Η γενναία Κατερίνα Μάρκου: Θα υιοθετήσω και δεύτερο παιδί

Κάθε μεσημέρι περιμένει τον γιο της να σχολάσει από τον παιδικό σταθμό. Μετά μαζί, παντού μαζί. Στη δουλειά, στα μαγαζιά, στο σούπερ μάρκετ, στη θάλασσα «όσο αντέχει ακόμη ο καιρός», στην παιδική χαρά «δεν υπάρχει μέρα που να μην πάμε».

Τα πρωινά της φορτωμένα με πρόγραμμα, τα απογεύματα κλεισμένα από ένα πλάσμα μόλις 2,5 ετών. Δεν μπορείς να τη δεις εύκολα, αδιάφορος ο λόγος της όποιας συνάντησης, για εκείνη «προέχει το παιδί μου». Χαμογελάς. Είναι ωραίο να υπάρχουν τέτοιες μαμάδες. Βρισκόμαστε νωρίς το πρωί στο κέντρο της Αθήνας: «Να πιούμε έναν καφέ, στις 11 θα πεταχτώ μέχρι το σχολείο για μια ενημέρωση, εδώ κοντά είναι, και συνεχίζουμε την κουβέντα μας μετά. Καταλαβαίνεις...». Καταλαβαίνω. Πως είναι γεννημένη μαμά. Της το λέω. Δεν το δέχεται, η λάμψη στο βλέμμα της τη διαψεύδει. Η Κατερίνα Μάρκου είναι γεννημένη μαμά και η αδυναμία της να τεκνοποιήσει δεν αποτέλεσε για εκείνη παρά μια μικρή, σχεδόν ανεπαίσθητη, λεπτομέρεια...

Από τα 23 εξωσωματικές

Της ζητάω να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, στην πρώτη της προσπάθεια να αποκτήσει παιδί. Το δέχεται με μικρή δυσφορία: «Μίλησα πρόσφατα, θα κουράσω τον κόσμο». Επιμένω. Ο κόσμος δεν κουράζεται από μαθήματα ζωής, αντιθέτως αυτά είναι που του αρέσει να διαβάζει ξανά και ξανά, αφομοιώνοντάς τα στις δικές του καθημερινές «εξετάσεις». Πίνει μια γουλιά καφέ, αφήνει να περάσουν κάποια δευτερόλεπτα σιωπής, η αφήγησή της μοιάζει με χείμαρρο: «Με τον πρώτο μου σύζυγο ήμασταν από παιδιά μαζί. Στα 22 είχα ήδη καταλάβει ότι κάτι τρέχει με μένα, δεν είχα μείνει ποτέ έγκυος και κάπως έτσι αποφάσισα να το ψάξω. Στα 23 έκανα την πρώτη μου εξωσωματική, μετά την πέμπτη προσπάθεια και αμέτρητες εξετάσεις συνειδητοποίησα ότι υπάρχει πρόβλημα».

Τη διακόπτω λέγοντάς της ότι ήταν πολύ μικρή, σχεδόν παιδί, εκείνη πάλι δεν ένιωθε έτσι. Ηταν έτοιμη να γίνει μάνα: «Παρότι την εποχή εκείνη καμιά από τις φίλες μου δεν είχε παιδί, εγώ ένιωθα μία τρελή επιθυμία να αποκτήσω. Ηταν κάτι σαν εμμονή, μία εμμονή που την πέρασα σχεδόν μόνη. Την προσπάθεια των εξωσωματικών δεν τη γνώριζε κανείς τότε, ούτε συγγενείς, ούτε φίλοι, ούτε η ίδια μου η μητέρα. Μόνο εγώ, ο τότε σύζυγός μου και ένα ακόμη πρόσωπο. Η ελληνική οικογένεια και η ελληνική κοινωνία είναι εξαιρετικά παρεμβατικές κι εγώ δεν αντέχω γενικότερα τις παρεμβάσεις. Εάν το έλεγα, θα ακολουθούσαν ερωτήματα του στυλ: “Τι γίνεται;”, “Πώς πάει;” “Πάλι αρνητική απάντηση;”, δεν είχα και δεν ήθελα να δώσω απαντήσεις. Θυμάμαι ότι σε κάποιες προσπάθειες προφασιζόμουν κάποιο ταξίδι και οι δικοί μου μού έλεγαν: “Πάλι ταξίδι; Κόψτε τα πολλά ταξίδια και κάντε κανένα παιδί!”. Πόσο αστείο μου φαινόταν τότε... Κανείς δεν γνώριζε ότι πάλευα τόσο απεγνωσμένα για ένα παιδί», λέει και συνεχίζει: «Επί δεκαπέντε χρόνια έκανα πάρα πολλές προσπάθειες, δεν θέλω να πω αριθμό.

Ενέσεις, ξανά ενέσεις, ορμόνες, πάλι ορμόνες, ελπίδες και ύστερα κενό. Ενα κενό μέσα στο οποίο έπεσε μοιραία και η σχέση με τον σύζυγό μου. Πέρα από τις αποτυχημένες προσπάθειες το δράμα παιζόταν όταν συνειδητοποιούσα ότι σιγά-σιγά δεν απομακρυνόμουν μόνο από την πιθανότητα να γίνω μάνα αλλά και από τον άνθρωπό μου. Σε αυτές τις καταστάσεις, ο σύντροφος, ο σύζυγος, απλά παρακολουθεί, δεν μπορεί να καταλάβει την ψυχολογική σου κατάσταση, να αναμετρηθεί με τα συναισθήματά σου. Κάπως έτσι “χαθήκαμε”. Χωρίσαμε το 2009. Τι έμεινε πίσω; Πολλές ματαιώσεις, αρκετή στεναχώρια, νεύρα, ένταση, ξεσπάσματα και μια σημαντική οικονομική αιμορραγία καθώς είχα καταθέσει μεγάλο μέρος χρημάτων στον βωμό των εξωσωματικών. Τώρα πλέον μπορώ να πω πως είχα χάσει κάθε μέτρο...».

Η απόφαση της υιοθεσίας

Μετά το διαζύγιο η Κατερίνα Μάρκου πιάνει τη ζωή της από την αρχή. Δουλεύει σκληρά, κάνει ταξίδια, βγαίνει με φίλους, ενώ το 2012 καταφέρνει να εκλεγεί βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης. Το ενδεχόμενο «παιδί» περνάει σε δεύτερη μοίρα για να γίνει ξανά πρωταρχικός σκοπός στη ζωή της το 2014, όταν γνωρίζει τον πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Θανάση Οικονόμου: «Τρεις μέρες μετά τη γνωριμία μας μείναμε μαζί και στον δεύτερο μήνα μού είπε ότι θέλει να αποκτήσουμε ένα παιδί. Του είπα τα πάντα: για τις προσπάθειες, τις ακυρώσεις, τα αδιέξοδα, την κούραση... Ημουν πάρα πολύ τυχερή διότι έμεινε εκεί για να με στηρίξει. Κάπως έτσι μπήκα ξανά στον χορό των εξωσωματικών κάνοντας προσπάθειες έως τον Μάιο του 2017. Τότε, πήρα την τελευταία αρνητική απάντηση.

Ο Θανάσης μού είπε ότι πρέπει να σταματήσω τις εξωσωματικές και να εξετάσουμε το ενδεχόμενο της υιοθεσίας», αφηγείται με φωνή που αναθαρρεύει και συνεχίζει: «Δέκα ημέρες μετά από εκείνη την τελευταία αποτυχημένη προσπάθεια, μου τηλεφώνησαν από κάποιο ίδρυμα λέγοντάς μου ότι υπάρχει για μένα ένα παιδί... Το βαρύ πένθος μέσα στο οποίο βρισκόμουν εξαφανίστηκε ως διά μαγείας, ειδικά όταν λίγες μέρες αργότερα αντίκρισα τον γιο μου, το μικρό μου ποντικάκι που πλέον έχει μεγαλώσει. Αρχικά τον βλέπαμε μέσα στο ίδρυμα, μετά τον παίρναμε στο σπίτι τα Σαββατοκύριακα και μία ημέρα μέσα στην εβδομάδα. Δεν μπορώ να περιγράψω τη χαρά μου όταν το σπίτι μας έγινε και δικό του». Τη ρωτάω αν θα έμπαινε ξανά στη διαδικασία μιας εξωσωματικής σε περίπτωση που κάποιος της προεξοφλούσε το γεγονός μιας εγκυμοσύνης.

