Διελκυστίνδα Αθήνας και Λευκωσίας για το καλώδιο - Οι παράγοντες που συνέβαλαν στο «βραχυκύκλωμα» του έργου

Οι εκατέρωθεν διευκρινίσεις και εξηγήσεις από Αθήνα και Λευκωσία δεν ήταν αρκετές για να κλείσουν πλήρως το ρήγμα που προκαλεί το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης, το οποίο πλέον οδηγείται σε επ’ αόριστον «πάγωμα», προκαλώντας κινδύνους σημαντικών οικονομικών απωλειών τόσο για τον ΑΔΜΗΕ όσο και για την κυπριακή ΡΑΕΚ.

Κυρίως, όμως, οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ένα εξαιρετικά αρνητικό προηγούμενο, καθώς ένα έργο που είναι σχεδιασμένο για να διασχίζει την ελληνική ΑΟΖ, διεθνή ύδατα σε δυνητική ελληνική ΑΟΖ και να καταλήγει στην κυπριακή ΑΟΖ, δυστυχώς παραμένει παγωμένο, δίνοντας την εντύπωση ότι τελικά υπήρξε θύμα της τουρκικής στάσης και της επιβολής ντε φάκτο της λεγόμενης «Γαλάζιας Πατρίδας». Είναι προφανές ότι απαιτούνται νέες προσπάθειες σε κορυφαίο επίπεδο, ώστε να υπάρξει υπέρβαση αυτού που σήμερα φαίνεται να αποτελεί προσπάθεια διαχείρισης του blame game για τον εκτροχιασμό ενός έργου με σημαντικό οικονομικό αλλά και διπλωματικό κόστος.

Ο ΑΔΜΗΕ και η ΡΑΕΚ οφείλουν, εφόσον επαναβεβαιώθηκε χθες η σχετική εντολή από τις πολιτικές ηγεσίες των δύο χωρών, να βρουν την «τεχνική λύση» που απαιτείται, ώστε πλέον να μην υπάρχουν ενδογενείς παράγοντες που εμποδίζουν τη συνέχιση του έργου και να απομένει μόνο η έκδοση των NAVTEX από τις ελληνικές αρχές, προκειμένου να επαναληφθούν οι έρευνες ανατολικά της Κάσου.

Η 48ωρη κρίση του καλωδίου ανέδειξε τα σοβαρά προβλήματα στο έργο GSI, τα οποία κακοφορμίζουν και θέτουν υπό αμφισβήτηση την υλοποίησή του.

Ήδη εδώ και έναν χρόνο υπάρχει σχετική ανησυχία και γκρίνια από τη Λευκωσία για το γεγονός ότι οι εργασίες για τις έρευνες και τις βυθομετρήσεις έχουν διακοπεί λόγω της παρέμβασης της Τουρκίας, οι επενδυτές που θα έφερνε ο ΑΔΜΗΕ δεν υπάρχουν, ενώ την ίδια ώρα καλείται να καταβάλει τα συμφωνηθέντα ποσά των πρώτων 25 εκατομμυρίων ευρώ στον ΑΔΜΗΕ.

Ο ΑΔΜΗΕ, αντιθέτως, θεωρεί ότι η Λευκωσία δεν έχει πρόθεση να καταβάλει ούτε τα πρώτα 25 εκατομμύρια (οι ετήσιες δόσεις θα συνεχιστούν μέχρι το 2029) και υπεκφεύγει των υπολοίπων υποχρεώσεών της.

Η Αθήνα επίσης είναι ενοχλημένη από τις συνεχείς δηλώσεις του Κύπριου υπουργού Οικονομικών Μ. Κεραυνού, ο οποίος δεν κρύβει την αντίθεσή του με το έργο της διασύνδεσης, τονίζοντας ότι ο ίδιος δεν πρόκειται να εγκρίνει τις πληρωμές προς τον ΑΔΜΗΕ.

Καθώς πάντως, σύμφωνα και με τις δηλώσεις της ελληνικής πλευράς, επρόκειτο σύντομα να επαναληφθούν οι έρευνες, παρά την εκπεφρασμένη αντίθεση της Τουρκίας, προέκυψε η εμπλοκή με την επιστολή του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕΚ, η οποία οδήγησε τον πρόεδρο Ν. Χριστοδουλίδη να εξαπολύσει υπερβολικής έντασης επίθεση κατά του επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, κατηγορώντας τον για εκβιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ο ΑΔΜΗΕ, θέλοντας να «φυλάξει τα νώτα του», ζήτησε από τη ΡΑΕΚ να αναγνωρίσει από τώρα ότι έχει ήδη καταβάλει 251 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η ΡΑΕΚ αναγνωρίζει μόλις 82 εκατομμύρια. Ο επιμερισμός του ποσού αυτού, σύμφωνα με τη ΡΑΕΚ, θα γίνει μετά την ολοκλήρωση του έργου.

Ωστόσο, η επιδίωξη να αναγνωριστεί εκ των προτέρων το ποσό των 250 εκατομμυρίων ευρώ, που ο ΑΔΜΗΕ δηλώνει ότι έχει ήδη πληρώσει, γίνεται και για έναν ακόμη λόγο: Εάν το έργο ακυρωθεί λόγω του «γεωπολιτικού ρίσκου», όπως έχει χαρακτηριστεί η τουρκική απειλή, τότε ο ΑΔΜΗΕ και η ΡΑΕΚ θα επιβαρυνθούν με τα έξοδα που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Συνεπώς, ο ΑΔΜΗΕ έχει κάθε λόγο να δεσμεύσει από τώρα τη ΡΑΕΚ στην αναγνώριση του συγκεκριμένου ποσού.

Ο Πρόεδρος Ν. Χριστοδουλίδης, μετά την «έκρηξή» του, κατά την οποία κατηγόρησε τον ΑΔΜΗΕ για εκβιασμό, διαβεβαίωσε ότι οι σχέσεις με την Ελλάδα είναι «ισχυρότερες από ποτέ», όμως η ενόχληση στην Αθήνα ήταν προφανής. Ο Υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου έκανε λόγο για «αδιάρρηκτους δεσμούς», κάνοντας όμως αναφορά στα «άτυπα, κρυφά μηνύματα» που εκπέμπονται από τη Λευκωσία.

Ήταν σαφές το μήνυμά του όταν δήλωσε ότι ο ΑΔΜΗΕ ανήκει στο ελληνικό κράτος και το ελληνικό κράτος «δεν εκβιάζει», καλύπτοντας έτσι τον επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ.

Ο Υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης, μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, άφησε αιχμές για τη Λευκωσία, δηλώνοντας: «Στηρίζουμε ανεπιφύλακτα, χωρίς αστερίσκους και χωρίς καμία υποσημείωση, το έργο αυτό. Αναμένουμε, λοιπόν, ότι θα υπάρξει μια τέτοια καθολική στήριξη και από την πλευρά της Κύπρου, ώστε να λυθούν οι όποιες εκκρεμότητες και, στη συνέχεια, η δική μας επιθυμία και βούληση είναι η πόντιση του καλωδίου να συνεχιστεί κανονικά».

Ουσιαστικά, ανακοίνωσε ότι μέχρι να επιλυθούν οι εκκρεμότητες μεταξύ ΑΔΜΗΕ και ΡΑΕΚ, δεν πρόκειται να υπάρξει καμία κίνηση για επανάληψη των ερευνών. Κάτι που, βεβαίως, προσφέρει στην Αθήνα ένα ακόμη χρονικό περιθώριο, προκειμένου να αναζητήσει φόρμουλα που θα επέτρεπε την επανάληψη των ερευνών χωρίς την παρέμβαση της Τουρκίας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις.

Εκτός εάν η επίλυση των «εκκρεμοτήτων» δεν επιτευχθεί σύντομα, οπότε το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου θα ακολουθήσει την τύχη του αγωγού EastMed, κατοχυρώνοντας την πολιτική της Τουρκίας ότι «κανένα έργο δεν γίνεται στην Αν. Μεσόγειο χωρίς τη δική της έγκριση» και επιτυγχάνοντας μια ισχυρή αμφισβήτηση επί του πεδίου της Ελληνικής ΑΟΖ όπως οροθετήθηκε με την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία.