Η περιπέτεια ενός κτιρίου

Άγνωστες πτυχές της ιστορικής διαδρομής ενός από τα πιο γνωστά κτίρια στο κέντρο της Αθήνας μπορεί κανείς να βρει στο χρήσιμο, όπως πάντα, ιστότοπο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στην ενότητα Αρχείο Νεοτέρων Μνημείων της Αρχαιολογίας της Πόλης των Αθηνών (www.eie.gr )

Εκεί διαβάζουμε: «Το κτίριο στη γωνία των οδών Ακαδημίας και Μασσαλίας οικοδομήθηκε το 1856-1857, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη (1802-1862) και αρχικά στέγασε το ιδιωτικό λύκειο του Γρ. Παππαδόπουλου, υπό την επωνυμία "Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον".

Πρόκειται για ένα αυστηρό δείγμα του πρώιμου νεοκλασικισμού, του οποίου το σημερινό χρώμα (που έχει προκαλέσει κάποιες συζητήσεις), τεκμηριώνεται επαρκώς ως σύμφωνο προς το αρχικό και φαίνεται ότι δεν ήταν τόσο σπάνιο κατά την εποχή που κτίστηκε.

Περί το 1870 αγοράστηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και εγκαταστάθηκαν εκεί τα εργαστήρια φαρμακολογίας, μικροβιολογίας, ορυκτολογίας (και αργότερα ιατροδικαστικής και τοξικολογίας), ενώ στην πίσω αυλή του κτίστηκε το πρώτο χημείο και ανατομείο.

Την άνοιξη του 1972 αντιμετωπίστηκε από την κυβέρνηση της δικτατορίας το ενδεχόμενο κατεδάφισης του συγκροτήματος, το οποίο ήταν ήδη σε μεγάλο βαθμό εγκαταλελειμμένο, προκειμένου να ανεγερθεί στη θέση του σύγχρονο πολυώροφο Υπουργείο Παιδείας.

Η αντίδραση της τότε πρυτανείας (Καίσαρ Αλεξόπουλος), αλλά και γνωστών αρχιτεκτόνων (Σόλων Κυδωνιάτης, Κίμων Λάσκαρης, Παύλος Μυλωνάς και ο ζωγράφος Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας), απέτρεψε την εξέλιξη αυτή.

Τελικώς πραγματοποιήθηκε η αναστήλωση του αρχικού κτιρίου και η κατεδάφιση των προσθηκών, στο διάστημα 1981-1985, ενώ μεταξύ των ετών 2002-2004 έλαβε χώρα μια ριζική εσωτερική αναμόρφωση.

Σήμερα στεγάζει το Πανεπιστημιακό Πολιτιστικό Κέντρο και το εντευκτήριο των καθηγητών, υπό την επωνυμία "Κτίριο Κωστή Παλαμά", προς τιμή του ποιητή που διετέλεσε επί τριάντα έτη (1898-1928) γενικός γραμματέας του πανεπιστημίου (και του οποίου η οικία βρισκόταν στην πραγματικότητα δύο τετράγωνα παρακάτω, στην οδό Ασκληπιού 3, απ' όπου του έγινε έξωση το 1935)».