Φώτης Καρύδας

Η απώλεια δεκάδων συνανθρώπων μας κατά αυτό τον τρόπο σε ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα –που, όχι, δεν έπρεπε να έχει συμβεί!- είναι μία γροθιά στο στομάχι όλων μας. Και για όσους τυχόν δεν νιώθουν έτσι, είναι σημαντικό να τους βοηθήσουμε να το καταλάβουν.
Αυτές είναι από τις ώρες που χρειάζεται όλοι να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Πρώτα από όλα να σιωπήσουμε και να προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε την τραγικότητα των στιγμών. Όχι, σίγουρα, δεν μπορούμε με τίποτε να έρθουμε στη θέση των μανάδων, των γονιών που έχασαν τα παιδιά τους, των οικογενειών που θρηνούν τους συγγενείς τους, των νέων ανθρώπων που δεν θα ξαναδούν, δεν θα αγκαλιάσουν ποτέ τους συντρόφους τους. Όλων αυτών που έσβησαν τόσο απότομα και άδικα τα όνειρά τους. Ας σκεφθούμε όμως ότι θα μπορούσε μέσα σε αυτό το τρένο να ήταν κι ένας δικός μας. Φίλος, συγγενής, σύντροφος, συμφοιτητής, διπλανός.

Και είναι προσβολή στη μνήμη των 57 ανθρώπων που χάθηκαν η αναζήτηση κάθε δικαιολογίας -και της παραμικρής- για αυτό που συνέβη. Ούτε οι παραλείψεις του παρελθόντος είναι άλλοθι για τις ελλείψεις του σήμερα. Δεν νοείται εν έτει 2023, την ώρα που συζητάμε για το πώς η πρόοδος και η εξέλιξη της τεχνολογίας θα κάνει την καθημερινότητά μας ακόμη και στο πιο απλό βήμα της καλύτερη, η κίνηση των σιδηροδρόμων στη χώρα μας να ελέγχεται χειροκίνητα. Και να επαφίεται στην επάρκεια καιτις γνώσεις ενός προσώπου ή να κρίνεται η ζωή μας από το «λάθος» του. Δεν γίνεται ναδιυλίζουμε τον κώνωπα για τις όποιες υπαρκτές προσωπικές ευθύνες και να «εκτροχιαζόμαστε», καταπίνοντας την κάμηλο για όσα επί σειρά πολλών ετών δεν μπήκαν όπως έπρεπε και όταν έπρεπε στις ράγες τους.
Οι πολίτες και ιδιαίτερα οι νέοι, δικαιολογημένα στέκονται θυμωμένοι, χωρίς να τους απασχολεί –παρ΄ εκτός εκείνων που βολεύονται με τις παρωπίδες τους- σε ποιον αναλογεί η μεγαλύτερη ευθύνη για το γεγονός ότι δεν μπορούν να ταξιδεύουν με ασφάλεια στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Δεν είναι νοητό να αρχίζουν οι συμψηφισμοί και το πινγκ πονγκ για το «τις πταίει» περισσότερο, διότι μοιραία η απάντηση που έρχεται ως αντίλαλος μπορεί να απλωθεί προς πολλές, αν όχι όλες, τις κατευθύνσεις.

Ας μη στρουθοκαμηλίζουμε και ας αφουγκραστούμε τον κοινωνικό κοχλασμό. Όποιος σκύψει με μεγαλύτερη προσοχή και ενσυναίσθηση θα καταλάβει ευκολότερα και ταχύτερα τις λεπτές κόκκινες γραμμές που διαμορφώνονται εκ νέου μέσα στην ελληνική κοινωνία και θα είναι σε θέση να βγάλει τα σωστά συμπεράσματα για τις κινήσεις που χρειάζεται να γίνουν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επιχειρείται -και θα επιχειρηθεί έτι περαιτέρω- κομματική εκμετάλλευση από διάφορες πλευρές της τραγικής αυτής υπόθεσης. Εξίσου λάθος όμως είναι αυτός ο εκτροχιασμός να απαντηθεί κατά τον ίδιο τρόπο. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται παρά να φέρει μία μετωπική σύγκρουση πάνω στην «ίδια γραμμή», χωρίς να βγει κανείς κερδισμένος. Αντίθετα η ζημιά θα μας αφορά και πάλι όλους.

Οι αρμόδιες αρχές έχουν κληθεί να ρίξουν άπλετο φως στα αίτια της τραγωδίας. Κι αυτό δεν πρέπει να καθυστερήσει καθόλου, δεν πρέπει να έχει στεγανά, δεν επιτρέπεται να γίνει με οποιαδήποτε έκπτωση προς καμία κατεύθυνση και για κανέναν. Ο μόνος «εκτροχιασμός» που επιβάλλεται είναι ο εκτροχιασμός από τη μακαριότητα και την επανάπαυση ότι «θα περάσει κι αυτό», «θα ξεχαστεί», ότι θα έρθει κάτι άλλο που θα μετατοπίσει το ενδιαφέρον. Αυτό, αν αφεθεί να γίνει, θα είναι ένα δεύτερο μεγάλο έγκλημα. Και δεν θα οφείλεται σε κανένα προσωπικό λάθος, αλλά θα είναι έγκλημα εκ προμελέτης και για το οποίο δεν θα υπάρχουν ελαφρυντικά.
Για να μην πάει πραγματικά χαμένη αυτή η εντελώς άδικη θυσία των δεκάδων συνανθρώπων μας, έχουμε καθήκον όλοι -ο καθένας ανάλογα με τη θέση, την ευθύνη και τον ρόλο του- να ταρακουνηθούμε συθέμελα και να μην επιτρέψουμε στον εαυτό μας να περιμένει τη λήθη του χρόνου και την επιστροφή στην «κανονικότητα».

Κανείς βεβαίως δεν προέρχεται από παρθενογένεση. Αλλά από την άλλη πλευρά και τίποτα δεν συντελείται σε κενό αέρος. Ποιος δεν θα ήθελε να υπάρχει ένα μαγικό ραβδί που θα επέτρεπε να διορθωθούν -ανεξαρτήτως του βαθμού ευθύνης ενός εκάστου- όλα τα κακώς κείμενα; Επειδή όμως αυτό δεν γίνεται, η εξιλέωση απέναντι στους νεκρούς, τους αγνοούμενους των Τεμπών και τις οικογένειές τους περνάει -εκτός από την ταχεία και αυστηρή απόδοση Δικαιοσύνης- μόνο μέσα από μία ράγα. Από την πραγματοποίηση μέσα στον ελάχιστο απαιτούμενο χρόνο όσων έπρεπε να έχουν γίνει, αλλά δεν έγιναν, όλες τις προηγούμενες δεκαετίες για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων. Αυτό, ακόμη κι αν αποδείξει ότι οι καθυστερήσεις -ανεξαρτήτως κομματικού χρώματος- υπήρξαν εντέλει αδικαιολόγητες, είναι εκ των ων ουκ άνευ. Επίσης, ακόμη και αν αυτό δεν αποδειχθεί αρκετό για την «αυτοσυντήρηση» του πολιτικού συστήματος της χώρας με τις μικρότερες ή μεγαλύτερες ευθύνες κάθε συνιστώσας του, είναι κάτι που πρέπει να γίνει όχι από τη σκοπιά του κομματικού και πολιτικού κέρδους, αλλά του δημοσίου συμφέροντος, του εθνικού καθήκοντος. Άλλωστε, εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα, κατά τα ψέματα, υπάρχει μια οριακότητα και από την ειλικρίνεια, την προσοχή και τη σεμνότητα που θα τα χειριστεί ο καθείς θα φανεί αν η κοινωνία θα επιτρέψει -και σε ποιους-δεύτερες ευκαιρίες. Ή εάν θα επιλέξει να κάνει άλλα βήματα ακόμη και σε εντελώς αχαρτογράφητα νερά.

Σε αυτήν ειδικά τη φάση πάντως θα είναι μέγα λάθος να καταφύγουμε πάλι στην ξύλινη γλώσσα και στην τετριμμένη φρασεολογία και να κουνήσουμε το δάχτυλο ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους οι οποίοι μεγαλώνουν όλα αυτά τα χρόνια σε περιβάλλον αλλεπάλληλων πιέσεων και κρίσεων για τις οποίες οι ίδιοι δεν φέρουν την ευθύνη. Στους νέους που είναι τα θύματα αυτών των κρίσεων και τώρα με καταλύτη την τραγωδία των Τεμπών ξεσπούν και ζητούν - στο όνομα των συνομηλίκων τους που χάθηκαν άδικα- και τις δικές τους ζωές πίσω.
Μόνο αν συμβούν αυτά, το δάκρυ για τον άδικο χαμό τους δεν θα είναι κροκοδείλιο. Μόνο τότε θα μπορούμε πολιτικοί και δημοσιογράφοι να σηκώσουμε λίγο το βλέμμα και να κοιτάξουμε πάλι στα μάτια τις μανάδες και τους πατεράδες, τα αδέρφια και τους συντρόφους των ανθρώπων που τόσο άδοξα και τόσο πρόωρα χάθηκαν στα Τέμπη τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου. Αλλιώτικα θα γίνουν οι μόνιμοι εφιάλτες και οι Ερινύες μας.
--------------------------------------------------
*Ο Φώτης Καρύδας είναι δημοσιογράφος