Β.Θεοχαράκης & Γ.Αραμπατζής: οι νανοτεχνολόγοι που κέρδισαν βακτήρια και… Γκέιτς!

Η φανταχτερή εκδήλωση προς τιμήν του ανθρώπου που τρέχει τη μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο πλησίαζε στο τέλος της. Ο ίδιος ο Μπιλ Γκέιτς έριχνε κλεφτά ματιές στο ρολόι του, καθώς το πρόγραμμά του ήταν, ως συνήθως, στρεσαρισμένο και προέβλεπε παραμονή στην Αθήνα μόλις για έξι ώρες.

Σε δεύτερο πλάνο, δύο νέοι άνθρωποι χαμογελούσαν και έσφιγγαν τα χέρια των παρευρισκoμένων μάλλον αμήχανοι, καθώς το αστραποβόλημα των φλας της δημοσιότητας δεν ήταν ακριβώς αυτό που λέμε δεύτερη φύση γι’ αυτούς. Εστω και διακριτική, η παρουσία τους κατάφερε να προκαλέσει το δικαιολογημένο ερώτημα: τι ακριβώς κάνουν τέλος πάντων αυτοί στη «Nanophos» και βραβεύτηκαν από τον ίδιο τον Γκέιτς;

Για να βρούμε τον… μίτο της Αριάδνης στη νανοτεχνολογία, πρέπει να πάμε τρία χρόνια πίσω. Τότε που το πανεπιστήμιο Alba έμενε πιστό στο ραντεβού του και έδινε το «παρών», όπως και το London Business School, για άλλη μια φορά στη βράβευση πρωτότυπων επιχειρηματικών σχεδίων. Για την ακρίβεια, έπαιρνε το βραβείο για το καλύτερο business plan της χρονιάς.

Το σχέδιο ήταν μια ιδέα του κ. Γιώργου Αραμπατζή, φοιτητή του Alba, και αφορούσε μια προηγμένη αντιβακτηριδιακή μέθοδο στα δομικά υλικά. Μαζί με 4 συμφοιτητές του, ο νεαρός χημικός μηχανικός με διδακτορικό στο Πολυτεχνείο «έπαιξε» με τους φωτοκαταλύτες, με τη χρήση του φωτός, που αποδείχθηκε ότι απομακρύνει από υλικά όπως τα πλακάκια τα διάφορα βακτηρίδια. Κοινώς, μιλάμε για υλικά που ουσιαστικά… καθαρίζονται από μόνα τους.

Η επανάσταση του «material science»
Η μέθοδος κέρδισε και τον αμερικανοσπουδαγμένο -αλλά και αμερικανογεννημένο με καταγωγή από την Πάρο, που πρωτοπάτησε τα πάτρια εδάφη σε ηλικία 4 ετών- κ. Βασίλη Θεοχαράκη, αναπληρωτή καθηγητή marketing στο Alba. Εχοντας παραστάσεις από σπουδές με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης αλλά και από εργασιακή εμπειρία σε ερευνητικά κέντρα της «IBM» και στην ίδια τη Silicon Valley στις ΗΠΑ, ο 41χρονος σήμερα καθηγητής δεν δυσκολεύτηκε να αντιληφθεί ότι η ομάδα είχε φτάσει μπροστά σε κάποια σημαντικά νέα δεδομένα στον χώρο του «material science».

Η «χημεία» μεταξύ δύο χημικών…
«Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές καινοτόμες ιδέες, αλλά δυστυχώς σπανίως βρίσκουν ευήκοα ώτα εκεί που πρέπει», λέει στο «business stories» o 30χρονος πλέον κ. Γιάννης Αραμπατζής. «Ημουν τυχερός και με το κλίμα που υπάρχει στο Alba και με την αντιμετώπιση που είχα από τον Βασίλη», προσθέτει. Αλλωστε, η… χημεία μεταξύ των δύο χημικών μηχανικών είχε ταιριάξει από την αρχή- πολύ προτού συναντηθούν καν, αφού στην ουσία, με διαφορά ετών βεβαίως, είχαν πάει και στο ίδιο σχολείο στα Βριλήσσια- έστω κι αν έχουμε να κάνουμε με… έναν ΑΕΚτζή (Βασίλης) και έναν Παναθηναϊκό (Γιάννης)!

Ο κ. Αραμπατζής δεν το σκέφτηκε και πάρα πολύ να πει το «ναι» στην πρόταση του καθηγητή του για να πάρει το επιτυχημένο business plan επιχειρηματική σάρκα και οστά. Και τον Νοέμβριο του 2005 εγένετο η ανώνυμη εταιρεία με το όνομα «Nanophos». Με όνομα… ασορτί, δηλαδή, στο αντικείμενό της. Κάπου εκεί αρχίζει η δοκιμασία της αγοράς, όχι ακόμη σε επίπεδο λιανικής, αλλά στα εργοστάσια που ενδιαφέρθηκαν για την ιδέα.

