Αλέξανδρος Καραμανλάκης - Εμμανουήλ Αργυρόπουλος: Οι πρωτοπόροι της ελληνικής αεροπορίας

Μόλις λίγα χρόνια μετά την πρώτη, ιστορική πτήση, των αδελφών Ράιτ (17/12/1903), η χώρα μας αποφάσισε την ίδρυση πολεμικής αεροπορίας. Ήταν το 1911, όταν στάλθηκαν για εκπαίδευση στην Αεροπορική Σχολή του Ετάμπ της Γαλλίας οι πρώτοι Έλληνες αξιωματικοί, ενώ παραγγέλθηκαν στη Γαλλία τα πρώτα στρατιωτικά αεροπλάνα στον γαλλικό οίκο FARMAN.

Τον Μάιο του 1912, στα μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια που έγιναν στην Αττική, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά στρατιωτικό αεροπλάνο.

Ο πρώτος Έλληνας στρατιωτικός αεροπόρος Δημήτριος Καμπέρος, που είχε εκπαιδευθεί στη Γαλλία, στις 14 Μαΐου 1912 πέταξε με το πρώτο στρατιωτικό αεροπλάνο Henry Farman που είχε παραδοθεί στη χώρα μας.

Ο πρώτος Έλληνας όμως που έκανε επιτυχή πτήση στη χώρα μας ήταν ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος (8/2/1912).

Την ίδια σχεδόν εποχή, εμφανίζεται και ο Αλέξανδρος Καραμανλάκης, που έκανε, με ιδιόκτητο αεροπλάνο, όπως κι ο Αργυρόπουλος, πολλές επιτυχείς πτήσεις στην Αθήνα και τον Πειραιά το καλοκαίρι του 1912.

Σ' αυτούς τους δύο πρωτοπόρους της ελληνικής αεροπορίας, αλλά και πρώτα θύματα αεροπορικών δυστυχημάτων στη χώρα μας, θα ασχοληθούμε σήμερα.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΑΚΗΣ - Ο ΤΟΛΜΗΡΟΣ ΑΕΡΟΠΟΡΟΣ

Ο Αλέξανδρος Καραμανλάκης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1884. Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Το 1908 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και το 1911 εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα "Ανεξάρτητος Αθηνών". Όμως τον ίδιο χρόνο εγκατέλειψε τη δημοσιογραφία και αφοσιώθηκε στην αεροπορία. Στα τέλη του 1911, πήγε στη Γαλλία και παρακολούθησε μαθήματα αεροπλοΐας στη σχολή Bleriot στο Παρίσι. Τέσσερις μήνες αργότερα, επέστρεψε στη χώρα μας, μεταφέροντας ατμοπλοϊκά (!) και το ιδιόκτητο αεροπλάνο του, τύπου Bleriot, δύναμης 50 ίππων, που ανέπτυσσε την εξωπραγματική για την εποχή εκείνη ταχύτητα των 100 χλμ. την ώρα (100 Km/h). Με το αεροπλάνο αυτό σχεδίασε μια άκρως ριψοκίνδυνη πτήση, από την Πάτρα στο Γουδή. Η πτήση αυτή ξεκίνησε από την περιοχή του Ρίου (της Πάτρας) στις 26 Μαρτίου 1912 και απέτυχε. Στον διάδρομο απογείωσης είχε συγκεντρωθεί πολύς κόσμος και ενώ το αεροπλάνο ανυψώθηκε λίγο, έπεσε σχεδόν αμέσως. Ο Καραμανλάκης τραυματίστηκε ελαφρά. 


Ένα μήνα περίπου αργότερα, στις 29 Απριλίου 1912, ο Καραμανλάκης επιχείρησε δεύτερη πτήση, η οποία λόγω σφοδρής κακοκαιρίας απέτυχε. Ο Καραμανλάκης τραυματίστηκε σοβαρότερα από την πρώτη φορά και το αεροσκάφος του έπαθε μεγάλες ζημιές.
Όμως ο πεισματάρης Καραμανλάκης δεν το έβαλε κάτω.

