Γιάννης Κ. Μαντζουράνης

Όμως, για τον ελληνικό λαό, οι στόχοι του Πολυτεχνείου παραμένουν ανεκπλήρωτοι και ο αγώνας του για εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία και κοινωνική απελευθέρωση συνεχίζεται. Γι’ αυτό και το Πολυτεχνείο ούτε έχει καταληφθεί ούτε πρόκειται να ανακαταληφθεί από το κατεστημένο σύστημα φορέων εξουσίας και ιδεολογίας, ούτε θα αφομοιωθεί, ούτε θα ενταχθεί στις αλλοτριωτικές διαδικασίες του. Το Πολυτεχνείο παραμένει ορόσημο και συνάμα αφετηρία. Ξεπερνώντας τα πλαίσια μιας κοινής ιστορικής επετείου γίνεται το σύμβολο της λαϊκής αντίστασης ενάντια στην αμερικανοκίνητη Χούντα και στο εξαρτημένο καθεστώς των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού, που τη γέννησαν και τη στήριξαν.


Είναι εθνική υποθήκη και ανανέωση του συμβολαίου της γενιάς του Πολυτεχνείου με εκείνες τις γενιές, που πάλεψαν ανάλογα και ηττήθηκαν, γιατί προδόθηκαν από πολιτικούς φορείς είτε ανίκανους και ανεπαρκείς, είτε διαβρωμένους και υποταγμένους σε ξένα κέντρα λήψης αποφάσεων. Παράλληλα όμως είναι και η βάση για νέο ξεκίνημα στην μακρά πορεία πραγμάτωσης των ανεκπλήρωτων στόχων του λαϊκού κινήματος.

Το Πολυτεχνείο είναι συνέχεια και προέκταση. Και αυτό, γιατί ο αντιϊμπεριαλιστικός και εθνικοαπελευθερωτικός χαρακτήρας του λαϊκού ξεσηκωμού του Νοέμβρη 1973 λειτουργεί σαν νήμα και ιμάντας, που συνδέει το Πολυτεχνείο με κάθε κορύφωση ή κρίση της νεοελληνικής ιστορίας, όπως είναι και η πολυεπίπεδη κρίση, που βιώνουν με δραματικές συνέπειες οι Έλληνες από το 2009 και εντεύθεν. Πάνω από όλα, όμως, το Πολυτεχνείο ως οριακή στιγμή στην αλυσίδα των κρίσεων της ελληνικής κοινωνίας συμπυκνώνει μια πραγματικότητα και ένα μύθο και έτσι εγγράφεται στην ιστορική μνήμη του λαού.

Ως γεγονός και ως μύθος
Ως ιστορικό γεγονός μορφοποιεί πολιτικές ευαισθησίες και λαϊκά οράματα, ενώ παραλλήλως εκφράζει το όχι των νέων στη δικτατορική βαρβαρότητα και καταπίεση. Από κορυφαία εκδήλωση του αντιδικτατορικού αγώνα μετατρέπεται σε μαζική αντιϊμπεριαλιστική κινητοποίηση πολιτών, όπου αποθεώνεται και κυριαρχεί ο αυθορμητισμός των μαζών εκτός και κατέναντι των επιδιώξεων πολιτικών οργανώσεων και κομματικών σχηματισμών.


Ως μύθος πλάθεται και διογκώνεται από τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και κυρίως της πολιτικής εκπροσώπησής της να καλύψουν συμβιβασμούς και τύψεις των «πολλών φρονίμων απόντων στην αντιδικτατορική πάλη», γιατί εξυπηρετεί την απενοχοποίηση της απουσίας της σιωπηλής πλειοψηφίας και της δειλίας της πολιτικής και πνευματικής ελίτ και έτσι λειτουργεί ως «μεγάλο εθνικό άλλοθι μιας πολυάριθμης μερίδας πολιτών, που λιποψύχησε μπροστά στα τανκς και συμβιβάστηκε με τους δικτάτορες», όπως με ειλικρίνεια και θάρρος έγραψε ο αλησμόνητος, σεμνός αγωνιστής, Παναγιώτης Κανελλάκης.

Έτσι εξηγείται η εκ των υστέρων λατρεία του Πολυτεχνείου με τελετουργικές πομπές, δοξαστικά, πανηγυρικούς λόγους, στεφάνια, σουβλάκια, τηλεοπτικά σποτ πολιτικών αρχηγών και δηλώσεις πρωταγωνιστών και μη από αρχείο, πλην όμως όταν η πραγματικότητα μυθολογείται ως επίχωση συλλογικής ενοχής, κυριαρχούν οι μισές και υποχωρούν οι μεγάλες αλήθειες.

Στο κατ’ έτος επαναλαμβανόμενο ερώτημα «ποιο ήταν και τι απέγινε το νόημα του Πολυτεχνείου» η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη και «τετηγμένη» στο σήμερα, γιατί υπήρξαν τόσα νοήματα όσοι και οι τυχεροί συμμέτοχοι, που όλοι μαζί συναντήθηκαν στη πίστη ότι πάντοτε η αμφισβήτηση είναι δικαίωμα και συχνότατα η ανυπακοή είναι υποχρέωση.

* Ο δικηγόρος Γιάννης Μαντζουράνης έλαβε μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα, συμμετείχε στην 10μελή Επιτροπή Κατάληψης της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου, κρατήθηκε και βασανίσθηκε στο ΕΑΤ/ΕΣΑ, στρατεύθηκε με διακοπή της αναβολής λόγω σπουδών μαζί με άλλους αντιστασιακούς φοιτητές, πέρασε σε εξάμηνη παρανομία μετά την 17-11-1973 και το Μάη του 1974 διέφυγε στην τότε Δυτική Γερμανία, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο, ενώ αμέσως μετά την πτώση της Χούντας επέστρεψε στην Ελλάδα και συνέχισε τις σπουδές του.