Νίκος Φελέκης

Η τραγωδία των Τεμπών «δεν είναι ένα ζήτημα κομματικής αντιπαράθεσης, είναι ζήτημα συλλογικής αντιπαράθεσης, όλης της κοινωνίας απέναντι σε όσους θα επιχειρήσουν να κρύψουν την αλήθεια». Στη φράση αυτή του Αλέξη Τσίπρα κρύβεται η στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέναντι στην κυβέρνηση και σε όσους θα επιχειρήσουν να κάνουν συμψηφισμούς με το παρελθόν. Το δε στίγμα της αντιπολιτευτικής τακτικής της Κουμουνδούρου έναντι του Μαξίμου, αλλά και προσωπικά του Τσίπρα με τον Μητσοτάκη βρίσκεται στη διαπίστωση: «Η διάχυση της ευθύνης και οι συμψηφισμοί είναι απόπειρα συγκάλυψης».

Μπορεί ορισμένους, ενδεχομένως τους περισσότερους, να τους ξαφνιάζει ευχάριστα το γεγονός ότι η ηγεσία της Κουμουνδούρου επέλεξε να κρατήσει χαμηλούς αντιπολιτευτικούς τόνους, όμως για όσους συνομιλούν με τον τέως πρωθυπουργό η στάση του αυτή ήταν μάλλον αναμενόμενη, αφού, σύμφωνα με όσα μεταδίδουν, «ο Αλέξης θεωρεί πως όποιος επιχειρήσει να κερδοσκοπήσει κομματικά πάνω στα Τέμπη θα χάσει». Και φυσικά επειδή η γνώμη του είναι ότι το σιδηροδρομικό δυστύχημα με τους 57 νεκρούς αποτελεί «ταφόπλακα στα σχέδια του Μητσοτάκη να παραμείνει στην πρωθυπουργία είτε αυτοδύναμος είτε ηγούμενος συμμαχικής κυβέρνησης με το ΠΑΣΟΚ, ενδεχομένως και με κάποιους βουλευτές του Βελόπουλου».

Κατά συνέπεια, η θεσμική συμπεριφορά και οι χαμηλοί τόνοι που επελέγησαν είναι, όπως λένε, τα στοιχεία που αρμόζουν σε έναν υποψήφιο πρωθυπουργό. Ιδιότητα η οποία τώρα, και συγκριτικά με λίγο καιρό πριν, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες ευδοκίμησης, αφού «οι επιπτώσεις από το πολύνεκρο δυστύχημα είναι καταστροφικές και μη αναστρέψιμες για την κυβέρνηση», μας λέει εξ απόρρητων συνεργάτης του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ.

Ανατροπή εκλογικών συσχετισμών

Βέβαια, οι πρώτες δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν ότι έχει επέλθει ολική ανατροπή των εκλογικών συσχετισμών, όμως ο Τσίπρας και οι επιτελείς του θεωρούν πως η συρρίκνωση της διαφοράς είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που είτε καταγράφουν οι πρώτες μετρήσεις, είτε από τα ποσοστά που δίνονται στη δημοσιότητα.

Κάποιοι μάλιστα διατείνονται πως σε κάποιες έρευνες που δεν έχουν δημοσιοποιηθεί η διαφορά περιορίζεται στις 2-3 μονάδες, ενώ κάποιοι άλλοι επιμένουν πως υπάρχουν και μετρήσεις -ειδικά σε αυτές που οι εταιρείες διεξάγουν στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες και όχι στα σταθερά τηλέφωνα- στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υποστηρίζουν πως μετά τα Τέμπη η Ν.Δ. υποχρεώνεται, εκ των πραγμάτων, να αλλάξει στρατηγική αφού «η αυτοδυναμία τελείωσε.

Πλέον είναι αδύνατο να επιτευχθεί» ακόμη και μετά τις δεύτερες εκλογές, με την ενισχυμένη αναλογική. Θα πρέπει λοιπόν, λένε, «να αναζητήσει συμμάχους, κάτι που όμως με τα σημερινά δεδομένα είναι εξαιρετικά δύσκολο έως και απίθανο να συμβεί». Και τούτο επειδή, όπως υπολογίζουν, το ποσοστό που θα λάβει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις πρώτες εκλογές του Μαΐου θα κινηθεί στην περιοχή του 30% και όχι του 35% που όντως θα μπορούσε, στις δεύτερες εκλογές τον Ιούλιο, να οδηγήσει στην κατάκτηση της αυτοδυναμίας.

