Σουηδία: «Μίνι σύνοδος κορυφής» για Μέρκελ, Κάμερον, Ρούτε και Ράινφελντ

Περίπου δύο εβδομάδες πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 26ης Ιουνίου, μια «μίνι σύνοδος κορυφής» λαμβάνει χώρα στη Σουηδία, όπου το ζήτημα της διαδοχής του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις ανάμεσα στην Άνγκελα Μέρκελ, τον Ντέιβιντ Κάμερον, τον Μαρκ Ρούτε και τον Φρέντρικ Ράινφελντ.
 
Οι ηγέτες της Μεγάλης Βρετανίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Σουηδίας που συγκεντρώθηκαν στη θερινή κατοικία του πρωθυπουργού της Σουηδίας κ. Ράινφελντ στο Χάρπζουντ, μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Στοκχόλμη αναμένεται να ασχοληθούν κυρίως με τον υποψήφιο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Ζαν - Κλοντ Γιουνκέρ για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την αρνητική στάση που κρατά η Μεγάλη Βρετανία. Τις αντιρρήσεις Κάμερον για το πρόσωπο του Ζαν- Κλοντ Γιουνκέρ συμμερίζονται και ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μάρκ Ρούτε καθώς και ο Σουηδός ομόλογός του, ενώ η Καγκελάριος της Γερμανίας εξέφρασε τη δημόσια υποστήριξή της στον πρώην πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου, διατυπώνοντας παρά ταύτα κάποιες επιφυλάξεις.

Στο έντονο παρασκήνιο για τη διαδοχή Μπαρόζο που ξεκίνησε αμέσως μετά τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κρύβεται μια άτυπη διαμάχη για το ίδιο το μέλλον της Ε.Ε, και την ισχύ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τις δύο αντίθετες πλευρές να αποτελούνται από αυτούς που υποστηρίζουν πως η έμμεση εκλογή του προέδρου του εκτελεστικού οργάνου της Ε.Ε από τους πολίτες θα είναι ένα βήμα για να μειωθεί το «δημοκρατικό έλλειμμα» και αυτούς που υποστηρίζουν πως η εκλογή του προέδρου της Κομισιόν πρέπει να είναι αρμοδιότητα των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και πως η Ε.Ε πρέπει να έχει λιγότερες εξουσίες. Την ίδια στιγμή ορισμένοι ηγέτες, με πρώτο τον Ντείβιντ Κάμερον αντιμετωπίζουν και εσωτερικά ζητήματα που τους αναγκάζουν να τηρούν περισσότερο αρνητική στάση στην «περαιτέρω ενοποίηση της Ε.Ε».
 

Ο γόρδιος δεσμός Γιουνκέρ

Από τη Συνθήκη της Νίκαιας το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων) προτείνει τον υποψήφιο πρόεδρο της Επιτροπής με ειδική πλειοψηφία, γεγονός που ουσιαστικά κατήργησε το δικαίωμα αρνησικυρίας από ένα κράτος μέλος. Από το 2001 μέχρι σήμερα δεν υπήρξε ούτε μία περίπτωση που να χρειάστηκε ειδική πλειοψηφία για να ληφθεί μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
 

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων προτιμούσαν πάντοτε να εμφανίζουν κοινή γραμμή έπειτα από παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις. Στην περίπτωση όμως του Ζαν - Κλοντ Γιουνκέρ η σκληρή στάση του Βρετανού πρωθυπουργού Ντείβιντ Κάμερον ενδέχεται να αναγκάσει τους υπόλοιπους «27» να εξετάσουν για πρώτη φορά αυτό το ενδεχόμενο. Αυτός είναι και ο λόγος που οι ηγέτες της Ε.Ε προσπαθούν να βρουν πιθανότητες συμβιβασμού.
 
Εκτός από τον Ντέιβιντ Κάμερον που αντιτίθεται σθεναρά σε έναν «φεντεραλιστή» όπως ο οκ. Γιουνκέρ, επιφυλάξεις έχει εκφράσει και η Ιταλία χωρίς όμως προς το παρόν να αντιτίθεται στον βετεράνο πολιτικό από το Λουξεμβούργο. Ο Ματέο Ρέντσι έχει υπογραμμίσει πολλές φορές πως προέχει η πολιτική που θα ακολουθήσει η Ε.Ε τα επόμενα πέντε χρόνια και όχι το πρόσωπο, ενώ το Παρίσι τονίζει πως αν και ο Ζαν- Κλοντ Γιουνκέρ είναι υποψήφιος του ΕΛΚ, θα πρέπει να υπάρξει σεβασμός στην ψήφο των Ευρωπαίων πολιτών. Την πλήρη αντίθεσή του ως προς τον Ζαν – Κλοντ Γιουνκέρ έχει εκφράσει επίσης και ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν.
 
 
Οι εναλλακτικές του Ντέιβιντ Κάμερον και η στάση της Γερμανίας 
 
Σε περίπτωση που ο κ. Κάμερον δεν καταφέρει να πιέσει και -κυρίως- να πείσει τους εταίρους του να μην στηρίξουν τον Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, τότε αναγκαστικά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα κληθεί να αποφασίσει με την ειδική πλειοψηφία. Και η Μεγάλη Βρετανία θα ελπίζει σε μια μειοψηφία αρνησικυρίας.  Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Νίκαιας, η οποία θα συνεχίσει να εφαρμόζεται μέχρι την 31η Οκτωβρίου, κάθε κράτος έχει ορισμένες ψήφους, ανάλογα με τον πληθυσμό του. Μια απόφαση λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία εφόσον ψηφίσουν το 50% των κρατών – μελών (14 κράτη), που έχουν 260 ψήφους σε σύνολο 352, δηλαδή εκπροσωπούν το 62% των Ευρωπαίων πολιτών. Μειοψηφία αρνησικυρίας επιτυγχάνεται με 92 ψήφους, ήτοι το 38% των πολιτών.

Σήμερα η κατανομή των ψήφων έχει ως εξής: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία 29 ψήφους. Ισπανία και Πολωνία 27. Ρουμανία: 14, Ολλανδία 13, Βέλγιο, Ελλάδα, Τσεχία, Πορτογαλία, Ουγγαρία 12, Βουλγαρία, Αυστρία, Σουηδία 10, Δανία, Κροατία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Φινλανδία, Σλοβακία 7, Εσθονία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία, Κύπρος 4 και η Μάλτα με 3.
 
Από την πρώτη Νοεμβρίου θα τεθεί σε ισχύ το σύστημα της Συνθήκης της Λισαβόνας, σύμφωνα με το οποίο η ειδική πλειοψηφία θα απαιτεί το 55% των κρατών μελών (16) που αντιπροσωπεύουν το 65% των πολιτών. Μειοψηφία αρνησικυρίας θα επιτυγχάνεται με το 45% των κρατών - μελών (13 χώρες) ή από το 35% του πληθυσμού, εφόσον όμως συμφωνούν τουλάχιστον 4 χώρες, με σκοπό να μην μπορεί η Γερμανία να μπλοκάρει κάθε απόφαση, με την υποστήριξη δύο άλλων χωρών.  
 
Σε κάθε περίπτωση η θέση της Γερμανίας θα έχει καθοριστική σημασία τόσο για το πρόσωπο που θα διαδεχθεί τον Μανουέλ Μπαρόζο, όσο και στην στάση της Ε.Ε απέναντι στις διαρκείς προσπάθειες της Μεγάλης Βρετανίας να σταματήσει τα πρώτα βήματά της στην εποχή της Συνθήκης της Λισαβόνας. Άλλωστε η  Μεγάλη Βρετανία έχει καταφέρει πολλές φορές στο παρελθόν να επιβάλει τη δική της θέση για τον πρόεδρο της Επιτροπής και αυτό επιθυμεί να επαναλάβει ο Ντείβιντ Κάμερον.  
 
Η Μάργκαρετ Θάτσερ το 1984 μπλόκαρε τον Γάλλο Κλοντ Σεϊσόν,  ο Τζον Μέιτζορ το 1994 τον Βέλγο Ζαν-Λικ Ντεάν, το 2004 ο Τόνι Μπλερ αρνήθηκε την προεδρία στον Γκι Φέρχόφσταντ, ενώ το 2009 ο Γκόρντον Μπράουν πίεσε ώστε στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να μην βρεθεί ο Ζαν – Κλοντ Γιουνκέρ, αλλά ο Χέρμαν φαν Ρομπέι.
 
Οι προσπάθειες να βρεθούν συμβιβαστικές λύσεις, ώστε να αποφευχθεί μια θεσμική σύγκρουση ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένονται με ενδιαφέρον, καθώς ο Ντέβιντ Κάμερον έχει θέσει τον πήχη πάρα πολύ ψηλά.