Φυγή κεφαλαίων: Ένα έγκλημα στην Ελλάδα των capital control

Ολοένα και περισσότεροι Έλληνες συγγραφείς στρέφονται στο αστυνομικό μυθιστόρημα και το κάνουν με ταλέντο και επιτυχία. Εις εξ αυτών και ο Γιώργος Μαρτινίδης, ο οποίος πρόσφατα εξέδωσε το δεύτερο βιβλίο του «Φυγή κεφαλαίων», από τις εκδόσεις BELL. Ο ίδιος μίλησε στο protothema.gr και μας έδωσε μία πρώτη ιδέα για την υπόθεση:  «Ιούνιος 2015. Με την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος και το κλείσιμο των τραπεζών η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κατάσταση πρωτοφανούς πανικού και αβεβαιότητας. Μέσα στο γενικό κλίμα αναστάτωσης, η ανεύρεση του απανθρακωμένου πτώματος μιας γυναίκας σ’ ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο έξω από τη Θεσσαλονίκη δε φτάνει ούτε καν στους τίτλους των ειδήσεων. Την εξιχνίαση της υπόθεσης αναλαμβάνει ο αστυνόμος Δημήτρης Τσέλιος. Και πολύ σύντομα η έρευνα θα δείξει ότι αυτός ο περίεργος θάνατος συνδέεται άμεσα με μια κλοπή εκατομμυρίων ευρώ από ένα ιδιωτικό κολέγιο της Θεσσαλονίκης. Η «Φυγή Κεφαλαίων» είναι μία μοντέρνα παραλλαγή ενός κλασικού αστυνομικού μυστηρίου αναζήτησης του ενόχου μέσα από μία σειρά γρήγορων συζητήσεων και ανακρίσεων, στις οποίες ο αναγνώστης μπαίνει στη θέση του αστυνόμου και καλείται να λύσει την υπόθεση».

Διαδραματίζεται σε μία χρονική εποχή, πολύ πρόσφατη και δύσκολη. Ανακοίνωση δημοψηφίσματος, κλείσιμο τραπεζών... Γιατί κάνατε αυτή την επιλογή;

«Η επιλογή σε μεγάλο βαθμό έγινε μόνη της. Είχα ετοιμάσει αναλυτικές σημειώσεις για την κεντρική ιδέα και την πλοκή του βιβλίου αρκετά χρόνια πριν τα γεγονότα του Ιουνίου 2015. Μερικούς μήνες αφού συνέβησαν, καθώς τα συζητούσα με μία φίλη, συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά μπορούσαν να αποτελέσουν ένα εξαιρετικό φόντο για την ιστορία που είχα στο μυαλό μου και -κυρίως- μία ρεαλιστικότατη εξήγηση για το ότι ένα μεγάλο ποσό μετρητών κυκλοφορούσε έξω από τις τράπεζες, κάτι που ήταν απαραίτητο συστατικό της πλοκής που είχα κατασκευάσει».

Τι είδους κοινωνία σκιαγραφεί το βιβλίο σας; Ποιες είναι τελικά οι «παθήσεις» μας;

Σκιαγραφεί μία κοινωνία που, μετά από αρκετά χρόνια κρίσης, βρίσκεται σε αναβρασμό από την απώλεια πολλών πραγμάτων που θεωρούσε δεδομένα. Αυτές είναι οι ιδανικές συνθήκες για να έρθουν στην επιφάνεια οι «παθήσεις» μας, που δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από τις «παθήσεις» κάθε κοινωνίας: προκατάληψη, απληστία, φόβος, εγωκεντρισμός, μπόλικα κόμπλεξ και τις αδίστακτες πτυχές που έχουμε όλοι μέσα μας.

Με την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος η συσσωρευμένη ένταση ετών είναι έτοιμη να εκραγεί. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα «πολιτικοποιημένα» άτομα, που τράβηξαν τη μεγαλύτερη προσοχή εκείνο το διάστημα, οι χαρακτήρες της «Φυγής Κεφαλαίων», όπως ο περισσότερος κόσμος, δεν έχουν ψευδαισθήσεις ότι μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Αντ’ αυτού προσπαθούν να επηρεάσουν τους δικούς τους μικρόκοσμους, κάνοντας ότι κρίνουν απαραίτητο για να τα βγάλουν πέρα σε αυτές τις ταραχώδεις και αβέβαιες συνθήκες.

Πώς βιώσατε εσείς εκείνη την περίοδο και πόσο πίσω την έχει αφήσει ο Έλληνας κατά τη γνώμη σας;

Την βίωσα μάλλον αδιάφορα σε σχέση με τον περισσότερο κόσμο. Εν μέρει επειδή -όπως ισχύει για τα περισσότερα άτομα της γενιάς μου- τα χρήματα με τα οποία ζούσα ήταν πολύ λιγότερα από το όριο ανάληψης και δεν είχα οικονομίες ώστε να ανησυχώ για την απώλειά τους. Αλλά κυρίως επειδή ήμουν βέβαιος ότι δεν θα γινόταν καμία ιδιαίτερη αλλαγή. Ούτε η ευνοϊκή συμφωνία την οποία υποσχόταν η κυβέρνηση, ούτε φυσικά η βιβλική καταστροφή την οποία προέβλεπε η αντιπολίτευση. Δεν είμαι προφήτης. Ούτε οξυδερκής αναλυτής. Είμαι απλά κυνικός, και ήξερα ότι η συνέχεια των μνημονίων και της υποκρισίας ότι θα οδηγήσουν κάπου ήταν η λύση που συνέφερε τα περισσότερα εμπλεκόμενα μέρη. Ότι παρά τους λεονταρισμούς της και τις υποσχέσεις της για το αντίθετο, η νέα κυβέρνηση θα συμβιβαζόταν σχετικά γρήγορα, όπως ακριβώς συνέβη με την προηγούμενη.

Πιστεύω ότι ο μέσος Έλληνας έχει αφήσει πίσω του αυτή την περίοδο, μαζί με την ελπίδα ή τον φόβο ότι θα αλλάξει κάτι. Έχει συνειδητοποιήσει ότι δεν πρόκειται να έρθει ούτε η καταστροφή ούτε η ανάκαμψη, και βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι στο δαντικό καθαρτήριο μιας αέναης κρίσης. Επομένως, πλέον λειτουργεί με βάση αυτά τα δεδομένα, είτε σχεδιάζοντας να μεταναστεύσει (αν δεν το έχει κάνει ήδη), είτε κυνηγώντας μία από τις ελάχιστες ευκαιρίες που υπάρχουν, είτε αποδεχόμενος ότι πρέπει να ζήσει πολύ πιο δύσκολα από τις προηγούμενες γενιές.

Οι σπουδές Ψυχολογίας που έχετε κάνει σας επηρέασαν στην επιλογή σας να γράψετε αστυνομικά μυθιστορήματα;

Όπως εξηγώ παρακάτω, η επιλογή μου να γράψω αστυνομικά μυθιστορήματα έγινε πολύ νωρίτερα. Ωστόσο, θεωρώ ότι οι σπουδές και η εκπαίδευσή μου στη ψυχολογία με βοήθησαν να δημιουργώ πιο ξεκάθαρα και πιο ρεαλιστικά κίνητρα για κάθε χαρακτήρα των βιβλίων μου, κάτι που είναι ίσως το κρισιμότερο κομμάτι μιας αστυνομικής ιστορίας. Επίσης, η ακαδημαϊκή μου εμπειρία με βοήθησε να αναπτύξω τη μεθοδικότητα που χρειάζεται για να χτίσει κανείς την πλοκή ενός αστυνομικού μυθιστορήματος, μια διαδικασία που μάλλον απαιτεί περισσότερο δοκιμιακές παρά λογοτεχνικές δεξιότητες

Πώς αρχίσατε να γράφετε; Έχετε παρακολουθήσει μαθήματα δημιουργικής γραφής;

Ο πατέρας μου φρόντισε να μου μεταδώσει την αγάπη του για τη λογοτεχνία (και ειδικά την αστυνομική) από πολύ μικρή ηλικία, και -όπως συνέβη και στη δική του περίπτωση- αυτή η αγάπη μου δημιούργησε τη θέληση να γράψω. Αν θυμάμαι καλά, έκανα την πρώτη μου συγγραφική απόπειρα κάπου στην πέμπτη ή έκτη δημοτικού, όταν ξεκίνησα να γράφω ένα sequel/απομίμηση του Jurassic Park μαζί με έναν παιδικό μου φίλο. Ένα-δύο χρόνια αργότερα έγραψα ένα κατασκοπικό διήγημα. Δεν έχω παρακολουθήσει ποτέ μαθήματα δημιουργικής γραφής. Δεν θέλω να τα υποτιμήσω, αλλά η μετέπειτα πορεία μου οφείλεται σε μια πιο «παραδοσιακή» προσέγγιση: στη συνεχή εξάσκηση από τότε, στην ανάγνωση αρκετών βιβλίων, την αφομοίωση των στοιχείων τους που μου έκαναν τη μεγαλύτερη εντύπωση, και στον συνδυασμό τους με τη φαντασία και τα βιώματά μου.

Στον ελεύθερο χρόνο σας τι διαβάζετε;

Διάφορα. Το σπίτι μου είναι διάσπαρτο με βιβλία που προσπαθώ να διαβάσω στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο που έχω πλέον. Ιστορικές μελέτες, επιστημονικά περιοδικά, κλασικά λογοτεχνικά βιβλία που πάντοτε ήθελα να έχω διαβάσει, και φυσικά αστυνομικά μυθιστορήματα. Ενίοτε καταφέρνω να επικεντρωθώ σε ένα. Συν τοις άλλοις, προσπαθώ να παρακολουθώ τις αξιόλογες καινούργιες δουλειές νέων ελλήνων συγγραφέων. Τα πιο πρόσφατα βιβλία που διάβασα ήταν το “Memento Mori” του Δώρου Αντωνιάδη, και το «Σκοτεινό Πέπλο» του Γιώργου Δάμτσιου. Και τα δύο εξαιρετικά παραδείγματα της τελευταίας κατηγορίας.

Και μία ματιά στα αγαπημένα σας

Βιβλίο: Σχεδόν αδύνατον να επιλέξω μόνο ένα, αλλά αν έπρεπε νομίζω ότι θα ήταν «Ο Ήσυχος Αμερικάνος» του Graham Greene.

Μυρωδιά: Καλοκαίρι, θάλασσα και γλυκάνισο. Συμπληρώνουν το ένα το άλλο και μου θυμίζουν γιατί επέλεξα να παραμείνω στην Ελλάδα.

Ταινία: Μάλλον ο «Ψεύτης Ήλιος» του Νικήτα Μιχαλκόφ.

Δρόμος της Αθήνας: Δεν την έχω ζήσει αρκετά για να έχω έναν αγαπημένο. Θα διάλεγα την ήσυχη οδό Βιζυηνού, στις Σαράντα Εκκλησιές της Θεσσαλονίκης, όπου μεγάλωσα, λίγο έξω από την αφόρητη βουή της πόλης.

Τραγούδι: Κομμάτι. Το Βαλς νο. 2 του Ντμίτρι Σοστακόβιτς.

Προορισμός διακοπών: Η πανέμορφη Καστοριά και η μεγαλειώδης φύση γύρω της.

Παρουσίαση του βιβλίου
Οι Εκδόσεις Bell σας προσκαλούν στην παρουσίαση του μυθιστορήματος Φυγή κεφαλαίων του Γιώργου Μαρτινίδη, το Σάββατο 30 Μαρτίου, στις 12:30, στο Stretto Caffé Bar (Καρόλου Ντηλ 18, Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310-275159). Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο συγγραφέας Γιώργος Δάμτσιος και ο δημοσιογράφος Δημήτρης Καραθάνος.

Ο Γιώργος Μαρτινίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1982. Είναι ψυχολόγος και διδάκτορας στο αντικείμενο της μέτρησης του ανθρώπινου παράγοντα στην καινοτομία και την περιφερειακή ανάπτυξη. Εδώ και μία δεκαετία εργάζεται στη διαχείριση και εφαρμογή ερευνητικών προγραμμάτων. Αξιοποιεί ένα σημαντικό μέρος του λιγοστού ελεύθερου χρόνου του διαβάζοντας και γράφοντας αστυνομική λογοτεχνία. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Από το Πουθενά, κυκλοφόρησε το 2011. Η Φυγή Κεφαλαίων είναι το δεύτερο βιβλίο του.