Το πρώτο λοιπόν συμπέρασμα της ηγεσίας Κουμουνδούρου είναι ότι η δική τους στρατηγική, των συμμαχικών κυβερνήσεων και της προοδευτικής διακυβέρνησης, επικράτησε απέναντι στη στρατηγική της αυτοδυναμίας και των μονοκομματικών κυβερνήσεων. Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι με το «κάψιμο» της αυτοδυναμίας ενισχύεται η πιθανότητα να μην οδηγηθούμε σε δεύτερες εκλογές, αλλά να δημιουργηθούν συνθήκες, εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει πρώτο κόμμα, που να οδηγήσουν στον σχηματισμό προοδευτικής κυβέρνησης.

Εξυπακούεται πως για να συμβεί αυτό θα πρέπει, εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ, να ενισχυθεί και το ΠΑΣΟΚ και σε κάθε περίπτωση τα αριθμητικά δεδομένα να συγκροτούν κυβερνητική πλειοψηφία. Κάτι που προσώρας μοιάζει ελάχιστα πιθανό. Στους κόλπους της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπάρχει πάντως και προβληματισμός μήπως η πτώση των ποσοστών της Ν.Δ. δεν οδηγήσει και σε άνοδο των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ. Πτώση της Ν.Δ. και στασιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει άνοδος των μικρών κομμάτων.

Εάν ενισχυθούν τα κόμματα της Ακροδεξιάς, τη ζημιά θα την υποστεί η Ν.Δ. Αν όμως φουσκώσουν τα ποσοστά του ΚΚΕ και του ΜέΡΑ25, λιγοστεύουν οι πιθανότητες της Κουμουνδούρου να καρπωθεί την εξ αριστερών δυσαρέσκεια. Για να μη συμβεί αυτό θα πρέπει, λένε τα στελέχη της «Ομπρέλας», που είναι οπαδοί της στροφής προς τα αριστερά, «ο Αλέξης να ισορροπήσει, να μην παίξει όλα τα χαρτιά του στο Κέντρο, αλλά με ριζοσπαστικές προσεγγίσεις και προτάσεις να εκφράσει τη διάχυτη κοινωνική δυσαρέσκεια και ιδιαίτερα της νεολαίας».

«Τάση αποσυσπείρωσης της Δεξιάς»

Ορισμένοι αναλυτές, με βάση και τα αναλογιστικά δεδομένα των μετρήσεων, φανερών και μυστικών, υποστηρίζουν πως η τάση όντως δείχνει κλείσιμο της ψαλίδας, αλλά ακόμη η καμπύλη δεν έχει φτάσει στο όριο του στατιστικού λάθους. Δεν αποκλείουν, πάντως, αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, οι εκλογές να είναι ντέρμπι αφού το ανώτερο σημείο του ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε δυνητικά να υπερβεί το κατώτερο σημείο του ποσοστού της Ν.Δ. Σε κάθε περίπτωση αυτό στο οποίο σχεδόν όλοι συμφωνούν είναι ότι η πτώση της Ν.Δ. είναι καθαρή, όπως καθαρή είναι και η άνοδος του ΚΚΕ, του ΜέΡΑ25 και των «Ελλήνων» του Κασιδιάρη.

Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να θεωρεί πως οι δημοσκοπικές εταιρείες υπερεκτιμούν το ποσοστό της Ν.Δ. και υποεκτιμούν αυττό του ΣΥΡΙΖΑ, όμως κάποιους αυτό δεν τους πειράζει, αφού, όπως λένε, «η μεγάλη πτώση της κυβέρνησης εφόσον δεν συνοδεύεται και από σημαντική ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ ενισχύει την τάση αποσυσπείρωσης της Δεξιάς, την αποχή των ψηφοφόρων της ή την υπερψήφιση κάποιου άλλου κόμματος». Προτιμούν λοιπόν να χάνει η κυβέρνηση. Αν φανεί ότι ενισχύεται ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε μπορεί να υπάρξει «συσπείρωση της Δεξιάς για να μη χαθεί το γκουβέρνο ή για να μην ξανάρθουν οι Συριζαίοι στην εξουσία».

Προς επίρρωσιν των όσων υποστηρίζουν, φέρνουν ως παράδειγμα τη «συμπεριφορά της αποβάθρας», σύμφωνα με την οποία ένας επιβάτης που κατεβαίνει από ένα τρένο παραμένει στην αποβάθρα μέχρι να πάρει το βαγόνι για το άλλο δρομολόγιο. Θεωρούν δηλαδή πως το μείζον είναι να κατέβουν οι ψηφοφόροι από το τρένο της Ν.Δ. Αν θα ανέβουν στο βαγόνι του ΣΥΡΙΖΑ, εξαρτάται από το αν η ηγεσία της Κουμουνδούρου θα καταφέρει να τους προσφέρει ένα συναρπαστικό δρομολόγιο και έναν καλό προορισμό.

Αυτό με όρους πολιτικής σημαίνει ότι η αξιωματική αντιπολίτευση θα πρέπει να δείξει στους πολίτες ότι το επόμενο δίμηνο θα παρουσιάσει ελκυστικό, τεκμηριωμένο και εφαρμόσιμο κυβερνητικό πρόγραμμα και ο Τσίπρας να δείξει ποια θα είναι η νέα του ηγετική ομάδα, με ποιους δηλαδή θα κυβερνήσει. Αν θα κυβερνήσει με την παλιά φρουρά ή στηριζόμενος πρωτίστως σε νέα και ικανά πρόσωπα. Και ποια είναι αυτά.

Εξυπακούεται πως και το πρόγραμμα και τα πρόσωπα θα πρέπει, συγκρινόμενα με αυτά της κυβέρνησης Μητσοτάκη, να είναι καλύτερα και να εμπνέουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη. Ενδεχομένως, λόγω των Τεμπών, θα έπρεπε, εισηγούνται κάποιοι, να δοθεί στη δημοσιότητα το πρόγραμμα της Κουμουνδούρου για τους σιδηροδρόμους και γενικότερα για την ασφάλεια των μεταφορών. Και κυρίως να ενημερώσει αν θα ακυρωθεί η ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ και το σπάσιμό του σε τρία κομμάτια.

Πάντως, ο Αλέξης Τσίπρας το επόμενο διάστημα δεν πρόκειται να προχωρήσει σε συνέντευξη Τύπου, όπως προαναγγέλλουν διάφορα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ούτε πρόκειται να ζητήσει συζήτηση στη Βουλή σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων.

Θα κάνει δηλώσεις με αφορμή συναντήσεις που θα έχει, αλλά μέχρι εκεί. Είναι έτοιμος, όπως λέει στους συνομιλητές του, να αντιπαρατεθεί με τον πρωθυπουργό για τον ΟΣΕ και τις ευθύνες για το δυστύχημα, αλλά δεν θέλει να είναι αυτός που θα προκαλέσει τη συζήτηση στη Βουλή. Οχι μόνο επειδή «δεν θέλει να τον κατηγορήσουν το Μαξίμου και τα χαλκεία του για προσπάθεια κομματικής κερδοσκοπίας», αλλά και γιατί «είναι ευθύνη του Μητσοτάκη να δώσει εξηγήσεις» αφού επί διακυβέρνησής του συνέβη το κακό.

Κοινοβουλευτικές πηγές υποστηρίζουν πως δεν πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα να υπάρξει σύγκρουση των δύο αρχηγών στη Βουλή, καθώς η συζήτηση για το κλίμα -και η τροπολογία που, κατά την αντιπολίτευση, αφορούσε και πιθανή ιδιωτικοποίηση του νερού- με πρωτοβουλία της κυβέρνησης δεν θα γίνει την προσεχή Τρίτη, όπως ήταν προγραμματισμένο, και ίσως στη θέση της να έχουμε συζήτηση για τα Τέμπη.

«Χαμηλές μπαλιές»

Επιπροσθέτως, ο Τσίπρας θέλει να είναι και συνεπής με την εντολή που έχει δώσει στους βουλευτές και τα στελέχη του: «Χαμηλές μπαλιές». Δηλαδή, επισημάνσεις των ευθυνών του παραιτηθέντος υπουργού Κώστα Καραμανλή και της κυβέρνησης επειδή άφησαν ουσιαστικά «τυφλό» το σιδηροδρομικό δίκτυο και αγνόησαν τις προειδοποιήσεις φορέων και εργαζομένων για επικείμενο δυστύχημα. Και αντιπαράθεση μόνο εφόσον προκαλούνται για συγκεκριμένες ενέργειες ή παραλείψεις των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, όπως έγινε με τον Χρήστο Σπίρτζη, για τον οποίο η γνώμη του Τσίπρα είναι ότι «ήταν καλός στη συνέντευξη που έδωσε, τόσο για τις εξηγήσεις σε ό,τι αφορά το παρελθόν όσο και για τις ευθύνες της παρούσας κυβέρνησης».

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αναγνωρίζοντας την οργή του κόσμου όχι μόνο για το δυστύχημα και τη διαχείρισή του από την υφιστάμενη κυβέρνηση, αλλά και για τις ευθύνες που καταλογίζουν στις προηγούμενες, και κατανοώντας ότι «κοκορομαχίες» ανάμεσα σε κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση βλάπτουν εξίσου και τους δύο και ενισχύουν την αποχή, τα μικρά κόμματα και την αντισυστημική ψήφο, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει στα στελέχη του να αποφεύγουν τους συμψηφισμούς και τη στενή κομματική αντιπαράθεση. Μάλιστα, για να τηρηθεί η εντολή του αποφάσισε να αντιγράψει τον Δημήτρη Κουτσούμπα.

Οι εμφανίσεις των βουλευτών και των πολιτευτών στα κανάλια εφεξής θα ορίζονται από το γραφείο Τύπου του κόμματος, όπως κάνει δηλαδή το ΚΚΕ, για να αποφευχθούν λάθη και πατάτες, όπως αυτή του Σταύρου Αραχωβίτη.
Και επειδή αναφερθήκαμε στον Αραχωβίτη, σημειώνουμε ότι σε αντίθεση με την ευαρέσκεια για τον Σπίρτζη, ο Αλέξης δυσαρεστήθηκε με την «πατάτα» του βουλευτή Λακωνίας, ο οποίος σε κάποιον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό είπε ότι... μπορεί να υπάρξει συνεργασία και με τον Βελόπουλο για να φύγει ο Μητσοτάκης, υπό την προϋπόθεση να δηλώσει ότι είναι προοδευτικός.

Εσπευσε βεβαίως να ανασκευάσει λέγοντας ότι έκανε χιούμορ, μόνο που το χιούμορ του αυτό κανείς δεν το κατάλαβε. Ισα-ίσα που έδωσε τροφή για συζητήσεις στα καφενεία για τον «νέο Καμμένο» με τον οποίο ετοιμάζεται να κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί ο Τσίπρας και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να έχουν αποκλείσει κατηγορηματικά κυβερνητική συνεργασία με τον Βελόπουλο, όμως ο Αραχωβίτης έδωσε «πατήματα» σε όσους -μεταξύ των οποίων και οι δεξιόστροφοι Πασόκοι- δεν θέλουν την προοδευτική συνεργασία.

Σημειώνουμε ότι το δυστύχημα στα Τέμπη έκανε να ξεχαστεί και η υπόθεση Πολάκη. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ενδεχομένως ο Τσίπρας θα έπρεπε να τον συγχωρήσει και να του δοθεί η δυνατότητα να είναι υποψήφιος βουλευτής επειδή ο ακραίος λόγος και η αντισυμβατική συμπεριφορά του μπορεί να εκφράσουν την οργή του κόσμου, ειδικότερα της νεολαίας. Κάτι τέτοιο αποκλείεται. Ο Πολάκης στα ψηφοδέλτια δεν θα είναι. Αυτό είναι οριστικό. Εκείνο που πιθανώς θα κερδίσει είναι να μη στερηθεί και την κομματική του ιδιότητα. Εξάλλου, ο Πολάκης μπορεί να είναι και η αντίστιξη στον Μητσοτάκη, ο οποίος «δεν τολμά να θέσει εκτός ψηφοδελτίων της Ν.Δ. τον Κώστα Καραμανλή».

Το μεγάλο λάθος

Τέλος, η αναβολή των εκλογών ήχησε ευχάριστα στα αυτιά της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Οχι μόνο επειδή βγάζει από το κάδρο της επικαιρότητας τα εσωκομματικά θέματα που ανέδειξε η συμπεριφορά του Πολάκη, αλλά και γιατί η εκτίμηση του Τσίπρα είναι ότι «ο χρόνος δεν είναι πλέον σύμμαχος του Μητσοτάκη. Ο,τι και να κάνει, το δυστύχημα των Τεμπών άλλαξε οριστικά το πολιτικό κλίμα αλλά και τα διακυβεύματα των εκλογών». Φαίνεται μάλιστα να συμφωνεί με την εκτίμηση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή, ότι το μεγάλο λάθος του Κυριάκου ήταν που δεν έκανε εκλογές πέρυσι τον Ιούνιο.

Ολοι γνωρίζουν -λέει, σύμφωνα με πηγές από το περιβάλλον του- ότι ο τέταρτος χρόνος διακυβέρνησης είναι προεκλογικός και δεν προσφέρεται για ομαλή πολιτική αντιπαράθεση, αφού η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε διευθετήσεις και ρουσφέτια και η αντιπολίτευση ανεβάζει τις στροφές της κριτικής της. Αν οι εκλογές -κατά τον Καραμανλή, τον Σαμαρά, αλλά και πολλούς αξιωματούχους της συντηρητικής παράταξης- είχαν γίνει τον Ιούνιο, η Ν.Δ. θα τις είχε κερδίσει άνετα, το σκάνδαλο των υποκλοπών δεν θα είχε αποκαλυφθεί, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε βυθιστεί στην εσωστρέφεια και ενδεχομένως θα είχε αποφευχθεί η τραγωδία των Τεμπών αν είχαμε άλλη ηγεσία στο υπουργείο Μεταφορών, με διαφορετικές, από αυτές του Κώστα Καραμανλή του Αχιλλέως, προτεραιότητες.

Σύμφωνα με την εκτίμηση της ηγεσίας της Κουμουνδούρου, εφόσον ο Μητσοτάκης δεν καταφέρει να κάμψει τη βούληση του Αχιλλέα Καραμανλή να είναι ο γιος του εκ νέου υποψήφιος, τότε το ρήγμα στη Ν.Δ. θα βαθύνει και θα βγουν στην επιφάνεια αντιθέσεις με φόντο την επόμενη μέρα, κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά την κυβέρνηση και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο.

Προβλέπουν, μάλιστα, ότι διαγενομένων του χρόνου και των αποκαλύψεων, θα μεγαλώνει ο αριθμός των «γαλάζιων» βουλευτών που θα τάσσονται υπέρ του αποκλεισμού του «μικρού Καραμανλή» από τα ψηφοδέλτια. Κάτι που, όπως λένε, τους ευνοεί. «Αρκεί βεβαίως», όπως μας επισημαίνει διακεκριμένο και πασοκικής προέλευσης στέλεχος της Κουμουνδούρου, «να μην έχουμε στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ καραμανλικούς, όπως ο Βαγγέλης Αντώναρος, ο Αρης Σπηλιωτόπουλος, ο Σάββας Τσιτουρίδης και άλλοι, οι οποίοι όχι μόνο δεν θα φέρουν ψήφους, αλλά και θα μας κάνουν ζημιά στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ».

Πάντως, και κατά τις πληροφορίες, δύσκολα θα περιληφθούν στα ψηφοδέλτια περιπτώσεις που αφενός δεν βελτιώνουν την εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία και αφετέρου την γκριζάρουν και δεν την καθιστούν ελκυστική. Εξάλλου, ο τέως πρωθυπουργός γνωρίζει ότι η αμφίπλευρη διεύρυνση, εάν δεν είναι σοβαρή, μπορεί να βλάψει...