Αριάδνη Νούκα

Τον Νοέμβριο 2020, διεθνής συνασπισμός φορέων, πολιτικών και συνδικαλιστικών καθώς και φυσικών προσώπων - επιχειρηματιών  απέστειλε επιστολή σε Ευρωπαίους ηγέτες, όπως τον βρετανό πρωθυπουργό, Μπόρις Τζόνσον, την γερμανίδα καγκελάριο, Άγκελα Μέρκελ, τον ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσες και άλλους, καθώς και στον Πρόεδρο της Αμερικής, Τζό Μπάιντεν, ζητώντας να μελετήσουν και να υιοθετήσουν το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας (ήτοι 32 ωρών) χωρίς απομείωση μισθών, ως ένα μέτρο στο πλαίσιο ανάκαμψης της οικονομίας που επλήγη σφοδρότατα από την πανδημία της νόσου covid19.

Στην επιστολή αυτή, μετά την καταγραφή ιστορικών στιγμών κρίσεων που οδήγησαν στην μείωση του χρόνου της εργασιακής εβδομάδας, παρατίθενται μία σειρά ωφέλιμων επιδράσεων στην ευημερία του ατόμου, στην ποιότητα ζωής του εργαζόμενου και της οικογένειάς του, την προαγωγή του πολιτισμού και της κοινωνίας, αλλά και την διαχείριση της κλιματικής αλλαγής.

Ο χρόνος εργασίας είναι από τα βασικότερα στοιχεία του εργασιακού βίου λόγω και των επιπτώσεων που επιφέρει στην ζωή των εργαζομένων. Ένα μείζονος σημασίας θέμα, στο οποίο επιδρά καταλυτικά, είναι η ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εν γένει ποιότητα ζωής του εργαζόμενου, καθώς και με την ποιότητα της απασχόλησης και την αύξηση της παραγωγικής του εργασίας.

Λόγω της σπουδαιότητας της ισορροπίας αυτής επί σειρά ετών, αποτέλεσε πεδίο έρευνας σε εξειδικευμένες μελέτες του Eurofound, έρευνας επί του χρόνου εργασίας και τις επιπτώσεις του στις συνθήκες εργασίας και στην ποιότητα ζωής των ανδρών και των γυναικών στην ΕΕ με στόχο την βελτίωση της κατανόησης του τρόπου οργάνωσής του και του τρόπου, με τον οποίο η οργάνωσή του επηρεάζει, τόσο την ισορροπία της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, όσο και την απασχόληση, την παραγωγικότητα και την ευεξία των εργαζομένων .

Μέχρι σήμερα πάντως σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν διαφαίνεται κάποια προοπτική να δοθεί κεντρική κατεύθυνση για μείωση του εργασιακού χρόνου με την εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας χωρίς σαφώς απομείωση αποδοχών, παρά το γεγονός, αφενός ότι έχει ήδη δοκιμαστεί από κορυφαίες επιχειρήσεις  ανά τον κόσμο, όπου παρατηρήθηκαν, εξαιρετικά αποτελέσματα στην αύξηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων με εντυπωσιακές επιδράσεις στο τελικό προϊόν των επιχειρήσεων και αφετέρου ινστιτούτα και φορείς παγκοσμίως επιμένουν για την βελτίωση της ψυχικής υγείας των εργαζομένων, την αύξηση της παραγωγικότητας τους καθώς και τον περιορισμό των λειτουργικών εξόδων των επιχειρήσεων και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Στην χώρα μας τα ευρήματα σχετικών μελετών είναι απογοητευτικά.

Στην πρόσφατη παγκόσμια έρευνα Workmonitor της Randstad, κορυφαία στον κλάδο υπηρεσιών Ανθρώπινου Δυναμικού, που επικεντρώθηκε, μεταξύ άλλων, και στην σχέση μεταξύ της εργασίας και της ισορροπίας επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για το τέταρτο τρίμηνο του 2019, ποσοστό 71% των εργαζομένων δήλωσε, ότι υφίσταται εμπλοκή της εργασίας στον προσωπικό τους χρόνο, με την άμεση απάντηση σε επαγγελματικές τηλεφωνικές κλήσεις, emails και μηνύματα, πέραν του ωραρίου εργασίας. Μάλιστα, οι εργαζόμενοι σε ποσοστό 55% δήλωσαν, ότι πράττουν τούτο, διότι θεωρούν, ότι ο εργοδότης τους αναμένει να είναι διαθέσιμοι εκτός κανονικού ωραρίου εργασίας, ενώ ποσοστό 48% υποστηρίζει ότι ο εργοδότης αναμένει να είναι διαθέσιμοι και κατά τη διάρκεια των διακοπών ή ρεπό. Το ανωτέρω ποσοστό 71% κατατάσσει την Ελλάδα στην 5 θέση παγκοσμίως, ενώ τις 4 πρώτες θέσεις κατέχουν η Ινδία, η Κίνα, η Τουρκία και η Μαλαισία.  

Σε έρευνα δε, του ΟΟΣΑ που διεξήχθη το 2018 σε 40 χώρες παγκοσμίως, η χώρα μας βρέθηκε στη 16η θέση με τις μεγαλύτερες σε διάρκεια εργασιακές εβδομάδες, πίσω από  τις Βραζιλία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ισραήλ, Χιλή, Ν. Αφρική, Κόστα Ρίκα, Μεξικό, Τουρκία και την Κολομβία που κατέχει την 1η θέση.

Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν βρήκε έδαφος η μείωση του χρόνου εργασίας, ήτοι εργασιακή εβδομάδα 32 ωρών χωρίς απομείωση αποδοχών με την εφαρμογή του μοντέλου τετραήμερης εργασίας, έστω και πιλοτικά, όπως ήδη αποφασίστηκε στην Ισπανία και μάλιστα με κρατική υποστηρικτική χρηματοδότηση των επιχειρήσεων . Ήδη το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε από τον αρμόδιο Υπουργό Εργασίας, ενώ μπορεί να τεθεί, ως βάση για τετραήμερη εργασία, ωστόσο ουδόλως σχετίζεται με την μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασιακής απασχόλησης που εξακολουθεί να ανέρχεται σε 40 ώρες με ταυτόχρονη μεταβολή του ημερησίου οκταώρου σε δεκάωρο εργασιακής απασχόλησης.

Δοθέντων τούτων, προς το παρόν χάθηκε η ευκαιρία για μία πρωτοποριακή εργασιακή μεταρρύθμιση προς αυτήν την κατεύθυνση.



* Η Αριάδνη Νούκα είναι Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος του  Ινστιτούτου Οικονομικής – Κοινωνικής Δικαιοσύνης και Eλληνισμού «ΕΥΝΟΜΙΑ»