Η απάντησή της, κατηγορηματική: «Με τίποτα και για κανέναν λόγο δεν θα ξανάμπαινα σε αυτή τη διαδικασία. Η μόνη διαδικασία στην οποία σκέφτομαι σοβαρά να μπω είναι αυτή της υιοθεσίας για δεύτερη φορά. Ναι, θα υιοθετήσω ακόμη ένα παιδί όσο δύσκολο κι αν είναι. Σε αυτό το σημείο θέλω να πω κάτι ακόμα: στο Ιδρυμα απευθύνθηκα για πρώτη φορά στα μέσα του 2000 και η αίτηση εκείνη είχε παγώσει λόγω διαζυγίου. Πόσο παράλογο είναι αυτό! Ενώ είμαστε μία χώρα που δεν έχει κανένα μέτρο, για παράδειγμα μπορείς να αγοράσεις μόνη σου ωάρια και σπέρμα και να κάνεις όσα παιδιά θέλεις, όταν είσαι single πολύ δύσκολα θα σου δώσουν ένα παιδί... Ζούμε στη χώρα του παραλόγου. Παράλογες είναι επίσης και οι ατέλειωτες προσπάθειες εξωσωματικών για την απόκτηση ενός παιδιού, και το λέω εγώ, που δεν θυμάμαι ακριβώς πόσες έχω κάνει.

Στις γυναίκες που προσπαθούν έχω να πω πως αν δεν συμβεί στην τέταρτη ή στην πέμπτη προσπάθεια, καλό είναι να τα παρατήσουν. Το ποσοστό επιτυχίας μιας εξωσωματικής ανέρχεται στο 20% ανεξαρτήτως ηλικίας, ενώ κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια τις επιπτώσεις όλων αυτών των προσπαθειών στην υγεία μιας γυναίκας. Αυτό το κράτος, που τίποτα δεν ελέγχει και δεν θεσμοθετεί σε ό,τι αφορά τις εξωσωματικές, θα μας βρει απέναντί του σε μερικά χρόνια στην περίπτωση που νοσήσουμε. Ειδικά στον ιδιωτικό τομέα η κατάσταση είναι πλέον ανεξέλεγκτη. Κανείς γιατρός δεν με ρώτησε ποτέ πόσες εξωσωματικές έχω κάνει, ούτε ένας δεν μου είπε να σταματήσω. Γι’ αυτό, στις γυναίκες που θέλουν ένα παιδί και δεν μπορούν να το αποκτήσουν, έχω να πω το εξής: Κάπου υπάρχει ένα παιδί που σας περιμένει και που το περιμένετε κι εσείς. Υπάρχουν τόσα παιδιά που έχουν να δώσουν αγάπη και που χρειάζονται τη δική σας... Μη χάνετε άλλο χρόνο... Είναι πολύτιμος και για τους δυο σας».


Εκκληση στην πολιτεία

Οσο η ώρα περνά, η κουβέντα μας ξεφεύγει από το συναισθηματικό πλαίσιο της οντότητας ενός παιδιού τρυπώνοντας σε μονοπάτια όπου η λέξη «απόκτηση» ηχεί σαν μια πληγή που ολοένα ματώνει.

Οπως επισημαίνει η Κατερίνα Μάρκου, «στην Ελλάδα, η υπογονιμότητα αποτελεί ένα πρόβλημα με κοινωνικές, δημογραφικές, οικονομικές και πολιτισμικές διαστάσεις. Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που ξεκινούν τη διαδικασία της εξωσωματικής, απευθύνονται σε ιδιωτικά κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μόνο ένα μικρό ποσοστό της δαπάνης αυτής, ενώ το κόστος των φαρμάκων είναι πολύ υψηλό, με αποτέλεσμα μία οικογένεια με μέσο εισόδημα να δυσκολεύεται πολύ να το αντέξει. Πολλώ μάλλον όταν είναι γνωστό ότι χρειάζονται σίγουρα πάνω από μία με δύο προσπάθειες. Στη χώρα μας υπάρχουν εννέα δημόσιες μονάδες υποβοηθούμενης γονιμοποίησης, οι τέσσερις εκ των οποίων βρίσκονται στην Αθήνα και οι υπόλοιπες στην περιφέρεια. Ετσι, ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών της περιφέρειας, και κυρίως στα νησιά, δεν έχουν τη δυνατότητα μιας εξωσωματικής και όλα αυτά τη στιγμή που το δημογραφικό έχει χτυπήσει για τα καλά την πόρτα μας - κάθε χρόνο χάνουμε 30.000 άτομα! Διεθνείς οργανισμοί επισημαίνουν ότι αρνητική παράμετρος για τις επιχειρήσεις στο να επενδύσουν στην Ελλάδα είναι όχι μόνο η ποιότητα του εργατικού δυναμικού (πολλοί μορφωμένοι νέοι φεύγουν από τη χώρα), αλλά και η ποσότητα του εργατικού δυναμικού. Είναι επομένως επιτακτικό πλέον η πολιτεία να μεριμνήσει έτσι ώστε σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία να δημιουργηθεί τμήμα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στο οποίο κάθε γυναίκα που επιθυμεί να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, να έχει δωρεάν πρόσβαση! Οσο για τα φάρμακα που χρειάζονται, θα πρέπει να διατίθενται δωρεάν από τα φαρμακεία της γειτονιάς και όχι μόνο από εκείνα του ΕΟΠΥΥ».

Σημαντικά σημεία για την Κατερίνα Μάρκου είναι επίσης όλα όσα έχουν να κάνουν με την υγεία μιας γυναίκας που μπαίνει στη διαδικασία της εξωσωματικής, αλλά και γενικότερα με το κεφάλαιο «Μάνα»: «Οταν μία γυναίκα ρωτάει σήμερα τον γιατρό της για τις επιπτώσεις μιας εξωσωματικής, εκείνος τη διαβεβαιώνει πως δεν υπάρχουν! Στη χώρα μας δεν υπάρχει καν σχετικό νομοθετικό πλαίσιο. Πρέπει στο πλαίσιο αυτό να οριστεί ένα ηλικιακό όριο καθώς και ο μέγιστος αριθμός εξωσωματικών που μπορεί να κάνει μία γυναίκα. Στην Αγγλία οι προσπάθειες ανέρχονται στις τρεις, στη Γαλλία στις τέσσερις. Εδώ, δεν υπάρχει ούτε κάρτα ασθενούς με το ιστορικό του και τα φάρμακα που του έχουν χορηγηθεί!» λέει και συνεχίζει: «Στη χώρα μας δεν υπάρχει καν πολιτική οικογένειας και πληθυσμού. Σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία πρέπει να δημιουργηθεί ένα τμήμα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με δωρεάν πρόσβαση σε όσες γυναίκες το έχουν ανάγκη. Πρέπει να γίνουν δημόσια μαιευτήρια στις μεγάλες πόλεις και να ενισχυθούν οι γυναικολογικές κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων. Πρέπει να υπάρξει δωρεάν παιδιατρική φροντίδα με σύντομες διαδικασίες εξυπηρέτησης, γενναίες φοροαπαλλαγές ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών και δημόσιοι παιδικοί σταθμοί που να λειτουργούν έως αργά το βράδυ για τις γυναίκες που εργάζονται τα απογεύματα. Πρέπει τα κράτος να αγαπήσει τα παιδιά.
Υιοθετημένα ή μη...».