«Μίκης Θεοδωράκης 100»: Τα πούρα-δώρο του Φιντέλ Κάστρο και η εξομολόγηση ψυχής στους γονείς του, δείτε φωτογραφίες

Ένα κουτί με πούρα Αβάνας – δώρο του Φιντέλ Κάστρο, ένα τετράδιο με πρώιμες μελοποιήσεις, χαρτοπετσέτες όπου πρωτογράφτηκαν σημαντικά κείμενα, ανέκδοτα ηχητικά ντοκουμέντα με προσωπικές εξομολογήσεις…: Τα παραπάνω είναι κάποια μόνον από τα ντοκουμέντα που περιέχει ο νέος συλλεκτικός τόμος «Μίκης Θεοδωράκης – 100 - Mikis Theodorakis» (Μέλισσα) με την έκδοση του οποίου κορυφώνονται οι δράσεις για το «Έτος Μίκη Θεοδωράκη» που ανακηρύχθηκε το 2025, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση του μεγάλου συνθέτη.

Πολύτιμα κομμάτια του πλούσιου προσωπικού αρχείου του Μίκη Θεοδωράκη, το οποίο ο ίδιος δώρισε στον Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής, επιλέχθηκαν και αξιοποιήθηκαν από τους επιμελητές της έκδοσης Βάλια Βράκα και Αλέξανδρο Χαρκιολάκη, έτσι ώστε να αποτελούν, μαζί με τα σχετικά συνοδευτικά κείμενα, ένα ολοζώντανο, γλαφυρό και αποκαλυπτικό οδοιπορικό στη μυθιστορηματική ζωή του.

Όπως επισημαίνεται στον πρόλογο της έκδοσης «Το λεύκωμα Μίκης Θεοδωράκης 100 δεν αποτελεί απλώς μια αναδρομή στα εκατό χρόνια από τη γέννησή του. Είναι μια περιήγηση στον πυκνό και πολυφωνικό κόσμο του, όπως αυτός καταγράφεται μέσα από τα τεκμήρια του προσωπικού του αρχείου το οποίο εμπιστεύτηκε από το 1997 στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής... Δεν επιδιώκει να κλείσει έναν κύκλο, αλλά να συνεχίσει να βαδίζει σε μία ευθεία γραμμή. Ως φυσική προέκταση του Αρχείου Μίκη Θεοδωράκη, έρχεται να υπενθυμίσει πως η μνήμη δεν είναι παρελθόν, αλλά δυναμικό παρόν. Η ζωή και το έργο του Θεοδωράκη, αποτυπωμένα σε κάθε τεκμήριο, σε κάθε λέξη και ήχο, μας καλούν σε ενεργή πρόσληψη και δημιουργική συνέχεια. Σε μια εποχή που επαναπροσδιορίζεται η σχέση μας με την πολιτιστική κληρονομιά, το έργο του παραμένει ένας ζωντανός διάλογος ανάμεσα στην τέχνη και την ιστορία, ανάμεσα στον δημιουργό και την κοινωνία.»

Ο αναγνώστης παρακολουθεί να ξετυλίγεται στις σελίδες του λευκώματος η προσωπική, καλλιτεχνική και πολιτική διαδρομή του Μίκη Θεοδωράκη μέσα από πλήθος ντοκουμέντων, κάποια από τα οποία ανέκδοτα. Χειρόγραφες παρτιτούρες και κείμενα, δημοσιευμένες αλλά και άγνωστες φωτογραφίες, προσωπικές και επαγγελματικές επιστολές του, αποσπάσματα συνεντεύξεών του, σπάνιες ηχογραφήσεις, σημειώσεις, αφίσες και προγράμματα από παραστάσεις του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό φωτίζουν το συναρπαστικό αυτό οδοιπορικό που εξελίσσεται μέσα από δέκα διαφορετικά θεματικά κεφάλαια καθένα από τα οποία συνοδεύεται από ένα κείμενο γραμμένο από μια προσωπικότητα που με κάποιον τρόπο συνδέθηκε μαζί του.

Ανάμεσά τους και αυτό του διάσημου Τούρκου συνθέτη Ζουλφί Λιβανβελί ο οποίος γράφει χαρακτηριστικά: «Για μένα δεν ήταν απλώς ένας μεγάλος συνθέτης, ένας επαναστάτης. Ήταν επίσης σύντροφος, ο έμπιστός μου, μέλος της οικογένειάς μου. Είναι δύσκολο να τον περιγράψεις με απλά λόγια, γιατί ο Μίκης υπερβαίνει τις λέξεις. Μέσα από τη μουσική του, τη στάση του, την ανθρωπιά του, σημάδεψε ανεξίτηλα μια εποχή· ένα μνημείο που άφησε παντοτινά ίχνη. (…) Ο Μίκης μού έμαθε τόσα πολλά, όχι μόνο στη μουσική, αλλά και σε ανθρώπινο επίπεδο: την υπομονή της αντίστασης, τη δύναμη της ελπίδας, την αξία της φιλίας… Έγινε η φωνή όχι μόνο της δικής του πατρίδας, μα και όλων των καταπιεσμένων λαών. Αν και συνθέταμε σε διαφορετικές γλώσσες, παίζαμε την ίδια μελωδία: «Ελευθερία». (…) Αυτό το βιβλίο δεν είναι απλώς ένα πορτρέτο του Μίκη, είναι κι ένα δώρο στην ψυχή του. Ελπίζω να αποτελέσει αφετηρία για όποιον θέλει να τον καταλάβει, να ακούσει τη μουσική του και να εκτιμήσει την αξία του.»

Ξεχωριστή θέση κατέχει και ο δίσκος βινυλίου που συνοδεύει την έκδοση και περιέχει δύο ανέκδοτα ηχητικά ντοκουμέντα από το αρχείο του Μίκη Θεοδωράκη, που φανερώνουν την ιδιαίτερη σχέση του με τους γονείς του, δίπλα στους οποίους, μετά από επιθυμία του, αναπαύεται πλέον, στον Γαλατά Χανίων.