Νικόλας Μπακατσέλος

 Στο κέντρο του κάδρου βρίσκεται το δυσβάσταχτο βάρος που έχει δημιουργηθεί στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα από την αύξηση του ενεργειακού κόστους, οδήγησε στην μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών και είχε σαν τελικό αποτέλεσμα τον περιορισμό της κατανάλωσης. Πρόκειται ουσιαστικά για συσσωρευμένους ασταθείς παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην ανάκαμψη των οικονομιών σε μιαπαρατεταμένη περίοδο πληθωριστικών πιέσεων που ενισχύεται από τις γεωπολιτικές αναταράξεις.

Τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, όχι μόνο δεν δείχνουν σημάδια αποκλιμάκωσης, αλλά διαμορφώνουν μια νέα πολυπλοκότητα καθώς πέρα από το ιδιαίτερα υψηλό ενεργειακό κόστος και την εκτόξευση των τιμών πρώτων υλών, οι βιομηχανίες βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντικές καθυστερήσεις παράδοσης. Αναμφίβολα, οι παράγοντες αυτοί καθορίζουν τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία. Στο βάθος της εικόνας όμως, αναπτύσσεται μια δυναμική γεγονότων η οποία θα σηματοδοτήσει όχι μόνο την φετινή χρονιά αλλά και τα επόμενη έτη. Ανάμεσά τους διακρίνεται σαφώς ο επαναπροσδιορισμός “των εμπορικών διαδρομών”, εξαιτίας της πολεμικής αναταραχής, που σημαίνει καθυστερήσεις, υψηλότερο κόστος και περαιτέρω υπερφόρτωση στους εμπορικούς σταθμούς και τα λιμάνια-την ώρα που η Δύση μετρά το πρώτο αποτύπωμα των συνεπειών του πολέμου, κυρίως στην αγορά της ενέργειας και των αγροτικών προϊόντων.

Οι νέες συνθήκες κάνουν επιτακτική την ανάγκη για τις επιχειρήσεις να οικοδομήσουν μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα και ευελιξία στην εφοδιαστική τους αλυσίδα ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις μελλοντικές προκλήσεις και να τις μετατρέψουν σε ευκαιρία.. Κύριος φόβος των επιχειρήσεων είναι οι αλυσιδωτές αυξήσεις στις τιμές συνολικά της παγκόσμιας αγοράς. Σε μία Ελλάδα, μάλιστα όπου η οικονομία της βρισκόταν σε τροχιά ανάπτυξης, οι υψηλές τιμές ενέργειας επιβαρύνουν σημαντικά τμήματα της οικονομίας, όπως την πρωτογενή παραγωγή, την βιομηχανία, τις μεταφορές και τον τουρισμό. Κρίσιμο ρόλο θα παίξει η διάρκεια των αναταραχών, η οποία θα καθορίσει το μέγεθος του πληθωρισμού, αλλά και το κατά πόσο η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας θα δημιουργήσει ένα μεγαλύτερο ντόμινο εξελίξεων.

Σημαντική επίπτωση για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων είναι και η μείωση των πωλήσεων ως αποτέλεσμα των περικοπών που σημειώνονται στις καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών. Η πολεμική αναταραχή έχει επιφέρει μία πρωτοφανή συστολή, η οποία εξηγείται από τη μεγάλη αβεβαιότητα στην καταναλωτική εμπιστοσύνη αλλά και την αδυναμία προμήθειας προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Μια αναταραχή τέτοιας έκτασης, ιδίως όταν διαδέχεται μία χρηματοοικονομική κρίση και πριν ακόμη η πανδημία κλείσει τον κύκλο της, ενισχύει τις αδυναμίες που προϋπήρχαν, θέτει εμπόδια ανάκαμψης και έχει απροσδιόριστο κόστος για το σύνολο των επιχειρήσεων.

Ως εκ τούτου, θα πρέπει τόσο η ευρωπαϊκή όσο και η εθνική πολιτική να επικεντρωθούν στη χαλάρωση των επιβαρύνσεων στις επιχειρήσεις και τη σταθεροποίηση των αγορών ενέργειας και προϊόντων. Στο μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να προετοιμαστεί για τις κομβικές συνέπειες στο επιχειρηματικό περιβάλλον συστήνοντας ένα ενιαίο ταμείο αλληλεγγύης σε χώρες που δεν έχουν αρκετά δημοσιονομικά μέσα, ανάλογο με το Ταμείο Ανάκαμψης. Συνεπώς χρειάζεται μία ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, που θα βοηθήσει τις νότιες ευρωπαϊκές χώρες να καλύψουν τις μεγάλες δημόσιες δαπάνες που θα χρειαστούν για να αμβλυνθεί το μεγάλο κόστος για τους πολίτες.

Βέβαια, με την βοήθεια των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης η Ελλάδα μπορεί να αντεπεξέλθει και σε αυτή την πρόκληση. Απαιτείται όμως σαφής προσήλωση στο μεταρρυθμιστικό έργο για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των αγορών και ικανό αλλά και έγκαιρο σχεδιασμό προγραμμάτων στήριξης των επιχειρήσεων που πλήττονται από την παρούσα κρίση, μαζί με την υποστήριξη των νοικοκυριών που έχουν ανάγκη.

O Νικόλας Μπακατσέλος είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία Πυραμίς – Μεταλλουργία ΑΕ και πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου