Ο Νίκος Δένδιας στο «ΘΕΜΑ»: «H Τουρκία με τη στάση της βγαίνει διπλά ζημιωμένη»
Ο υπουργός Εξωτερικών μιλά για τις ελληνουρκικές σχέσεις τρεις ημέρες μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ - «Ελπίζω πως δεν θα ζήσουμε άλλο ένα καυτό καλοκαίρι όπως το 2020» - Για τη στάση της Αγκυρας στο αίτημα για ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στη Συμμαχία διευκρινίζει ότι η Ελλάδα δεν μπαίνει σε «λογική ανατολίτικου παζαριού» και τονίζει ότι η Τουρκία με τη στάση που τήρησε «βγήκε διπλά ζημιωμένη»
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
«Ιδιαίτερα ανησυχητικό και επικίνδυνο» χαρακτηρίζει ο υπουργός των Εξωτερικών Νίκος Δένδιας το νέο αφήγημα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με το οποίο «η Τουρκία συνδέει την κυριαρχία μας επί των νησιών του Αιγαίου με την αποστρατιωτικοποίησή τους». «Ειλικρινά, ελπίζω πως δεν θα ζήσουμε άλλο ένα καυτό καλοκαίρι» όπως το 2020 με την έξοδο του «Oruc Reis» στο Καστελόριζο, λέει ο κ.Δένδιας στη συνέντευξή του στο «ΘΕΜΑ» και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιμάκωση της τουρκικής ρητορικής και τις δηλώσεις από την Αγκυρα που υπηρετούν «την επικίνδυνη ιδεολογία ενός τουρκικού αναθεωρητισμού και συνοδεύονται από εξαιρετικά προκλητικές συμπεριφορές, όπως οι υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά».
«Η εθνική μας ασφάλεια είναι πρώτιστα δική μας υπόθεση και βασίζεται πρώτιστα στις δικές μας δυνάμεις», εξηγεί ο υπουργός Εξωτερικών και διασαφηνίζει προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν αποφάσισε η Ελλάδα «διακοπή των διαύλων επικοινωνίας με την Τουρκία».
«Επιθυμούμε μείωση της έντασης και προσβ-λέπουμε ειλικρινώς στη διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας με την Αγκυρα και σε έναν εποικοδομητικό διάλογο, στη βάση πάντα του Διεθνούς Δικαίου», σημειώνει ο κ. Δένδιας.
Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρεται στην ολιγόλεπτη συνάντηση που είχε με τον Ερντογάν και τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου στη Μαδρίτη. Για τη στάση της Τουρκίας στο αίτημα για ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ διευκρινίζει ότι η Ελλάδα δεν ετεροπροσδιορίζεται, ούτε ασκεί τυχοδιωκτική πολιτική. «Δεν μπαίνουμε σε λογική ανατολίτικου παζαριού» λέει ο κ. Δένδιας και τονίζει ότι η Τουρκία με τη στάση που τήρησε «βγήκε διπλά ζημιωμένη». Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν και οι αναφορές του στη ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής της Ελλάδας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που επαναβεβαιώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα κατά την επίσκεψη του Ελληνα ΥΠΕΞ στο Αμπου Ντάμπι.
-Θα ζήσουμε άλλο ένα καυτό καλοκαίρι στο Αιγαίο;
Κύριε Πολλάτο, ειλικρινά ελπίζω πως όχι. Η ένταση δεν είναι θετική παράμετρος για οιονδήποτε. Πόσω μάλλον εν μέσω της τουριστικής περιόδου. Βέβαια, τον Αύγουστο του 2020 θυμάστε τι ζήσαμε, απολύτως με τουρκική υπαιτιότητα. Το αν και κατά πόσο φέτος θα έχουμε ήσυχο καλοκαίρι θα εξαρτηθεί από τη στάση που θα τηρήσει η Τουρκία. Tο τελευταίο διάστημα διαπιστώνουμε κλιμάκωση της τουρκικής ρητορικής. Εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας, της αντιπολίτευσης και διάφοροι αναλυτές στην Τουρκία μοιάζουν να έχουν επιδοθεί σε έναν ιδιότυπο διαγωνισμό φραστικών επιθέσεων εναντίον της Ελλάδας. Πλειοδοτώντας σε αβάσιμους νομικούς ισχυρισμούς, ανιστόρητα αφηγήματα, παράλογες διεκδικήσεις, ακόμη και προσωπικές προσβολές προς μέλη της ελληνικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού. Καθημερινά διαβάζουμε ή ακούμε σχετικές δηλώσεις, από σημαντική μερίδα του πολιτικού κόσμου της Τουρκίας - και όχι μόνο από κυβερνητικά στελέχη, για να είμαι δίκαιος. Δηλώσεις που υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσαμε να πούμε ότι προσεγγίζουν τα όρια της γραφικότητας, αν δεν υπηρετούσαν με συνέπεια την επικίνδυνη ιδεολογία ενός τουρκικού αναθεωρητισμού και αν δεν συνοδεύονταν από εξαιρετικά προκλητικές συμπεριφορές, όπως οι υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά. Σε αυτή την κλιμάκωση έχουμε επιλέξει να απαντάμε με σύνεση, με ψυχραιμία, αλλά και με αποφασιστικότητα σε ό,τι αφορά την υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας. Με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και ιδιαίτερα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Δεν διολισθαίνουμε σε μια στείρα αντιπαράθεση, ούτε αναλωνόμαστε σε κινήσεις εντυπωσιασμού.
Οπως έχω τονίσει επανειλημμένα, θωρακίζουμε διπλωματικά τη χώρα μας, μέσα από την ενίσχυση των δεσμών με στρατηγικούς μας εταίρους. Ενημερώνουμε τους συμμάχους και τους εταίρους μας για την απαράδεκτη συμπεριφορά της Τουρκίας. Διαπιστώνουμε, πλέον, με ικανοποίηση ότι τα επιχειρήματά μας γίνονται αποδεκτά, όπως φάνηκε και από τα συμπεράσματα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς και από τις παραινέσεις συμμάχων προς την τουρκική πλευρά, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη. Και φυσικά ενισχύουμε την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας μας.
Η εθνική μας ασφάλεια είναι πρωτίστως δική μας υπόθεση και βασίζεται πρωτίστως στις δικές μας δυνάμεις.
-Οι διεκδικήσεις της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση νησιών έχουν περιθώρια κλιμάκωσης;
Και στο συγκεκριμένο ζήτημα, οι διεκδικήσεις της Τουρκίας είναι νομικά παντελώς ανυπόστατες και ουσιαστικά αποτελούν μία ακόμα ψηφίδα στο γενικότερο αναθεωρητικό αφήγημα που προβάλλει η γειτονική χώρα. Αντίθετα, οι θέσεις της Ελλάδας εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο, στις διεθνείς συνθήκες, στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, στο θεμελιώδες δικαίωμα της προστασίας της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής κυριαρχίας των κρατών.
Έχουμε αποστείλει δύο επιστολές στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, με τις οποίες αποδομούμε, ένα προς ένα, το σύνολο των αβάσιμων τουρκικών ισχυρισμών. Το νέο αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο η Τουρκία συνδέει την κυριαρχία μας επί των νησιών του Αιγαίου με την αποστρατιωτικοποίησή τους είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό και επικίνδυνο, ιδιαίτερα στην παρούσα παγκόσμια συγκυρία. Για τον λόγο αυτό έχουμε εντείνει την εκστρατεία ενημέρωσης των εταίρων μας, καθώς και της διεθνούς κοινής γνώμης. Το γεγονός ότι έχουν υπάρξει πλείστες αντιδράσεις που ουσιαστικά καταρρίπτουν τους τουρκικούς ισχυρισμούς δείχνει ότι τα υπόλοιπα κράτη αντιλαμβάνονται πως οι ισχυρισμοί αυτοί δεν στηρίζονται στη λογική.
-Το κλείσιμο των διαύλων επικοινωνίας είναι μια τακτική Ερντογάν εν όψει εκλογών στην Τουρκία ή είναι νομοτελειακή η κλιμάκωση της κρίσης;
Θα ήθελα κατ’ αρχάς να τονίσω, για μία ακόμη φορά, ότι δεν είμαστε εμείς που αποφασίσαμε διακοπή των διαύλων επικοινωνίας με την Τουρκία. Δεν βάλαμε εμείς τέλος στη διαδικασία του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, στις διερευνητικές επαφές, στον πολιτικό διάλογο και στη θετική ατζέντα. Επιθυμούμε μείωση της έντασης και προσβλέπουμε ειλικρινώς στη διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας με την Αγκυρα και σε έναν εποικοδομητικό διάλογο, στη βάση πάντα του Διεθνούς Δικαίου.
Πριν από λίγες ημέρες, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, είχα μια κοινωνική συνάντηση με τον πρόεδρο Ερντογάν και αργότερα και με τον ομόλογό μου Μεβλούτ Τσαβούσογλου, τους οποίους γνωρίζω εδώ και αρκετά χρόνια. Δεν εναπόκειται, όμως, σε εμένα ή σε οποιονδήποτε μη Τούρκο αξιωματούχο να σχολιάσει από πού πηγάζει η απόφαση για το «κλείσιμο των διαύλων επικοινωνίας» και πού αποσκοπεί. Εκτιμώ πάντως ότι ο πρόσφατος συναγωνισμός «ανθελληνικών» δηλώσεων δεν αντανακλά τα φιλικά αισθήματα που εξακολουθεί να έχει για την Ελλάδα σημαντική μερίδα της τουρκικής κοινωνίας. Ιδίως εκείνη που εξακολουθεί να προσβλέπει στην ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και στην ελληνική κοινωνία που αισθάνεται ιδιαίτερη οικειότητα με το φιλοευρωπαϊκό τμήμα της τουρκικής κοινωνίας.
Κλείσιμο
-Το άνοιγμα πολλών μετώπων από την πλευρά της Τουρκίας θεωρείτε ότι ευνοεί την αντιμετώπισή της αυτή τη φορά με το κτίσιμο ευρύτερων συμμαχιών;
Η εξωτερική μας πολιτική δεν ετεροπροσδιορίζεται. Ακολουθεί πάγιες θέσεις που έχουν ως βάση τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου. Παράλληλα, η Ελλάδα επιδιώκει συνέργειες με άλλες χώρες, έχοντας ως απώτερο στόχο τη διατήρηση της ασφάλειας, της σταθερότητας και την ευημερία στην ευρύτερη περιοχή.
Σήμερα, με τις αναρίθμητες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, σε μία περίοδο πολέμου που βιώνει με δραματικό κόστος ολόκληρη η Ευρώπη, πιστεύουμε ακράδαντα ότι η συνεργασία μεταξύ χωρών που εμπνέονται από τις ίδιες αρχές και εφαρμόζουν τους ίδιους κανόνες είναι περισσότερο επιβεβλημένη από ποτέ άλλοτε. Θεωρούμε ότι αυτό συνιστά την καλύτερη παρακαταθήκη για το μέλλον της χώρας μας, για το μέλλον της διεθνούς κοινότητας, της ίδιας της ανθρωπότητας. Η χώρα μας ανοίγεται πλέον με εξωστρεφή αυτοπεποίθηση στον κόσμο.
-Στον απόηχο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, πιστεύετε ότι η Σουηδία και η Φινλανδία ενέδωσαν στις τουρκικές πιέσεις;
Η συμφωνία με την Τουρκία θα βλάψει τα συμφέροντά μας, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Εάν πάρουμε ως κριτήριο τις αναφορές του φιλοκυβερνητικού Τύπου στην Τουρκία, τότε η συμφωνία που υπεγράφη στη Μαδρίτη, η οποία σημειωτέον δεν έχει αυτοτελή νομική υπόσταση, ούτε δεσμεύει άλλους, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως επιτυχία της Τουρκίας. Μια προσεκτική ανάγνωση του κειμένου δίνει, όμως, μια διαφορετική εικόνα. Σε επίπεδο ρητορικής εκμετάλλευσης μπορεί να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Σουηδία και η Φινλανδία κάνουν παραχωρήσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, η Τουρκία δεν αποκομίζει κάτι το ουσιαστικό. Όσον αφορά την τρομοκρατία, η Τουρκία δεν πέτυχε την ανακήρυξη των Κούρδων της Συρίας που πολέμησαν τον ISIS ως «τρομοκρατών», κάτι που επιθυμεί διακαώς, αλλά ουδεμία άλλη χώρα αποδέχεται. Όσον αφορά ενδεχόμενες εκδόσεις υπόπτων, αυτές θα εξετάζονται στη βάση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης περί εκδόσεων. Αυτό θα συνέβαινε ούτως ή άλλως. Όσον αφορά τις εξαγωγές οπλικών συστημάτων στην Τουρκία, πέρα από το γεγονός ότι οι σουηδικές και φινλανδικές εξαγωγές είναι αμελητέες, οι εν λόγω χώρες επίσης ούτως ή άλλως δεσμεύονται από τις σχετικές ευρωπαϊκές αποφάσεις.
Τέλος, για τη συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή άμυνα απαιτείται ομοφωνία από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., δηλαδή και από τη χώρα μας και την Κύπρο. Και βεβαίως, η στάση μας σε αυτό το θέμα, όπως και της Κύπρου, θα εξαρτηθεί από την τουρκική συμπεριφορά.
-Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ;
Ασφαλώς. Στη Μαδρίτη συναντήθηκα με τη Σουηδή ομόλογό μου Αν Λίντε και τον Φινλανδό ομόλογό μου Πέκα Χααβίστο. Σε αμφότερους επανέλαβα την πλήρη στήριξη της Ελλάδας στην υποψηφιότητα για ένταξη των χωρών τους στο ΝΑΤΟ.
Η απόφαση αυτή είναι για την κυβέρνηση Μητσοτάκη θέμα αρχής. H Σουηδία και η Φινλανδία είναι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση εδώ και δεκαετίες. Διατηρούμε εξαιρετικές διμερείς σχέσεις με αμφότερες. Στην Σουηδία μάλιστα διαβιοί πολυπληθής ελληνική κοινότητα. Τη στιγμή κατά την οποία η κατάσταση ασφαλείας στην Ευρώπη αλλάζει ραγδαία, πρέπει να δείξουμε την αλληλεγγύη μας. Όπως την αναμένουμε και από τους εταίρους μας. Πήραμε ξεκάθαρη θέση όσον αφορά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Και στο πλαίσιο αυτό, επιβάλαμε κυρώσεις και συνταχθήκαμε με τους εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ.
Δεν τηρούμε επαμφοτερίζουσα στάση. Δεν ασκούμε τυχοδιωκτική πολιτική. Και δεν μπαίνουμε σε μια λογική «ανατολίτικου παζαριού» με αμφίβολα, στην καλύτερη περίπτωση, κέρδη. Αν μου επιτρέπετε, η Τουρκία με τη στάση που τήρησε βγήκε διπλά ζημιωμένη. Τουλάχιστον στο διεθνές επίπεδο.
Κατ’ αρχάς, η Τουρκία, όπως προανέφερα, δεν απεκόμισε τίποτα το ουσιαστικό από αυτό το παζάρι. Επίσης, εμπέδωσε την εικόνα ενός αμφιταλαντευόμενου συμμάχου, ο οποίος δεν διστάζει να βάζει σε κίνδυνο τη συνοχή του ΝΑΤΟ. Ενδεχομένως, αποκόμισε κάτι για εσωτερική κατανάλωση, αλλά αυτό δεν αφορά την Ελλάδα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν ασκεί εξωτερική πολιτική για το εσωτερικό ακροατήριο. Η πολιτική μας προασπίζει τα εθνικά συμφέροντα.
-Επαναβεβαιώθηκε η ισχύς της ρήτρας αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής στην πρόσφατη επίσκεψή σας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα;
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την έκτη σε λιγότερο από τρία χρόνια, επαναβεβαιώθηκε ο στρατηγικός χαρακτήρας των σχέσεών μας που είχε επισφραγιστεί τον Νοέμβριο του 2020 με την υπογραφή Συμφωνίας Συνεργασίας σε θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Αμυνας, η οποία περιέχει ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής που βεβαίως παραμένει σε ισχύ.
Να υπενθυμίσω ότι η Ελλάδα έχει υπογράψει παρόμοια διμερή συμφωνία με ένα μόνο άλλο κράτος, τη Γαλλία. Αυτό από μόνο του λέει πολλά.
Η στρατηγική μας σχέση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απέκτησε νέα δυναμική με την υπογραφή 12 μνημονίων κατανόησης για ένα μεγάλο εύρος θεμάτων κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη χώρα τον περασμένο Μάιο, και τη συμφωνία για εμιρατινές επενδύσεις στη χώρα μας ύψους 4 δισ. ευρώ. Η συνάντησή μου με τον ομόλογό μου σεΐχη Αμπντουλάχ επισφράγισε τη βούληση για εμβάθυνση των σχέσεων, ιδιαίτερα στην οικονομία και μάλιστα σε τομείς αιχμής για την ελληνική οικονομία, όπως οι ΑΠΕ και οι προηγμένες τεχνολογίες.
-Η επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με χώρες της περιοχής θεωρείτε ότι είναι ευκαιριακή ή ενδέχεται να πλήξει τις δικές μας συμμαχίες;
Η προσπάθεια επαναπροσέγγισης και βελτίωσης των σχέσεων της Τουρκίας με τις περισσότερες από τις γειτονικές χώρες με τις οποίες οδηγήθηκε σε αποξένωση τα τελευταία χρόνια καταδεικνύει το οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο βρέθηκε λόγω των «νεοθωμανικών» επιδιώξεών της. Αν οι κινήσεις αυτές αφορούν έναν στρατηγικό επαναπροσανατολισμό ή μια τακτική αναδίπλωση, θα το διαπιστώσουμε στο μέλλον. Το βέβαιο είναι πως η στροφή στην εξωτερική πολιτική που επιχειρεί τώρα η Τουρκία καταδεικνύει το λάθος των αρχικών υπολογισμών της. Εμείς, όλο το προηγούμενο διάστημα, παράλληλα με τις υπάρχουσες συμμαχίες, δημιουργήσαμε νέες σχέσεις με αρκετά κράτη στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Γι' αυτό τον λόγο επιθυμούμε να συνομιλεί η Τουρκία με αυτές τις χώρες που πιστεύουν, όπως εμείς, ότι το Διεθνές Δίκαιο είναι η βάση πάνω στην οποία πρέπει να επιλύονται οι διαφορές μεταξύ των κρατών. Η προσέγγιση της Τουρκίας με τις χώρες της περιοχής με τις οποίες βρισκόταν σε ένταση, δεν αναμένεται να ανατρέψει τις σχέσεις των χωρών αυτών με την Ελλάδα. Είμαστε μια χώρα με αυτοπεποίθηση, με εμπιστοσύνη στις θέσεις και τις αρχές μας. Καταφέραμε, με μια πραγματικά ενεργητική εξωτερική πολιτική, να έχουμε λόγο και ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Συνεπώς, δεν ετεροκαθοριζόμαστε με βάση τις συμμαχίες και τις επιδιώξεις της γειτονικής μας χώρας.