 «Ξεκινήσαμε από τη Νότια Ευρώπη, καθώς σε Ιταλία και Ιβηρική παράγεται περίπου το 90% των πλακιδίων όλης της Ευρώπης», θυμάται ο κ. Θεοχαράκης. «Βλέπαμε στην πράξη την εφαρμογή της μεθόδου μας σε ένα εργοστάσιο στην Πορτογαλία, όταν επιστράφηκε εκεί μία παρτίδα πλακιδίων με μαύρους λεκέδες που είχαν προκληθεί στο καθάρισμα με νερό. Οπότε ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου μάς έριξε το μπαλάκι, ρωτώντας αν θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό».

Οταν το Χάρβαρντ γνωμοδότησε: «ΟΚ, it works!»
Η πατέντα τους πήρε το υψηλό «ΟΚ, δουλεύει» από το ίδιο το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, που είχε κάνει σχετικές έρευνες. Αλλά η δοκιμασία πάνω στην παραγωγή ήταν η πεμπτουσία της φιλοσοφίας του διδύμου της «Nanophos». Και κάπως έτσι, η πίεση για λύσεις πέρασε και στα τσιμέντα, στην Ελλάδα αυτή τη φορά, με το ερώτημα ιδιοκτήτη εταιρείας με εξαγωγές στην Ευρώπη παρεμφερές: «Παιδιά, υπάρχει τρόπος να μην πιάνουν οι τσιμεντένιες επιφάνειες πρασινάδα και λειχήνες;»

Αποδείχθηκε ότι υπήρχε - και ότι πλέον η αγορά οδηγούσε το φοιτητικό business plan πιο μακριά. Η νανοτεχνολογία πέτυχε σε όλες αυτές τις επιφάνειες το κλείσιμο των πόρων, ώστε να μην περνά σε αυτές το νερό και η υγρασία. «Αδιαβροχοποιητικά υπήρχαν και υπάρχουν πολλά στην αγορά», εξηγεί ο κ. Θεοχαράκης. «Αλλά εδώ δεν έχουμε να κάνουμε πια με κάτι που επιστρώνεται εν είδει βερνικιού, αλλοιώνει την επιφάνεια, χρειάζεται ξανά πέρασμα στο… πέρασμα του χρόνου και είναι και χημικό, δηλαδή κακό για το περιβάλλον. Τώρα έχουμε να κάνουμε με κάτι που γίνεται ένα με την επιφάνεια και την αδιαβροχοποιεί απόλυτα», εξηγεί. 

Υγρασία τέλος (με υλικά που καθαρίζονται μόνα τους)
Και η μπροσούρα των προϊόντων της «Nanophos» αυτό ακριβώς δείχνει. Τσιμέντο, πλακάκια, μάρμαρα, κεραμίδια με το νερό επάνω τους απλώς… να περιμένει να στεγνώσει και να μην τα διαπερνά, να μην τα λεκιάζει. Προϊόντα δηλαδή «κατά» του νερού με βάση το ίδιο το νερό. Πολύ γρήγορα η ιδέα βρήκε και άλλη πρακτική εφαρμογή: όχι μόνο να μην επιτρέπει στο υγρό στοιχείο να εισχωρεί στην επιφάνεια, αλλά και να μπορεί να βγαίνει από όπου προηγουμένως είχε ήδη εισχωρήσει. Με δυο λόγια, υγρασία τέλος!

Η εφαρμογή διαδίδεται πόρτα με πόρτα και στόμα με στόμα και οι εγκαταστάσεις της «Nanophos» στο Τεχνολογικό Πάρκο του Λαυρίου αρχίζουν σιγά-σιγά να «αντιλαμβάνονται» τι εστί εντατικοποίηση στον 21ο αιώνα. Οι πέντε εργαζόμενοι της μονάδας εύκολα θα γίνουν δέκα στο ορατό μέλλον, ενώ μέχρι τον Ιούνιο θα έχει πλήρως αυτοματοποιηθεί η παραγωγή. Αν δεν το καταλάβετε, περάσαμε πια στην λιανική. Με 7 ευρώ το λίτρο -καλύπτει κάπου 9 τετραγωνικά μέτρα- στα ράφια του «Praktiker» αλλά και στον δρόμο προς Κύπρο, Ισπανία και Πορτογαλία συναντά κανείς πλέον τα καθαριστικά επιφανειών «DeSalin» και τα αδιαβροχοποιητικά «SurfaPore».

 Αρα, οι ρυθμοί για την εταιρεία που έκλεισε υπερδωδεκάμηνη χρήση 2005-2006 με τζίρο λίγο πάνω από τα…1.000 ευρώ διαρκώς ανεβαίνουν. Και οι προκλήσεις χτυπούν συνεχώς την πόρτα των δύο φίλων πλέον, οι οποίοι νιώθουν ότι ο χρόνος για το φουσκωτό και την οικογένεια του καθηγητή και για την αυτόνομη κατάδυση του φοιτητή πιέζεται επικίνδυνα από τα νέα δεδομένα. Οπως και η ανάγκη να στηθούν δίκτυα διανομής και αποτελεσματικό σύστημα αποθήκευσης. Οπως και η ζήτηση για ανάλογες χρήσεις και σε άλλα «πεδία», όπως το ξύλο.

Η πορτογαλική αγορά έρχεται να παίξει τον ρόλο του οδηγού για άλλη μια φορά. «Εκεί κυριαρχούν οι μεγάλες αλυσίδες», εξηγεί ο κ. Αραμπατζής.

«Και ο χρόνος παράδοσης πρέπει να είναι σύντομος. Καταφέραμε να φτάνει το προϊόν στον πελάτη μέσα σε 5 ημέρες από την παραγγελία του, καθώς αυτός δεν απευθύνεται απευθείας σε εμάς, αλλά στις αποθήκες, οι οποίες λειτουργούν ευέλικτα και αποτελεσματικά», προσθέτει.

Για να αποδοθούν από τον κ. Θεοχαράκη τα εύσημα σε έναν άλλο απόφοιτο του Alba, τον Πορτογάλο, στενό πλέον συνεργάτη, Diogo Thomaz. Τον ελληνιστί… Διονύση Θωμά - για όσους επιμένουν ότι η φάρα μας βρίσκεται παντού! 

Πάντως η «Nanophos» δείχνει ικανή να πάει παντού. Στο ύφασμα, για παράδειγμα, αλλά και σε μια άλλη μεγάλη… ψαριά. «Προσπαθούμε τώρα να βρούμε τρόπους για να μην πιάνουν οι πυθμένες των σκαφών τη γνωστή γλίτσα», λέει ο κ. Θεοχαράκης, που έχει «παρκάρει» το φουσκωτό του στο λιμάνι του Λαυρίου μέχρι το επόμενο ραντεβού με τη γυναίκα του και τα παιδιά του, τη 10χρονη Ιλιάνα και τον 4χρονο Οδυσσέα. Αλλά και μέχρι να βρει την απάντηση στο νέο στοίχημα. «Η μουράβια, που περνούν όλοι κατά παράδοση στα σκάφη, μεγαλώνει τις αντιστάσεις στο νερό, άρα αυξάνει την κατανάλωση σε καύσιμα και ρυπαίνει. Πρέπει να υπάρχει καλύτερη λύση», σκέφτεται φωναχτά. 

Ο ίδιος ο κ. Θεοχαράκης μάλλον θα είναι που θα σκεφτεί και τις ανάγκες της επόμενης ημέρας συνολικά για τη «Nanophos». Η εταιρεία το 2007 τζίραρε κάπου 100 χιλιάδες ευρώ, επιτυγχάνοντας οριακά κέρδη. Στη σύντομη ιστορία της, τα μεγέθη κινούνται με γεωμετρική πρόοδο. Αν η λογική των δύο φαν της θάλασσας έχει να κάνει με το «sky is the limit» (όριό μας ο ουρανός) ίσως πρέπει να τα δουν κάποια στιγμή τα πράγματα μέσα από εντονότερα… αγοραίο πρίσμα. 

«Μικρός είσαι ακόμα, θα μάθεις…»
«Για τα επόμενα δυο - τρία χρόνια, εγώ δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο από το να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των πελατών μας και να είμαστε πάντα κοντά στη διαδικασία παραγωγής», μας λέει ο κ. Αραμπατζής. «Οπως δεν μπορώ να σκεφτώ τον εαυτό μου μακριά από τη “Nanophos”, ακόμα και αν η επιτυχία της κάποια στιγμή δημιουργούσε πειρασμούς και κρούσεις από πιο μεγάλους», συνεχίζει. Ενας τεχνοκράτης μάνατζερ εν ευθέτω χρόνω μοιάζει βατή ιδέα για τον Γιάννη, έστω κι αν στο κλείσιμο της κουβέντας ο Βασίλης τού χαμογελά με νόημα: «Μικρός είσαι ακόμη, θα μάθεις»…