Μία... «ιστορία χωρίς όνομα»: Το κρυφό πάθος της Πηνελόπης Δέλτα

Το «Ιστορία χωρίς Ονομα» από τις εκδόσεις Ψυχογιός είναι ένα βιβλίο που αποτίει φόρο τιμής στη σπουδαιότερη Ελληνίδα συγγραφέα, την Πηνελόπη Δέλτα. Ο συγγραφέας Στέφανος Δάνδολος βασισμένος στα προσωπικά της ημερολόγια γράφει για το μεγάλο της πάθος, τον Ιωνα Δραγούμη και μία αγάπη που έμελλε να μείνει ανεκπλήρωτη, αλλά βαθιά και «ζωντανή» μέχρι τις τελευταίες στιγμές.

Πρόκειται για ένα βιβλίο πλημμυρισμένο από τον εύθραυστο ψυχισμό της Δέλτα και τη ματαίωση των ονείρων της, το οποίο κινείται με ακρίβεια μεταξύ διαφόρων εποχών, αποδίδοντας παράλληλα ορισμένες από τις πιο δραματικές στιγμές της σύγχρονης Ελλάδας.

Είναι εμφανής σε κάθε σελίδα ο σεβασμός του συγγραφέα κ. Δάνδολου προς τη μεγάλη δημιουργό, αλλά και η εξαιρετική του ικανότητα να σε μεταφέρει αβίαστα στο κλίμα μίας άλλης μακρινής εποχής, τόσο που ίσως ο αναγνώστης να ανασηκώσει το κεφάλι του για να ψάξει κάποιο σπουργίτι, σαν αυτό που θα βρει στις σελίδες της «Ιστορίας χωρίς όνομα»...

Ο κ. Δάνδολος σε συνέντευξή του στο protothema.gr μας μιλάει για το βιβλίο του:

Πόσο καιρό ήταν στο μυαλό σας ένα βιβλίο για την Πηνελόπη Δέλτα και το άσβεστο πάθος της για τον Ιωνα Δραγούμη;
Ήταν ένας στόχος που είχα εδώ και πολλά χρόνια, από τα μέσα της δεκαετίας του ενενήντα όταν άρχισα να γράφω βιβλία. Όμως ξεκίνησε να παίρνει σάρκα και οστά από το 2010, με την έρευνα που έκανα για τη «Χορεύτρια του Διαβόλου» και το «Όταν θα δεις τη θάλασσα». Ήταν σχεδόν καρμικό, έπεφτα συνεχώς πάνω στην μεγάλη μας συγγραφέα και ό,τι στοιχεία έβρισκα τα έβαζα στην άκρη. Όταν πια είχα ξεκοκαλίσει και τις χιλιάδες σελίδες των ημερολογίων της, τις λεγόμενες «Ενθυμήσεις», ένιωσα έτοιμος να ξεκινήσω το γράψιμο.

Κλείνοντας τα μάτια, ποια σκηνή από το βιβλίο σας έρχεται πρώτη στο νου;
Ίσως ο αποχωρισμός τους στη Βιέννη του 1908, τότε που ο Δραγούμης μπαίνει στο Οριάν Εξπρές για να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη και κείνη συνειδητοποιεί ότι τον έχει χάσει για πάντα.

Ως συγγραφέας, θα διαλέγατε ένα διαφορετικό τέλος για τον έρωτα Πηνελόπης-Ιώνα;
Κάθε μυθιστοριογράφος που δημιουργεί ένα βιβλίο βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα οφείλει να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στην αλήθεια και τη μυθοπλασία, έτσι ώστε να σέβεται αυτό που έχει συμβεί χωρίς όμως να αναιρεί την ατμόσφαιρα που πρέπει να έχει ένα μυθιστόρημα. Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν δεν θα μπορούσα να αλλάξω τίποτα. Ακόμα όμως κι αν χάριζα μια μεταμοντέρνα ελευθερία στον εαυτό μου, ακολουθώντας το ρεύμα της «εναλλακτικής ιστορίας», πάλι δεν θα άλλαζα τίποτα, διότι η έκβαση των γεγονότων του 1908 έπαιξε πιστεύω σημαντικό ρόλο στο να γίνει η Πηνελόπη Δέλτα αυτό που έγινε τα επόμενα χρόνια. Δίνοντας ένα διαφορετικό τέλος στον έρωτά τους, θα επενέβαινα ίσως στη μοίρα της ως συγγραφέα και αυτό δεν θα τολμούσα να το αγγίξω. 

Μπορείτε να φανταστείτε την Πηνελόπη Δέλτα στη σύγχρονη εποχή; Πόσο επίκαιρο φαντάζει το «Αποτύχαμε οικτρά και το τίμημα θα το πληρώσουν τα Ελληνόπουλα»;
Μα η Πηνελόπη Δέλτα υπερβαίνει την εποχή της, υπήρξε μια εμπνευσμένη ύπαρξη που μας χάρισε οράματα και ήθος σε καιρούς χαλεπούς. Το αποδεικνύουν τα γραπτά της, η στάση ζωής της, οι ιδέες στις οποίες αφιέρωσε τη δουλειά της. Ήταν ένα πνεύμα βαθύτατα επαναστατικό, με την έννοια των τομών που ήθελε να χαράξει, και επίσης ένα πλάσμα βαθύτατα σπλαχνικό. Οπότε, ναι, θα μπορούσα να τη φανταστώ σε κάθε εποχή. Ωστόσο, από μια πλευρά, είναι παρούσα σε κάθε εποχή γιατί το έργο της δεν έχει πάψει να διαβάζεται και να αγαπιέται.  

Περιγράφετε μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της Ελλάδας. Πώς βλέπετε εσείς την Ελλάδα του σήμερα;
Ως μια χώρα που βρίσκεται σε ένα πολιτισμικό και αισθητικό μεταίχμιο. 

Πώς είναι να γράφεις για την Πηνελόπη Δέλτα; Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο;
Όταν γράφεις για ένα αληθινό πρόσωπο, πρέπει να προσέχεις μην σε παρασύρει η εξουσία που έχεις ως συγγραφέας. Αυτό ήταν το κύριο ζητούμενο για μένα: να ακολουθήσω το ένστικτό μου, σεβόμενος ταυτόχρονα τα όρια που θέτουν η αλήθεια και οι προσωπικότητες που αναβιώνω. Ήταν μια υπέροχη εμπειρία συγγραφικά, γιατί με έκανε να λειτουργήσω ως δημιουργός ενός ντοκιμαντέρ. Όμως το πλέον απαιτητικό κομμάτι ήταν η ανάγκη μου να σεβαστώ αυτή τη γυναίκα που θαυμάζω και αγαπώ τόσο πολύ, ενώ περιγράφω τις πιο σκοτεινές, τις πιο αμφιλεγόμενες στιγμές της ζωής της.

Για σας αποτελεί κρυψώνα το γράψιμο;
Δεν θα το έλεγα. Το γράψιμο είναι απλώς η δουλειά μου.

Τα αγαπημένα του Στέφανου Δάνδολου
Βιβλίο: «Επιστροφή στο Μπράιτσχεντ» του Ίβλιν Γουό
Μυρωδιά: Του τετράχρονου γιου μου
Ταινία: «Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου»
Δρόμος της Αθήνας: Ο δρόμος του πατρικού μου στη Γλυφάδα
Τραγούδι: I ve got you under my skin, Frank Sinatra
Προορισμός διακοπών: Πάρος, Λυκοποριά, Αίγινα



Λίγα λόγια για το βιβλίο:

«Το ξέρω πως είμαι τρελή∙ μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει…» 
Ιούνιος του 1908. Η Πηνελόπη Δέλτα βρίσκεται σε ένα σανατόριο στα περίχωρα της Βιέννης. Είναι μια γυναίκα με κηλιδωμένη ζωή. Σε αυτό το άσυλο των ταλαιπωρημένων ψυχών, μακριά από τις κόρες της, την έστειλαν για να ξεχάσει τον Ίωνα Δραγούμη, τον γοητευτικό διπλωμάτη που αγάπησε παράφορα, τον άνθρωπο που έγινε η αιτία να κλυδωνιστεί ο γάμος της. Όμως η επίσκεψή του εκεί τα αλλάζει όλα. Με φόντο τις καταπράσινες ερημιές και τα μεσαιωνικά πλακόστρωτα της κεντρικής Ευρώπης θα παλέψει για τη λύτρωση της καρδιάς της, ζώντας μαζί του τρεις μέρες που θα τη σημαδέψουν για πάντα. 

Τριάντα τρία χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 1941, οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Αθήνα, και εκείνη, καθηλωμένη στο σαλόνι του σπιτιού της στην Κηφισιά, επιχειρεί τον τελευταίο απολογισμό της ζωής της, έχοντας πάρει μια μοιραία απόφαση. Να ανταμώσει στον ουρανό τον άντρα που στερήθηκε κάποτε. 

Το Ιστορία χωρίς όνομα είναι ένα βαθιά συγκινητικό μυθιστόρημα για το πάθος και την απώλεια, για τον έρωτα και τη μνήμη, για τις δεσμεύσεις της οικογένειας, για το σκοτάδι του πολέμου και τις πιο δραματικές στιγμές της Ελλάδας. Βασισμένος στα ημερολόγιά της, ο Στέφανος Δάνδολος αποτίει φόρο τιμής στον εύθραυστο ψυχισμό της σπουδαιότερης Ελληνίδας συγγραφέως του εικοστού αιώνα.


Ο συγγραφέας:

Ο Στέφανος Δάνδολος γεννήθηκε το 1970. Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1996. Για το σύνολο του έργου του τιμήθηκε το 2009 με το Βραβείο Μπότση, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το 2004 χαρακτηρίστηκε από τον Παύλο Μάτεσι ο σημαντικότερος Έλληνας συγγραφέας της γενιάς του. Έχει γράψει έντεκα βιβλία, μεταξύ των οποίων τα μυθιστορήματα Νέρων – Εγώ, ένας θεός, που εκδόθηκε με επιτυχία στην Ιταλία, και Η Χορεύτρια του Διαβόλου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός και μεταφράστηκε στα τουρκικά. Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορεί επίσης το μυθιστόρημά του Όταν θα δεις τη θάλασσα. Το 2008 ο Στέφανος Δάνδολος συμπεριλήφθηκε στην Παγκόσμια Ανθολογία Νέων Συγγραφέων, με αφορμή το Young Writers World Festival, που πραγματοποιήθηκε στη Νότια Κορέα. Το Ιστορία χωρίς Ονομα είναι το δέκατο μυθιστόρημά του.

Από την παρουσίαση του βιβλίου - Ο κ. Δάνδολος στο βήμα