Η τουρκική προκλητικότητα και η προσφυγική κρίση ψηλά στην ατζέντα της Βάρνας

Περίπου δύο δεκαετίες μετά την επίσημη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας στην Ε.Ε οι ηγέτες των δύο πλευρών συναντώνται στην Βάρνα της Βουλγαρίας προσπαθώντας να αμβλύνουν τις διαφορές τους και να βρουν την χρυσή τομή ανάμεσα στην αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα σε Κύπρο και Αιγαίο και την διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών καθώς και στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.


Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ, μαζί με τους δύο άλλους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήτοι τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και τον πρωθυπουργό της Βουλγαρία Μπόικο Μπορίσοφ, η χώρα του οποίου ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, φιλοξενούν τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο παραθαλάσσιο θέρετρο της Μαύρης Θάλασσας.


Η σταδιακή απομάκρυνση τους Άγκυρας από την Ε.Ε, η σκληρή κριτική που ασκούν εναντίον του καθεστώτος της γείτονος αρκετά κράτη – μέλη της Ένωσης καθώς και η προκλητικότητα ενός τρίτου κράτους απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο είναι η μία πλευρά του νομίσματος στην Σύνοδο της Βάρνα. Πέρα από την σκληρή κριτική, την δημόσια καταδίκη της Άγκυρας για την εισβολή της στο Αφρίν της Συρίας και την αντι – ευρωπαϊκή ρητορική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ευρωπαϊκή Ένωση και Τουρκία χρειάζονται η μία την άλλη.

Τα όπλα των Βρυξελλών και της Άγκυρας

Η Σύνοδος της Βάρνα ανάμεσα σε Τουρκία και Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αναμένεται να καταλήξει σε σημαντικές αποφάσεις, αλλά θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεών τους. Οι δύο πλευρές βρέθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με πολλά και σημαντικά βέλη στην φαρέτρα τους. Η πλήρης καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην χώρα και η σκληρή γλώσσα του Τούρκου Προέδρου ο οποίος χαρακτήρισε τις κυβερνήσεις σε Γερμανία και Ολλανδία ως «ναζιστικές» δίνουν στην ΕΕ το «δικαίωμα» μείωσης των προενταξιακών κεφαλαίων (100 εκ ευρώ) προς την Άγκυρα.

Από την άλλη πλευρά η Τουρκία ζητεί από την Ε.Ε να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της αναφορικά με την Συμφωνία για την διαχείριση της προσφυγικής κρίσης στο Αιγαίο, ήτοι την άμεση καταβολή 3 δισ. ευρώ και την απελευθέρωση χορηγήσεων (βίζα) για τους Τούρκους πολίτες.


«Πιστεύω ότι είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να συνεχίσει να λειτουργεί η συμφωνία και συνεπώς να δοθούν τα χρήματα για τους Σύρους πρόσφυγες. Η συμφωνία ωφελεί και την ΕΕ και την Τουρκία και τους πρόσφυγες που βρίσκονται στο έδαφός της. Δεν βλέπω κανέναν λόγο η Τουρκία, η οποία ήταν η χώρα που ζήτησε το 2016 αυτήν την συμφωνία με την Ε.Ε να την ακυρώσει τώρα. Για όσον καιρό η ΕΕ εφαρμόζει τους όρους που την αφορούν το ίδιο θα κάνει και η Τουρκία», δήλωσε στο protothema.gr ο κ. Γκέραλντ Κνάους, ο αρχιτέκτονας της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας για τους πρόσφυγες.


Η Τουρκία φιλοξενεί στο έδαφός της περισσότερους από 3 εκ. πρόσφυγες και η απειλή και μόνο της ακύρωσης της συμφωνία προκαλεί πονοκέφαλο τόσο στην Ε.Ε όσο και συγκεκριμένα κράτη – μέλη. Από την άλλη πλευρά η Τουρκία είναι απόλυτα εξαρτημένη από την Ε.Ε σε οικονομικό επίπεδο που αρκετοί στις Βρυξέλλες και σε σημαντικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ζητούν σκληρότερη στάση έναντι της Άγκυρας την οποία κατηγορούν για υποκρισία. Η Ε.Ε απορροφά το 50% των τουρκικών εξαγωγών, ενώ Ρωσία, Κίνα και Ιράν μόλις το 6%.

Σχεδόν τα δύο τρίτα των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Τουρκία προέρχονται από χώρες της ΕΕ, ενώ η απειλή της ακύρωσης της συμφωνίας για το προσφυγικό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «μπούμερανγκ» για την Τουρκία, καθώς θα έπρεπε να βρει η ίδια τα κεφάλαια για να διαχειριστεί τα εκατομμύρια προσφύγων που βρίσκονται στο έδαφός της.