Η κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ιράν και Ισραήλ επαναφέρει στο προσκήνιο τον στρατηγικό ρόλο του Στενού του Ορμούζ για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια, με την Κίνα να αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα ισορροπίας.
Ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ιρανικού πετρελαίου και στενός στρατηγικός εταίρος της Τεχεράνης, το Πεκίνο διατηρεί ισχυρή επιρροή στις εξελίξεις, προσπαθώντας να αποτρέψει μια πλήρη διακοπή των εξαγωγών που θα έθετε σε κίνδυνο τα δικά του ζωτικά ενεργειακά συμφέροντα.
Η ανάλυση επικεντρώνεται σε δύο βασικά σενάρια για την επόμενη ημέρα:
-Ολικό κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ, ένα σενάριο υψηλής επικινδυνότητας αλλά χαμηλής πιθανότητας, καθώς θα επέφερε βαρύ οικονομικό πλήγμα στο ίδιο το Ιράν, στερώντας του σημαντικά έσοδα από τις εξαγωγές.
-Μερική διαταραχή της ναυσιπλοΐας, που κρίνεται πιο ρεαλιστικό, περιλαμβάνοντας παρενοχλήσεις εμπορικών πλοίων, περιορισμένες επιθέσεις ή στοχευμένη ναρκοθέτηση, με στόχο την άσκηση πίεσης χωρίς να προκληθεί ανεξέλεγκτη διεθνής στρατιωτική αντίδραση.
«Το Ιράν έχει αποδείξει ιστορικά ότι χρησιμοποιεί το Στενό περισσότερο ως διαπραγματευτικό χαρτί και λιγότερο ως μέσο πλήρους κλιμάκωσης. Ένα πλήρες κλείσιμο θα σήμαινε σοβαρή απώλεια εσόδων για την ίδια την Τεχεράνη, αφού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές πετρελαίου, κυρίως προς την Κίνα», αναφέρει η
Μαρία Μπερτζελέτου, αναλύτρια της Signal Ocean.
Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις στο Στενό του Ορμούζ παρακολουθούνται στενά από τις αγορές, καθώς οποιαδήποτε σημαντική διαταραχή θα μπορούσε να προκαλέσει απότομες αυξήσεις στις τιμές πετρελαίου, να ανατρέψει τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες και να πυροδοτήσει νέα γεωπολιτικά ντόμινο.
Η Κίνα
Η Κίνα διαδραματίζει ίσως τον πιο κρίσιμο ρόλο στην εξίσωση. Ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ιρανικού πετρελαίου και στρατηγικός εταίρος της Τεχεράνης, το Πεκίνο διαθέτει ισχυρούς οικονομικούς και γεωπολιτικούς μοχλούς πίεσης. Η σταθερότητα των πετρελαϊκών ροών από το Ιράν είναι ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της Κίνας, γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στη στάση του Πεκίνου έναντι ενδεχόμενης κλιμάκωσης.
«Η Κίνα έχει κάθε λόγο να επιδιώκει σταθερότητα στην περιοχή, προκειμένου να διασφαλίσει την απρόσκοπτη τροφοδοσία της. Η εξίσωση είναι ευαίσθητη και το Ιράν γνωρίζει καλά τα όρια των κινήσεών του», σημειώνει η Μαρία Μπερτζελέτου.
Η στρατηγική αυτή εξάρτηση καθιστά την Κίνα έναν σιωπηρό αλλά ιδιαίτερα ενεργό παίκτη στην αποτροπή μιας ανεξέλεγκτης σύγκρουσης. Το Πεκίνο, ασκώντας πίεση στο Ιράν παρασκηνιακά, επιδιώκει να αποτρέψει μια κατάσταση που θα μπορούσε να διαταράξει σοβαρά τόσο την κινεζική οικονομία όσο και την παγκόσμια ενεργειακή αγορά.
Το Στενό παραμένει το πιο κρίσιμο θαλάσσιο πέρασμα για την παγκόσμια διακίνηση πετρελαίου, καθώς πάνω από το 20% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαϊκών προϊόντων διέρχεται καθημερινά από εκεί. Παρά τις συχνές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, το Στενό έχει διατηρηθεί ανοικτό ακόμα και στις πλέον ταραχώδεις περιόδους, λόγω του στρατηγικού του χαρακτήρα και των ισχυρών διεθνών συμφερόντων που εμπλέκονται.
Ιστορικά, το Ιράν χρησιμοποιεί το Στενό του Ορμούζ όχι τόσο ως εργαλείο άμεσης στρατιωτικής σύγκρουσης, αλλά ως διαρκές διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στη Δύση. Παρότι έχει απειλήσει με αποκλεισμό του περάσματος σε περιόδους κυρώσεων και αυξημένης πίεσης, μια πλήρης απόφραξη θα συνιστούσε ένα εξαιρετικά ριψοκίνδυνο βήμα, με σοβαρές συνέπειες για την ίδια του την οικονομία.
Οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν ήδη επηρεάσει τις διεθνείς αγορές, με τις τιμές του πετρελαίου να σημειώνουν απότομη άνοδο. Παρά την προσωρινή αποκλιμάκωση, το ενδεχόμενο μιας ευρύτερης περιφερειακής σύγκρουσης παραμένει απειλητικό.
Σε περίπτωση παρατεταμένης διακοπής των ροών μέσω του Στενού, η παγκόσμια αγορά θα αντιμετώπιζε σοβαρό ενεργειακό σοκ. Όπως επισημαίνει η JPMorgan, μια εκτεταμένη σύρραξη θα μπορούσε να αφαιρέσει περισσότερα από 2,1 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως από την αγορά, εκτινάσσοντας την τιμή του Brent πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι.
