«Την ίδια στιγμή»… στα παρασκήνια

Πώς είναι να βρίσκεσαι «την ίδια στιγμή» με την Ελευθερία Αρβανιτάκη και τους ΤΑΚΙΜ; Να ζεις την προσμονή της συνάντησης, την αδημονία, τη λαχτάρα της ένωσης με τη μαγεία της μουσικής… Η συναυλία κι αυτά που είδα και άκουσα στην πρόβα και τα παρασκήνια ήταν από μόνα τους ένα ταξίδι, όχι μόνο από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, αλλά πολύ περισσότερο, στη ζωή των καλλιτεχνών, που εμπνέονται από τον έρωτα, αλλά και από την ίδια τη ζωή τους.

Το ταξίδι από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη
Το τραγούδι «Την ίδια στιγμή», που περιγράφει μια αντίστοιχη κατάσταση προσμονής, σε στίχους της Λήδας Ρουμάνη και μουσική του Αλέξανδρου Κτιστάκη έδωσε τον τίτλο στη συνεργασία της Ελευθερίας Αρβανιτάκη με τους ΤΑΚΙΜ, αλλά και στην πρώτη τους παράσταση στο Ηρώδειο τον περασμένο Ιούνιο.

Η συναυλία ανέβηκε στη Θεσσαλονίκη, στο Μέγαρο Μουσικής την περασμένη Παρασκευή. Με την πάντα-νέα φωνή της Ελευθερίας και τον πάντα-φρέσκο ήχο των ΤΑΚΙΜ, την -αντικειμενικά-νέα-και-φρέσκια συμφωνική ορχήστρα νέων του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης ΜΟΥΣΑ, το Νίκο Πλατύρραχο στη μουσική διεύθυνση και τους ταχυδακτυλουργούς φίλους τους, Γιάννη Κυριμκυρίδη στο πιάνο και Μανούσο Κλαπάκη στα κρουστά, ζήσαμε κάτι που το είχαμε ανάγκη. Όχι μόνο ως κοινό, αλλά και ως κοινωνία. Απροσδιόριστο και οικουμενικό. Δεν υπάρχει συνταγή και δεν μπορεί να τυποποιηθεί. Γιατί το «φτιάχνουν» οι σχέσεις των ανθρώπων και οι καλλιτέχνες με τις προσωπικές τους ιστορίες.

Στην πρόβα
Σαγηνευτική μέσα από την αφοπλιστική απλότητά της, η Ελευθερία Αρβανιτάκη στεκόταν σοβαρή και σκεπτική στο κέντρο της σκηνής. Με υπομονή μέχρι να επιλυθούν όλες οι τεχνικές λεπτομέρειες, με σεβασμό στους μουσικούς και στη συμφωνική ορχήστρα νέων, η ηλικία των οποίων δεν ξεπερνά τα 25 χρόνια, είχε επιλέξει με τους ΤΑΚΙΜ να πει ό,τι πραγματικά της άρεσε κι αυτό ήταν εμφανές.

Κάποια τραγούδια ήταν γνωστά και αναμενόμενα. Κάποια όμως, όπως το «Μη φοβάσαι» του Μανώλη Ρασούλη σε μουσική Νίκου Ξυδάκη, ήταν από αυτά τα πιο άγνωστα, που μπορούν να γίνουν «σουξέ» με τον αυτοσχεδιαστικό, παραδοσιακό, αλλά και τζαζ ήχο των ΤΑΚΙΜ. «Ξανάνιωσαν». Η Ελευθερία, τα τραγούδια και μαζί τους κι εμείς.

Στα παρασκήνια
Οι ΤΑΚΙΜ είναι περίπτωση. Sui generis σχήμα που δεν συγκρίνεται με κανένα. Ιδρύθηκαν το 2001 ως μουσικό σχήμα παραδοσιακής μουσικής, αλλά ενώθηκαν ουσιαστικά μετά το 2010: «Παντρευτήκαμε κατά κάποιο τρόπο! Γίναμε οικογένεια» χαμογελάει ο Θωμάς Κωνσταντίνου. «Από τότε έχουμε γίνει όλοι μεταξύ μας κουμπάροι κι έχουμε από τρία παιδιά ο καθένας», εξομολογούνται οι Πάνος Δημητρακόπουλος, Γιώργος Μαρινάκης και Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος.

Οι ΤΑΚΙΜ δεν είναι πλέον ένα μουσικό σχήμα που απλώς παίζει παραδοσιακή μουσική. Η μουσική που παίζουν δεν είναι λαογραφική καταγραφή, δεν είναι παρελθοντολάγνα, δεν επιδεικνύει «τι παραλάβαμε», «τι θα παραδώσουμε», «τι εκπροσωπούμε». Είναι μια μουσική εξωστρεφής, που δεν μπορεί παρά να εκφράζει τη δική τους, ζωντανή-ολοζώντανη ταυτότητα. «Παλιότερα νοιώθαμε την υποχρέωση να αναπαράγουμε και να κληροδοτήσουμε. Σήμερα παίζουμε αυτό που ζούμε εμείς. Δεν νοιώθουμε την ανάγκη να «μοιάσουμε», αλλά να «τακιμιάσουμε», να εμβαθύνουμε περισσότερο με αυτούς που αγαπάμε και εκτιμούμε και τα αισθήματα είναι αμοιβαία» μου εξηγεί ο Πάνος, ο οποίος θεωρείται ο πιο δυτικόστροφος, ο πιο «κλασικός» της παρέας κάνοντας ασκήσεις Bach στο κανονάκι πριν βγει στη σκηνή.

Ο Θωμάς κάνει ένα τσιγάρο και πίνει το ποτό του αγναντεύοντας το Θερμαϊκό. «Άκουσε τη φωνή του. Λέει δημοτικά...», μου εφιστά την προσοχή σε μια … σκιά που ψαρεύει στη θάλασσα και τραγουδάει με πάθος, κάθε που σταματάει το ραδιόφωνο. Με την ίδια λαχτάρα και ενδιαφέρον εκτιμά τις ωραίες φωνές, όπως στα 15 του που έπαιζε με το θρύλο-πατέρα του Γιάννη Κωνσταντίνου στα ηπειρώτικα πανηγύρια. Όπως συχνά αναφέρεται ως «ο καλύτερος ουτίστας της γενιάς του» ενορχηστρώνει κομμάτια για «μεγάλα ονόματα», παίζει όλα τα λαουτοειδή, αλλά έχει και μια υπέροχη φωνή, και όταν τραγουδάει και όταν μιλάει.

Δεν είναι όλοι τους απλώς δεξιοτέχνες, είναι και πραγματικοί καλλιτέχνες. Και φυσικά δεν ακούνε μόνο δημοτικά. «Τα δημοτικά και τα τραγούδια της παράδοσης είναι η σύνδεση με τον κόσμο. Είναι η αναφορά μας. Σε ένα αυθεντικό πανηγύρι, ο κόσμος συμμετέχει για να καταθέσει την ψυχή του, να πει την ιστορία του. Είναι δυαδική η σχέση. Παίρνουμε και δίνουμε πίσω», ομολογεί ο Γιώργος Μαρινάκης, που είναι και ο ίδιος λεπτεπίλεπτος όπως το βιολί του. Νησιώτης, χαρωπός, αθλητικός, έχει πάντα και το δεύτερο «αξεσουάρ» μαζί του μετά το βιολί, το αναδιπλούμενο ποδήλατό του.

Με το Γιάννη Πλαγιαννάκο με τη «σταθερή» προσωπικότητα, όπως το μπάσο του, μπορείς να επεκταθείς σε όλες τις συζητήσεις. Καλλιτεχνικό passepartout, ο Γιάννης μπορεί να οδηγήσει την κουβέντα στην πολιτική και την οικονομία, τη φιλοσοφία και τελικά στην ίδια τη ζωή. «Ο Κώστας Μερετάκης είναι ο πιο μερακλής», παραδέχονται όλοι. «Μπορεί να βρει όχι μόνο τη νότα, αλλά και το ημιτόνιο παίζοντας με ποτήρια, έχει πτυχίο στο εκκλησιαστικό όργανο και πιο πολύ του αρέσει η καλή παρέα», λένε οι υπόλοιποι γι’ αυτόν την ώρα που κομματιάζει το τυρί-φέτα και το «ποτίζει» με ελαιόλαδο, καυτερή πιπεριά και άλλα «μαντζούνια» για να το προσφέρει στην παρέα ως μεζέ.

«Πείτε μου κάτι για εσάς που δεν θα μπορούσα να βρω ψάχνοντας στη google», τους προέτρεψα δειλά. «Ο Πάνος ακούει φανατικά Pink Floyd», «Ο Γιώργος είναι γκατζετάκιας», «ο Αλέξανδρος (Αρκαδόπουλος) λατρεύει τα αυτοκίνητα» πετάχτηκαν από παντού περιπαίζοντας κατά κάποιο τρόπο ο ένας τον άλλον. Δεν το περίμενα αυτό από τον Αρκαδόπουλο. «Είναι ο πιο ήρεμος από όλους. Παρόλο που δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ σε μαθήματα και μεγάλες πίστες. Φαίνεται χαλαρώνει φυσώντας το κλαρίνο, το νέι και όλα τα πνευστά. Αποφορτίζεται». «Όλοι πριν βγουν στη σκηνή, παίρνουν κρυφά τηλέφωνο τις γυναίκες τους», συμπληρώνει ο Γιάννης, που είναι ο μόνος εργένης!

Στη σκηνή
Τα φώτα σβήνουν, το χειροκρότημα, σιγή δευτερόλεπτα πριν την πρώτη νότα. Η Ελευθερία βρίσκεται ανάμεσα σε ανθρώπους που της εξασφαλίζουν ελευθερία. Ακολουθείς το ρυθμό με όλο σου το σώμα, δακρύζεις, γελάς, μερακλώνεις, θυμάσαι. Ζεις για δύο ώρες «την ίδια στιγμή» μαζί τους κι αφήνεις να σε παρασύρει η ένταση, η νιότη και το άστρο τους. Γιατί όταν η Ελευθερία λέει το «Δυνατά, δυνατά» και το «κόκκινο φουστάνι» όπως τα είχε πρωτοπεί και θυμάσαι τον εαυτό σου, ξεχνάς για λίγο ότι τα χρόνια έχουν περάσει.

Οι καλλιτέχνες έχουν την ικανότητα να παγώνουν το χρόνο. Σε αυτό διαφέρουν από εμάς. Μουσικοί αυτού του βεληνεκούς, όσο και να θέλουμε να τους φέρουμε κοντά μας, δεν είναι «άνθρωποι καθημερινοί, που ζουν ανάμεσά μας». Αν βρεθείς μαζί τους «την ίδια στιγμή», σου προκαλούν τις αισθήσεις, σου μεταφέρουν την ένταση, όπως ακριβώς συμβαίνει κι όταν είναι επί σκηνής.

Δείτε τη συνάντηση της Ελευθερίας Αρβανιτάκη με τους ΤΑΚΙΜ στο βίντεο που ακολουθεί: