Νίκος Φελέκης

Η αρχηγός του κόμματος Ζωή Κωνσταντοπούλου είχε δηλώσει τότε: «Εγώ κάνω για 100 και οι υπόλοιποι ο καθένας τους κάνει για άλλους 20». Απεδείχθη σωστή κατά το ήμισυ. Η ίδια -όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις και πιστοποιεί η δράση της στη Βουλή- όντως κάνει για 100 όμως οι υπόλοιποι δεν ζυγίζουν, πολιτικά, ούτε 20 δράμια. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι η Ζωή δεν χρειάζεται τους ηθοποιούς Καραναστάση και Μπιμπίλα για να «κλέψει», στη Βουλή, την «παράσταση» για τα Τέμπη.

Οι «57 θέσεις», που ανέγνωσε από του βήματος του Κοινοβουλίου έκαναν ιδιαίτερη αίσθηση και μάλιστα σε διακομματικό «πηγαδάκι», στο καφενείο της Βουλής, υπουργός έλεγε στους συνομιλητές του ότι, τηρουμένων των αναλογιών, η σκηνική παρουσία της Ζωής παραπέμπει στον Λούθηρο, τον Γερμανό θεολόγο και ιερωμένο, που το 1517, στην είσοδο της εκκλησίας των Αγίων Πάντων της Βιτεμβέργης θυροκόλλησε ένα χαρτί με 95 θέσεις, οι οποίες θα αποτελέσουν και την αφετηρία της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης. Υπερβολές, αν και η Ζωή, ως χαρακτήρας, έχει στοιχεία που παντρεύουν την απολυτότητα της πολιτικής θεολογίας με την προτεσταντική (κατά βάσιν τιμωρητική) ηθική.

Το σίγουρο πάντως είναι πως η νομική, πολιτική και κοινοβουλευτική προσέγγιση της τραγωδίας των Τεμπών από την κ. Κωνσταντοπούλου εκτόξευσε τα δημοσκοπικά ποσοστά της αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και έκανε άνω κάτω το κομματικό σύστημα και ιδιαίτερα την αντιπολίτευση. Στις εκλογές του 2023 η Πλεύση Ελευθερίας μπήκε τελευταία και οριακά στη Βουλή λαμβάνοντας το 3,17% των ψήφων. Τώρα, οι δημοσκοπήσεις τη δείχνουν να είναι πάνω από τον ΣΥΡΙΖΑ και η πλειονότητα των αναλογιστών των δημοσκοπικών εταιρειών δεν αποκλείουν να φτάσει ακόμη και στην τρίτη θέση, ξεπερνώντας (αν δεν το έχει κάνει ήδη) το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου.

Από εκεί που ήταν στο περιθώριο των ζυμώσεων για την Κεντροαριστερά τώρα σχεδόν όλοι την θεωρούν οργανικό της τμήμα. Μάλιστα, ο Αλέξης Χαρίτσης και ο Νίκος Ανδρουλάκης έχουν μόνο καλά λόγια να πουν για τις συζητήσεις με την Ζωή, σχετικά με τον τρόπο που τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα έπρεπε να χειριστούν τη μομφή κατά της κυβερνήσεως και τη συγκρότηση Προανακριτικής Επιτροπής. Καλά λόγια, αλλά ταυτόχρονα και φόβο αφού η Ζωή απειλεί τους πάντες στην Κεντροαριστερά. Είναι η μόνη γυναίκα αρχηγός κόμματος, παθιασμένη με τις υποθέσεις που αναλαμβάνει, όπως για παράδειγμα τα Τέμπη, έχει ευχέρεια στο λόγο, καλή σκηνική παρουσία και χρησιμοποιεί άριστα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ιδιότητες που οι τρεις άλλοι πολιτικοί αρχηγοί (Ανδρουλάκης, Φάμελος, Χαρίτσης) δεν τις διαθέτουν, για να το πούμε όσο γίνεται πιο κομψά, σε υπερθετικό βαθμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι στα επιτελεία του ΠΑΣΟΚ, του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς έχει σημάνει συναγερμός αφού η Ζωή αφενός διευρύνει το ζωτικό χώρο της Πλεύσης Ελευθερίας στους αναποφάσιστους και αντικυβερνητικούς ψηφοφόρους και αφετέρου αυξάνει το βαθμό δυσκολίας στο sudoku της συνεργασίας των αντιδεξιών κομμάτων. Μέχρι τώρα το εικαζόμενο εναλλακτικό αντικυβερνητικό μπλοκ είχε τρία κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά) τώρα προστίθεται και η Πλεύση Ελευθερίας. Πάντως, εκ των πραγμάτων και σύμφωνα με τους ειδήμονες της πολιτικής συμπεριφοράς, το «τετράγωνο των αστέρων» (Ανδρουλάκης, Φάμελος, Χαρίτσης, Ζωή) δεν μπορεί να κόψει πολλά εισιτήρια στο εκλογικό σώμα, ενώ εξυπηρετεί τα μάλα την κυβερνητική προπαγάνδα για το «τσίρκο» που θέλει να τη διαδεχθεί στην εξουσία.

Κατά συνέπεια, η «εισβολή» της Ζωής στις διεργασίες για την αναδιοργάνωση της Κεντροαριστεράς (παρότι η ίδια δηλώνει πως «δεν είναι αριστερή, δεξιά ή κεντρώα», αλλά κοιτάζει «μόνον μπροστά») καθιστά, έστω και ως εκλογική συμμαχία, μάλλον απίθανη την ένωση των αντιδεξιών κομμάτων. Ανδρουλάκης, Φάμελος και Χαρίτσης δεν έχουν, κατά μόνας, και την καλύτερη δυνατή χημεία μεταξύ τους. Τώρα η Ζωή θα χρησιμοποιείται και από τους τρεις ως άλλοθι για να μην υπάρξουν, οιασδήποτε μορφής, αρραβώνες στην Κεντροαριστερά και να διατηρήσει ο καθένας την αυτονομία του «μαγαζιού» του. Βέβαια, για να πούμε όλη την αλήθεια δεν είναι μόνον η Ζωή που δεν αφήνει την Κεντροαριστερά να γίνει «σούπερ μάρκετ», αλλά και οι ιδιοτέλειες και οι εγωισμοί των ηγεσιών της.

Επιπροσθέτως, η άνοδος της Ζωής δεν επιτυγχάνεται μόνον σε βάρος των αντιδεξιών κομμάτων, αλλά περιορίζει και την απήχηση της «αντισυστημικής» ψήφου στα δεξιότερα της ΝΔ κόμματα. Κάτι που, ως είναι φυσικό, δεν προκαλεί αισθήματα δυσφορίας στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Αντίθετα, η «μονοθεματική» Ζωή ευνοεί την κυβέρνηση αφού η πολιτική αντιπαράθεση περιορίζεται στα Τέμπη, τη δικαιοσύνη και τα δικαιώματα και δεν επεκτείνεται στην συνεχιζόμενη ακρίβεια, τη μείωση της αγοραστικής δύναμης, την γεωπολιτική επιδείνωση της χώρας και τα προβλήματα ασφάλειας και κοινωνικού κράτους.

Ένας που επίσης πλήττεται από τη Ζωή είναι και ο Γιάνης Βαρουφάκης. Ενώ το ΜΕΡΑ25 φλέρταρε με το κοινοβουλευτικό όριο του 3% τώρα οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν να βρίσκεται κάτω και από το 2%. Ο πιο μεγάλος χαμένος φαίνεται όμως να είναι «ο άνθρωπος που θα γινόταν βασιλιάς», ο Κασσελάκης. Πλέον σχεδόν όλοι οι δημοσκόποι θεωρούν πως η είσοδος του ΚΙΔΗ στη Βουλή συνεχώς απομακρύνεται. Η Ζωή λεηλατεί κανονικά το «αντισυστημικό» και ψηφιακό φαν κλαμπ του Stefanos. Η λεηλασία των ψηφοφόρων του Κασσελάκη και του Βαρουφάκη, ως είναι φυσικό, πλήττει και τη Νέα Αριστερά, αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού ο πυρήνας, τουλάχιστον ο αρχικός, των ψηφοφόρων του ΚΗΔΙ και του ΜΕΡΑ25 προέρχεται από τη μήτρα του κόμματος που οδήγησε στην κυβέρνηση ο Αλέξης Τσίπρας το 2015.

Και επειδή στην αριστερά δεν ισχύει το ρητό των μασόνων: Virtus junxit mors non separbit (όσους τους ένωσε η αρετή δεν τους χωρίζει ο θάνατος) το πιθανότερο είναι στη μεταξύ τους σχέση να επικρατήσει το: Ο θάνατός σου η ζωή μου. Βέβαια, το ηγετικό απαράτ των κομμάτων του Κέντρου και της Αριστεράς δεν έχει κατανοήσει πως είναι πιο σκληρό να φοβάσαι τον θάνατο παρά να τον υποφέρεις. Και προφανώς αγνοεί τη ρήση του Ευριπίδη πως «τους πεθαμένους λίγο τους νοιάζει αν θα έχουν πλούσια κηδεία. Τούτο είναι ματαιοδοξία μοναχά των ζωντανών». Στη θέση των «πεθαμένων» βάλτε τους προοδευτικούς πολίτες και τους ψηφοφόρους της πληθυντικής κεντροαριστεράς που νοιώθουν ότι η καθημερινότητά τους επιδεινώνεται και επιθυμούν πολιτική αλλαγή. Και στη θέση των «ζωντανών» τις ηγεσίες των κομμάτων της λεγόμενης Προοδευτικής Παράταξης, οι οποίες υπεράνω όλων τοποθετούν τις δικές τους φιλοδοξίες.

Η αντίθεση με τον κοινωνικό προβληματισμό είναι, ενδεχομένως, το μάθημα στο οποίο, εκτός από την κυβέρνηση, μένουν μετεξεταστέα και τα αντιδεξιά κόμματα. Είναι το μήνυμα από τις πλατείες και τα συλλαλητήρια για τα Τέμπη που δεν πήραν. Το είπαν άλλωστε όσο πιο καθαρά μπορούσαν οι συγγενείς των θυμάτων και περιέχεται στο εξώδικο που απέστειλε η Καρυστιανού στη Βουλή: Να υπάρξει διεύρυνση και αναβάθμιση των κατηγοριών και να μην περιοριστεί, όπως πρότεινε το ΠΑΣΟΚ στον Τριαντόπουλο και μάλιστα σε βαθμό πλημμελήματος. Φυσικά, τα κόμματα είναι αυτόνομοι οργανισμοί όμως η προσπάθειά τους να περιοριστεί η ευθύνη για τα Τέμπη μόνο στην κυβέρνηση (που, εκ των πραγμάτων, έχει τη βασική ευθύνη αφού στη βάρδια της έγινε το κακό και οι σιδηρόδρομοι συνεχίζουν, μετά από δύο χρόνια, να μην είναι, καθ’ ομολογίαν και του πρωθυπουργού, ασφαλές μεταφορικό μέσο) και να μετατραπεί η γενικευμένη οργή και διαμαρτυρία σε αντικυβερνητικό μέτωπο δείχνουν ότι συνεχίζουν στο δρόμο που έχουν μάθει τις τελευταίες δεκαετίες, παρότι από τη Μεταπολίτευση και μετά, με τα μνημόνια, τις γεωστρατηγικές ανατροπές, την κλιματική κρίση, την πανδημία του Covid, του πολέμους και την τεχνολογική επανάσταση με αιχμή την Τεχνητή Νοημοσύνη, ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά.

Πάντως, και για να είμαστε ακριβείς, τμήματα των παραδοσιακών κεντρώων και αριστερών κομμάτων αρχίζουν και κατανοούν πως ο κόσμος τους έχει ξεπεράσει και χρειάζονται άλλες προσεγγίσεις, πολιτικές, στρατηγικές και δομές για να ευθυγραμμιστούν με την κοινωνική κινητικότητα. Σημειώνουμε πως τα κόμματα μένουν μετεξεταστέα στον αβέβαιο νέο κόσμο που ζούμε, τόσο στα καθ’ ημάς όσο και διεθνώς, και για έναν ακόμη λόγο. Ο προβληματισμός τους δεν τροφοδοτείται και από τις κοινωνικές, συνδικαλιστικές και αυτοδιοικητικές οργανώσεις, οι οποίες -βλέποντας και το κομματικές, με εξαίρεση το ΚΚΕ, αποδιοργανώσεις- πρωτίστως ενδιαφέρονται για τα συντεχνιακά τους συμφέροντα. Η κατανόηση της κομματικής υστέρησης έναντι της κοινωνίας είναι και ο λόγος που μεταξύ των βουλευτών και των μεσαίων, κυρίως, στελεχών της αντιπολίτευσης διακινείται εν είδει προβληματισμού, αλλά και ως περιεχόμενο ανάληψης πρωτοβουλιών στο εγγύς μέλλον το ερώτημα: «Και μετά την μομφή και την Προανακριτική, τι;».

Ερώτημα στο οποίο οι ηγεσίες των τριών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΝΕΑΡ) δεν μπορούν να δώσουν πειστική απάντηση. Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να μην διαθέτει τη στρατηγική, το πολιτικό σχέδιο, τις συμμαχίες και την ηγεσία που μπορούν να μετατρέψει την κοινωνική δυσαρέσκεια σε πολιτική πλειοψηφία. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που δεν μπορεί να επωφεληθεί από την κυβερνητική φθορά και τα διαλυτικά φαινόμενα στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ εμφανίζεται και το πλέον παράδοξο: Να χάνει, δημοσκοπικά, αντί να κερδίζει από το «ποτάμι της οργής» για τα Τέμπη. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να συνέλθει από τα αλεπάλληλα σοκ: Τη διπλή και μεγάλη ήττα στις εκλογές του 2023 και στις ευρωεκλογές του 2024, την αποχώρηση Τσίπρα από την ηγεσία, το «κασσελάκειον άγος», και τις τρεις διασπάσεις- αποχωρήσεις (Νέα Αριστερά, Κόσμος και ΚΙΔΗ), που του στέρησαν ακόμη και τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και η Νέα Αριστερά, η οποία ούτε με το ΠΑΣΟΚ θέλει να συνεργασία ούτε με τον ΣΥΡΙΖΑ εάν στο επικείμενο συνέδριό του η νέα του ηγεσία, αλλά και ο Τσίπρας, δεν κάνουν, όπως λένε, «ουσιαστική αυτοκριτική για όσα έγιναν στην Κουμουνδούρου τουλάχιστον μετά το 2019». Νέα Αριστερά, η οποία μετά το Λαϊκό Μέτωπο της Γαλλίας ανακάλυψε ότι το φάρμακο για την θεραπεία της εγχώριας Αριστεράς είναι η εκλογική στρατηγική του γερμανικού De Linke, που το οδήγησε από την κοινοβουλευτική εξαφάνιση στο 8%.

Σε κάθε περίπτωση, και εν κατακλείδι, οι πληροφορίες αναφέρουν πως «η αντιμετώπιση της Ζωής» είναι μεταξύ των θεμάτων που θα συζητήσουν, από αύριο κιόλας, τα ηγετικά κλιμάκια των προαναφερόμενων τριών κομμάτων. Η πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβερνήσεως δεν πέρασε όμως υπάρχει η Προανακριτική Επιτροπή, όπου η Ζωή αναμένεται να πρωταγωνιστήσει και να μεγαλώσει τη διαφορά δημοτικότητας από τον Φάμελο και τον Ανδρουλάκη, αλλά και από τον Δημήτρη Κουτσούμπα. Για την ιστορία να σημειώσουμε δύο πράγματα. Πρώτον, από την κόντρα της με το ΚΚΕ ωφελημένη, σύμφωνα με τις μετρήσεις, βγήκε η Ζωή και όχι ο Περισσός. Και δεύτερον, εκτός από τις τηλεφωνικές συνομιλίες με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς) η Ζωή συμμετείχε ακόμη και σε συζήτηση με τους εκπροσώπους των αρχηγών ήγουν τον Μάντζιο και τον Τσουκαλά από το ΠΑΣΟΚ, τον Θεοχαρόπουλο και τον Καλαματιανό από τον ΣΥΡΙΖΑ και την Πέρκα από τη Νέα Αριστερά…