυμα για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας».

Ο Κύπριος ηγέτης είπε επίσης ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες με την Τουρκία θα πρέπει να επαναληφθούν, μετά την εκλογή του «υπέρ της λύσης» Tufan Erhürman ως Τουρκοκύπριο ηγέτη τον περασμένο μήνα, φέρνοντας νέα ελπίδα στις διαπραγματεύσεις. Είπε ότι οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν από τον γύρο συνομιλιών στο Crans-Montana του 2017 αντί να ξεκινήσουν από το μηδέν.

«Ήρθαμε τόσο κοντά… Αν ξεκινήσουμε από εκεί που σταματήσαμε, είναι πιθανό», είπε ο Χριστοδουλίδης. Χαιρέτισε επίσης τον διορισμό του πρώην επιτρόπου της ΕΕ Γιοχάνες Χαν ως ειδικού απεσταλμένου για να ξεκλειδώσει τις ειρηνευτικές προσπάθειες δεκαετιών.

Οι Βρυξέλλες πρέπει να «καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είπε, αφού μόνο η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει στην Άγκυρα αρκετά ισχυρά κίνητρα για να κάνει μια συμφωνία αξιόλογη. Είπε ότι η ΕΕ και η Τουρκία πρέπει να κάνουν μικρά βήματα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης. «Μπορούμε να ξεκινήσουμε με την απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας για τους Τούρκους επιχειρηματίες.

Και ταυτόχρονα, η Τουρκία ανοίγει ένα λιμάνι για πλοία με κυπριακή σημαία. Από το 1987 κανένα πλοίο με κυπριακή σημαία δεν μπορεί να πλησιάσει την Τουρκία. Έτσι, βήμα προς βήμα, για να δούμε τα οφέλη από αυτά τα θετικά νέα». Ωστόσο, ο Χριστοδουλίδης ενδέχεται να βρει εμπόδια από τους συναδέλφους του, καθώς άλλες χώρες έχουν προηγουμένως αντιταχθεί στις στενότερες σχέσεις με την Τουρκία. "Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να είναι έτοιμη. Δεν είμαι σίγουρος αν τα κράτη μέλη είναι προετοιμασμένα ή αν κρύβονται πίσω από την Κύπρο", είπε.

Η προοπτική επανέναρξης συνομιλιών για επίλυση του κυπριακού, τίθεται ρητά πάνω στις παραμέτρους του 2017, όταν δεκόπησαν οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά, με ενισχυμένη εμπλοκή της ΕΕ ως καταλύτη. Η λογική είναι ότι ευρωπαϊκά κίνητρα και επιτηρούμενα βήματα μπορούν να δώσουν πρακτικό οξυγόνο στη διαδικασία και να λειτουργήσουν αποτρεπτικά σε μονομερείς εντάσεις.

Στο καλάθι των «μικρών βημάτων» μπαίνουν η επανενεργοποίηση της ευρωτουρκικής ατζέντας για τη βίζα σε Τούρκους υπηκόους και στοχευμένες ρυθμίσεις πρόσβασης κυπριακών πλοίων σε τουρκικά λιμάνια, ώστε να δημιουργηθεί θετικό κλίμα χωρίς εκπτώσεις στο κυπριακό. Το σκεπτικό είναι να προκύψουν πρακτικά οφέλη που μειώνουν την τριβή και αυξάνουν τον χώρο για διαπραγμάτευση.

Η πρόσφατη επαφή Χριστοδουλίδη -Τραμπ στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, όπου τέθηκε το Κυπριακό στο περιθώριο της συνόδου για τη Γάζα, δείχνει ότι η Λευκωσία επενδύει συστηματικά σε διαύλους με την αμερικανική πλευρά, στοιχείο κρίσιμο για την ευρωπαϊκή χάραξη πορείας που εισηγείται ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης.