Μη κρατικά πανεπιστήμια: Κάν’ το όπως η Κύπρος - Έχει ετήσια κέρδη 1 δισ.
Στα 10 πανεπιστήμια της Κύπρου τα 7 είναι μη κρατικά, ενώ ο 1 στους 3 από τους συνολικά 55.000 φοιτητές είναι από Ελλάδα - Τα δίδακτρα ξεκινούν από 2.800 ευρώ και φτάνουν τις 22.000 ευρώ - Το κόστος ενοικίων και διαβίωσης
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Το στίγμα της Κύπρου στον διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη πριν από 20 χρόνια ήταν δυσεύρετο. Η τεράστια δυναμική που απέκτησε η χώρα μετά την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων την κατατάσσει πλέον σε μία από τις υψηλότερες θέσεις στη λίστα επιλογών των υποψήφιων φοιτητών.
Η αλλαγή στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο σε βάθος 15ετίας είναι τουλάχιστον θεαματική. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το 1996 η Κύπρος είχε μόλις 1.962 φοιτητές σε δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα, με τους αλλοδαπούς να ανέρχονται τότε σε μόλις 160 άτομα. Σήμερα, με τη λειτουργία των 10 πανεπιστημίων, από τα οποία τα τρία είναι δημόσια και τα επτά ιδιωτικά, οι αντίστοιχοι αριθμοί ανέρχονται σε 23.812 Κύπριους και 30.423 ξένους φοιτητές. Τα μη κρατικά πανεπιστήμια της Κύπρου άρχισαν να λειτουργούν τον Σεπτέμβριο του 2007 μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου και σήμερα αποτελούν παράγοντα καθοριστικής σημασίας για την οικονομία της συνεισφέροντας περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως.
Οι αλλαγές που συντελέστηκαν από τότε που νομοθετήθηκε η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων μέχρι σήμερα είναι θεαματικές. Την εποχή εκείνη οι Κύπριοι φοιτητές που σπούδαζαν στο εξωτερικό ξεπερνούσαν τους 22.000. Σήμερα, στην Κύπρο σπουδάζουν 55.000 φοιτητές, από τους οποίους το 36% προέρχεται από την Ε.Ε. - όχι μόνο επέστρεψαν οι Κύπριοι, αλλά ήρθαν και χιλιάδες αλλοδαποί. Ειδικά στη μετά Brexit εποχή, η Κύπρος έχει αναδειχθεί σε ισχυρό πόλο έλξης για τους ενδιαφερόμενους. Προσιτά δίδακτρα και χαμηλό σχετικά κόστος ζωής, στα συν. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η κοινή γλώσσα παίζει σημαντικό ρόλο: ο ένας στους τρεις φοιτητές στην Κύπρο είναι Ελληνας.
Το ακαδημαϊκό προφίλ
Η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2007, πριν καν συμπληρωθούν δύο χρόνια από την ψήφιση του νόμου «Περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων» [109 (1) 2005].
Κλείσιμο
Την περίοδο εκείνη οι Κύπριοι φοιτητές που σπούδαζαν στο εξωτερικό ξεπερνούσαν τους 22.500 χιλιάδες, σύμφωνα με στοιχεία της Κυπριακής Στατιστικής Υπηρεσίας. Πέρσι, την ακαδημαϊκή χρονιά 2022-23, οι Κύπριοι φοιτητές του εσωτερικού ήταν 23.812 ενώ οι ξένοι φοιτητές ήταν 30.423 - η τάση σαφώς αντεστραμμένη. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-19 σε σύνολο 22.823 Κυπρίων που σπούδαζαν σε κυπριακά πανεπιστημιακά ιδρύματα πλέον του 55% αυτών φοιτούσαν στα ιδιωτικά (12.598). Σήμερα, στην Κύπρο υπάρχουν περίπου 55.000 φοιτητές συνολικά, από τους οποίους οι 40.000 φοιτούν στα πανεπιστήμια και οι υπόλοιποι σε ιδιωτικές και Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Από το σύνολο αυτών των 55.000 φοιτητών, το 43% είναι Κύπριοι, 36% είναι από χώρες-μέλη της Ε.Ε. και 21% από τρίτες χώρες.
Σήμερα, λειτουργούν στην Κύπρο δέκα πανεπιστήμια, τρία δημόσια και επτά ιδιωτικά. Τα δημόσια είναι: το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Συνολικά, οι κλάδοι σπουδών υπερβαίνουν τους 100 επάνω σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία, ενώ πολλά από αυτά τα προγράμματα σπουδών, είτε σε προπτυχιακό είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο, προσφέρουν την επιλογή φυσικής παρουσίας ή παρακολούθησης εξ αποστάσεως. Επίσης, πολλά από τα προγράμματα είναι αγγλόφωνα. Τα μαθήματα ξεκινούν αρχές Οκτωβρίου.
Οι αλλοδαποί φοιτητές εισάγονται στα κυπριακά πανεπιστήμια συνήθως μέσω του Διεθνούς Απολυτηρίου (International Baccalaureate - IB) ή των SAT tests.
Να επισημανθεί ότι τα κριτήρια επιλογής των φοιτητών ορίζονται από τα ίδια τα πανεπιστήμια, φροντίζοντας πάντα να είναι αρκετά αυστηρά προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα σπουδών. Ειδικότερα για την εισαγωγή των Ελλήνων στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, κριτήριο εισαγωγής είναι ο βαθμός του απολυτηρίου του Λυκείου. Τα πτυχία αναγνωρίζονται στην Ελλάδα από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ), με τους απόφοιτους των κυπριακών πανεπιστημίων να εξασφαλίζουν άμεσα επαγγελματικά δικαιώματα στη χώρα μας.
Ο μέσος όρος των ετήσιων διδάκτρων κυμαίνεται μεταξύ 6.000 και 9.000 ευρώ. Αν και υπάρχουν προγράμματα με δίδακτρα από 2.800 ευρώ, σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να ξεπερνούν τα 9.000 ευρώ. Πιο οικονομικά είναι τα online προγράμματα. Η κλίμακα των τιμών αλλάζει για τις σπουδές Ιατρικής: ενδεικτικά, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας τα ετήσια δίδακτρα είναι 18.000 ευρώ για τα πρώτα 3 χρόνια και 22.000 ευρώ για τα τελευταία 3 χρόνια. Αξίζει να αναφερθεί ότι στους Ελληνες φοιτητές ορισμένα πανεπιστήμια προσφέρουν μειωμένα δίδακτρα, που φτάνουν και τις 2.500 ευρώ τον χρόνο, μετά από συνεννόηση του ενδιαφερόμενου με το ίδιο το πανεπιστήμιο.
Τα ενοίκια για τους φοιτητές είναι κατά μέσο όρο 450 ευρώ στις φοιτητικές εστίες (Πανεπιστήμιο Κύπρου), αν και βρίσκει κανείς και χαμηλότερες τιμές. Για τα διαμερίσματα, ένα μέσο ενοίκιο είναι γύρω στα 400-500 ευρώ. Το κόστος διαβίωσης για τους φοιτητές είναι περίπου 700-1.000 ευρώ τον μήνα συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών από το σούπερ μάρκετ.
Το κόστος για έναν καφέ είναι 3 ευρώ και για ένα γεύμα σε εστιατόριο περίπου 10 ευρώ, ενώ το εισιτήριο του σινεμά κοστίζει 9 ευρώ. Η μηνιαία κάρτα απεριορίστων διαδρομών στα ΜΜΜ στοιχίζει 40 ευρώ και η μίνιμουμ χρέωση για μετακίνηση με ταξί είναι 5 ευρώ. Οι λογαριασμοί ρεύματος ξεκινούν από 30 ευρώ τον μήνα, 15 ευρώ η μπουκάλα υγραερίου, 33 ευρώ η σύνδεση για απεριόριστο Ιντερνετ, ενώ η κάρτα νέων εξασφαλίζει προνομιακές τιμές και εκπτώσεις σε πολλά προϊόντα και υπηρεσίες.
Η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2007, προτού καν συμπληρωθούν δύο χρόνια από την ψήφιση του νόμου «Περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων» το 2005. Εκτός από τη διά ζώσης διδασκαλία παρέχεται και διαδικτυακή εκπαίδευση, η οποία εκτιμάται ότι αποφέρει κέρδη που κυμαίνονται από 1 εως και 4 δισ. ευρώ ετησίως
Οι αλλαγές
Ο δρόμος για τις θεαματικές αλλαγές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της Κύπρου άνοιξε το 2005, όταν ψηφίστηκε ο νόμος για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Χρειάστηκε να τροποποιηθεί πέντε φορές και ήταν προϊόν κοινής αποδοχής, αφού υποστηρίχθηκε ακόμη και από το ΑΚΕΛ (Κομμουνιστικό Κόμμα). Από το 2007 που ξεκίνησε η λειτουργία τους και μέσα σε λίγα χρόνια, μαζί με τους Κύπριους φοιτητές ήρθαν και χιλιάδες αλλοδαποί, με αποτέλεσμα η πανεπιστημιακή εκπαίδευση να εξελιχθεί σε σημαντικό τομέα οικονομικής δραστηριότητας.
Σήμερα, εκτιμάται ότι η συμβολή της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην οικονομία αγγίζει το 1 δισ. ευρώ. Μόνο το 2016, υπολογίζεται ότι συνεισέφερε 739-979 εκατ. στην τοπική οικονομία και απασχολήθηκαν περίπου 9.500 εργαζόμενοι, ο αριθμός των οποίων αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα στο άμεσο μέλλον.
Παράλληλα, καταγράφεται η εντυπωσιακή συνεισφορά της Ανώτατης Εκπαίδευσης στο ΑΕΠ, αφού έχει σχεδόν διπλασιαστεί: σήμερα υπολογίζεται πέραν του 5%, όταν πριν από 6 χρόνια ήταν γύρω στο 2,5%. Οπως προβλέπεται, με βάση τη δυναμική της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο, τα επόμενα χρόνια η συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας θα ξεπεράσει το 10%.
Τα οφέλη από την επέκταση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο ήταν πολλαπλά για την οικονομία και την κοινωνία. Σύμφωνα μάλιστα με τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας που εκπονήθηκε από εννέα κορυφαία κυπριακά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, μεγιστοποιήθηκαν οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες, σημειώθηκε προαγωγή της έρευνας και δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες για να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο.
Μία ακόμη σημαντική ευκαιρία για την Κύπρο αποτελεί η αγορά των «Σπουδών Εξ Αποστάσεως», η οποία εκτιμάται ότι φτάνει περίπου σε 1-4 δισ. ευρώ, με την Κύπρο να φτάνει έτσι να ανταγωνίζεται αγγλόφωνες χώρες όπως η Αυστραλία, η Σιγκαπούρη ή η Ιρλανδία.
Η νομοθεσία
Σύμφωνα με τον νόμο «Περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων», πανεπιστήμιο μπορεί να είναι ένα νομικό πρόσωπο, κερδοσκοπικό ή μη, με αποκλειστικό σκοπό την ίδρυση και λειτουργία πανεπιστημίου. Στον νόμο ορίζονται τα ασυμβίβαστα και τα κωλύματα για τα μέλη της διοίκησης των πανεπιστημίων.
Τα πανεπιστήμια εγγράφονται υποχρεωτικά σε ειδικό Μητρώο αφού εγκριθεί η αίτησή τους από τη ΔΙΠΑΕ (τον φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης). Προϋπόθεση, να έχουν υποβληθεί όλα τα απαραίτητα έγγραφα που αποδεικνύουν τη νομική, ακαδημαϊκή και κτιριακή επάρκεια του πανεπιστημίου και συμφωνούν με το αυστηρό πλαίσιο που έχει οριστεί. Μετά την έκδοση της άδειας λειτουργίας του πανεπιστημίου, η ΔΙΠΑΕ διενεργεί ελέγχους και συντάσσει ετήσιες εκθέσεις. Αν προκύψει ανεπάρκεια, η λειτουργία του πανεπιστημίου μπορεί να ανασταλεί.
Το άρθρο 16 «ξεκλειδώνει» με τις διακρατικές συμφωνίες
Το πλάνο της κυβέρνησης για την άρση του κρατικού μονοπωλίου στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
και η επίσπευση κατά πέντε χρόνια της διαδικασίας μεταρρύθμισης με κλειδί το άρθρο 28
Μία νέα προοπτική για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας μέσω διακρατικών συμφωνιών πριν από την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος προέκυψε στο πλαίσιο της συζήτησης των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε σχετικά με το θέμα: «Οι διακρατικές συμφωνίες του άρθρου 28 του Συντάγματος προσφέρουν σήμερα τη δυνατότητα, με την ευθύνη της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, να υπάρξει αναγνώριση ξένων πανεπιστημίων που θα ήθελαν να επενδύσουν στην Ελλάδα.
Κάτι τέτοιο θα ξεκαθάριζε την κατάσταση στο σημερινό τοπίο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης και θα προετοίμαζε τον δρόμο για τη μεγάλη μεταρρύθμιση του άρθρου 16. Και σε αυτό το δρόμο θα κινηθούμε άμεσα».
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος θα ξεκινήσει το 2025 και ένα από τα κεντρικά θέματα αυτής θα είναι η αναθεώρηση του άρθρου 16, το οποίο αναφέρεται στη δυνατότητα λειτουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων. Οπως είναι γνωστό, κάθε συνταγματική αναθεώρηση έχει δύο στάδια: η πρώτη Βουλή ορίζει τα υπό αναθεώρηση άρθρα και η επόμενη τα ψηφίζει.
Αν η ένταξη ενός άρθρου του Συντάγματος στα αναθεωρητέα γίνει με 180 ή περισσότερες ψήφους, τότε αρκεί πλειοψηφία 151 βουλευτών στη δεύτερη Βουλή. Αντίθετα, αν το άρθρο ενταχθεί με λιγότερες από 180 ψήφους στα αναθεωρητέα, τότε στη δεύτερη φάση απαιτούνται τουλάχιστον 180 ψήφοι - κάτι που καθιστά αβέβαιη την έκβαση της προσπάθειας αναθεώρησης, ειδικά για «εμβληματικά» άρθρα, όπως το 16, που έχει γίνει αντικείμενο διαμάχης και στο παρελθόν.
Η συνταγματική αναθεώρηση
Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον πρωθυπουργό, ο νέος υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκος Πιερρακάκης κατά τη συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης αναφέρθηκε επίσης στο επίμαχο θέμα της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων: «Πιστεύουμε στην άρση του κρατικού μονοπωλίου στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και θα επιδιώξουμε την αλλαγή του άρθρου 16 του Συντάγματος», είπε ενώ, αναλύοντας το κυβερνητικό έργο στον τομέα της παιδείας, πρόσθεσε: «Είναι επίσης γνωστό -και κομμάτι του προεκλογικού μας προγράμματος- ότι επιθυμούμε την άρση του καθεστώτος εθνικής εξαίρεσης σε ό,τι αφορά την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Πιστεύουμε στην άρση του κρατικού μονοπωλίου στην ανώτατη εκπαίδευση, όπως ισχύει σε κάθε προηγμένη δημοκρατία και για τον λόγο αυτό θα επιδιώξουμε την αλλαγή του άρθρου 16 στην προσεχή συνταγματική αναθεώρηση». Δεν παρέλειψε δε να καταγράψει τις προθέσεις της παρούσας κυβέρνησης με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο: «Η κοινωνία μάς ζητάει να πατήσουμε γκάζι και όχι φρένο και αυτό θα κάνουμε. Θα ανοίξουμε την πόρτα και στα μη κρατικά πανεπιστήμια, γιατί αυτό είναι απαίτηση της κοινωνίας».
«Θα ανοίξουμε την πόρτα και στα μη κρατικά πανεπιστήμια, γιατί αυτό είναι απαίτηση της κοινωνίας», δήλωσε κατά τη συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης ο νέος υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης
Η νομική βάση
Για τη θεσμοθέτηση των μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας μέσω διακρατικών συμφωνιών, νομική βάση θα αποτελέσει το άρθρο 28 του Συντάγματος, στο οποίο αναφέρεται ότι «οι γενικά παραδεδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ, σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. Η εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας». Με τον κυβερνητικό σχεδιασμό να οικοδομείται επάνω στο άρθρο 28 προβλέπεται να επιταχυνθούν έως και κατά πέντε χρόνια πτυχές της μεταρρύθμισης του άρθρου 16.
Οι θέσεις συνταγματολόγων συνέδραμαν στο να δρομολογηθεί η σχετική κυβερνητική απόφαση. Στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος καθώς και στην υποχρέωση σεβασμού της χώρας μας απέναντι στις θεμελιώδεις ενωσιακές ελευθερίες έχει αναφερθεί και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σαμαρά.
Οι συνταγματολόγοι
Οπως υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, «η ισχύουσα διατύπωση του άρθρου 16 αφήνει πολλά περιθώρια ευελιξίας στον νομοθέτη για τη λειτουργία στην Ελλάδα μη κρατικών πανεπιστημίων», προσθέτοντας ότι «σε κάθε περίπτωση, η χώρα έχει υποχρέωση σεβασμού του Δικαίου της Ε.Ε. και πρωτίστως των θεμελιωδών ενωσιακών ελευθεριών, υποχρέωση που έχει σοβαρές πρακτικές συνέπειες στο πεδίο της παροχής υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων».
«Η Ελλάδα, αν ήθελε να επιμείνει σε μια ερμηνεία του άρθρου 16 παρ. 5 και 8 του εθνικού της Συντάγματος, αντίθετη προς την προσέγγιση του ΔΕΕ, έπρεπε στο πεδίο του Δικαίου της Ε.Ε., να επικαλεσθεί τον σκληρό πυρήνα του άρθρου 4 παρ. 2 Συνθήκης για την Ε.Ε., δηλαδή να θέσει ζήτημα εθνικής συνταγματικής ταυτότητας. Είναι όμως προφανές ότι η προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας και του θεσμού του πανεπιστημίου είναι κοινό ευρωπαϊκό κεκτημένο και όχι ιδιαίτερη ελληνική ευαισθησία. Στο δε πεδίο της διεθνούς έννομης τάξης δεν χωρεί καν επίκληση της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας για να αρνηθεί ένα κράτος τον σεβασμό υποχρεώσεων που ανέλαβε με διεθνή σύμβαση», υπογραμμίζει ο ίδιος.
Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και ο Αντώνης Μανιτάκης, ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), ο οποίος, αναφερόμενος στη «διέξοδο» που προσφέρει το άρθρο 28 του Συντάγματος σε ό,τι αφορά τη σύναψη διακρατικών εκπαιδευτικών συμβάσεων, δηλώνει: «Η σύναψη διεθνών συμφωνιών εγκατάστασης παραρτημάτων πανεπιστημίων ή σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από αλλοδαπά πανεπιστήμια στην Ελλάδα είναι η πλέον ενδεδειγμένη λύση, διότι, πρώτον, δεν συγκρούεται με την ισχύουσα συνταγματική πραγματικότητα, εφόσον το Σύνταγμα ερμηνευθεί, βέβαια, όπως πρέπει, σύμφωνα με το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Αλλωστε οι διεθνείς συμβάσεις, ως υπερκείμενες των νόμων και ως κανόνες του διεθνούς δικαίου, δεν υπόκεινται, ούτως ή άλλως, σε έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων. Ούτε ο κυρωτικός τους νόμος, ούτε οι διατάξεις του. Λογίζονται πάντα ως σύμφωνες με το Σύνταγμα, αφού εφαρμόζουν, άλλωστε, ενωσιακό δίκαιο, το οποίο έχει πάντα προτεραιότητα εφαρμογής έναντι του εθνικού δικαίου, δηλαδή υπερισχύει, με άλλες λέξεις, εκείνου».
Το άρθρο Σαρμά
Αντιπροσωπευτικό είναι το άρθρο του Ιωάννη Σαρμά, τέως προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος διετέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός. Στο συγκεκριμένο άρθρο, με τίτλο «Η ελευθερία ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων ως ενωσιακό δικαίωμα» (δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Τα δικαιώματα του ανθρώπου» στο τεύχος με αριθμό 77/2018), ο κ. Σαρμάς παραπέμπει στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (εφεξής «Χάρτης»), όπου ορίζονται τα εξής: «Η ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών καθώς και το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη μόρφωση των τέκνων τους σύμφωνα με τις θρησκευτικές, φιλοσοφικές και παιδαγωγικές πεποιθήσεις τους γίνονται σεβαστά σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες που διέπουν την άσκησή τους».
Οπως δε καταλήγει το άρθρο, «αν πράγματι ο Χάρτης έχει κάποια κανονιστική σημασία -και δεν πρόκειται για ένα επικοινωνιακό ή άλλου είδους τέχνασμα ή μια νομική οφθαλμαπάτη-, η περί ής ο λόγος ελευθερία δεν μπορεί να έχει διαφορετική κανονιστική βαρύτητα από αυτήν που συνάγεται από το κείμενο του άρθρου όπου διατυπώνεται ως αυτοτελής κανόνας δικαίου».
Το 2020, ο κ. Τάσος Ι. Αβραντίνης, νομικός, πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Μελετών, σε άρθρο του στην «Καθημερινή» αναφέρεται στην απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2020 της ολομέλειας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) και τη σημασία αυτής για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ε.Ε.: «Στην υπόθεση Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ουγγαρίας (υπόθεση C-66/18i) καταδίκασε την τελευταία για την τροποποίηση του νόμου, που αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση του έτους 2017, πιο γνωστή και ως Lex CEU, η οποία απαγόρευσε τη λειτουργία του Κεντρικού Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου (με έδρα τις ΗΠΑ) εντός της Ουγγαρίας.
Ειδικά για την Ελλάδα, οι επιπτώσεις της ιστορικής αυτής απόφασης μπορεί να είναι συνταρακτικές. Η απόφαση της μείζονος συνθέσεως του ΔΕΕ ανοίγει ανέλπιστα για τη χώρα μας τον δρόμο της κατάργησης του οπισθοδρομικού και χουντικής εμπνεύσεως κρατικού μονοπωλίου στην ανώτατη εκπαίδευση. Με την “επαναστατικήˮ απόφαση της 6ης Οκτωβρίου επιταχύνεται η δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς μέχρι τότε επικρατούσε η άποψη πως στα ζητήματα εκπαίδευσης, η εθνική νομοθεσία, κατά κανόνα, προηγείτο του ενωσιακού δικαίου. Η από