Στις 17 Ιουλίου 1912, πέταξε πάνω από την Αττική, φτάνοντας σε ύψος 2.200 μέτρων, ενώ στις 19 Αυγούστου έφτασε στο εντυπωσιακό ύψος των 3.050 μέτρων. Αυτές οι πετυχημένες πτήσεις του έδωσαν ώθηση να πραγματοποιήσει μία ακόμα "μεγάλη πτήση", από την Αθήνα στην Πάτρα αυτή τη φορά.

Η πτήση ξεκίνησε στις 6 το πρωί της 29ης Αυγούστου 1912. Το αεροπλάνο του Καραμανλάκη απογειώθηκε ομαλά, πέρασε στην Κόρινθο, αλλά λίγο έξω από το Ξυλόκαστρο συνάντησε φοβερή κακοκαιρία.

Λογικό θα ήταν ο Καραμανλάκης να κάνει μεταβολή και να κινηθεί πάλι προς την Αθήνα. Όμως επιχείρησε να διασπάσει τα ισχυρά ρεύματα αέρα. Αυτό είχε τραγικές συνέπειες. Έχασε τον έλεγχο του αεροσκάφους του, το οποίο έπεσε στη θάλασσα στην περιοχή Λυγιά του Ξυλόκαστρου. Βαριά τραυματισμένος ο Καραμανλάκης, προσπάθησε να κολυμπήσει προς την ακτή παλεύοντας με τα κύματα, δεν τα κατάφερε όμως και πέθανε από πνιγμό.

Ο θάνατός του συγκλόνισε και συγκίνησε το πανελλήνιο. Ο Καραμανλάκης παρομοιάστηκε από τον ημερήσιο Τύπο με τον μυθικό Ίκαρο και απέκτησε μεταθανάτια φήμη λαϊκού ήρωα.



Ο Αλέξανδρος Καραμανλάκης, στα 28 του χρόνια, ήταν ο πρώτος νεκρός που θρήνησε η ελληνική αεροπορία.

Θα αναφερθούμε τώρα σε εναν άλλο πιονέρο της αεροπορίας μας, τον Εμμανουήλ Αργυρόπουλο.

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ - Ο ΠΡΩΤΟΣ ΝΕΚΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

Ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος γεννήθηκε το 1886. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Αργυρόπουλος, πρεσβευτής τότε της χώρας μας στη Ρωσία (Αγία Πετρούπολη). Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στη Γερμανία και απέκτησε πτυχίο ιδιώτη χειριστή αεροσκάφους στη Γαλλία. Επέστρεψε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1912, φέρνοντας μαζί του συσκευασμένο (!) ένα ιδιόκτητο διθέσιο αεροπλάνο Nieuport IVG με κινητήρα 50 ίππων. Τον Φεβρουάριο του 1912, ο Αργυρόπουλος γίνεται ο πρώτος Έλληνας που πετά με αεροπλάνο στη χώρα μας. Στη δεύτερη πτήση του συνεπιβάτης του ήταν ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος! Η διάρκεια της πτήσης, που ξεκίνησε από το Ρουφ και συνεχίστηκε πάνω από την Ακρόπολη και το Θησείο ήταν περίπου πέντε λεπτά. Ενθουσιασμένος μετά την προσγείωση, ο εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος "βάφτισε" το αεροπλάνο του Αργυρόπουλου "Αλκυών" έκανε τις εξής προφητικές δηλώσεις: "Το αεροπλάνο ενδείκνυται ως όπλο των αδυνάτων. Η ριψοκίνδυνος μάλιστα και τολμηρά φύσις του Έλληνος θα καταστήσει τούτο λαμπρό εν πολέμω όπλον, μέλλον να προσφέρει μεγάλας υπηρεσίας".



Ο Αργυρόπουλος φαίνεται ότι ζήτησε από τον Ε. Βενιζέλο να καταταγεί στη Στρατιωτική Αεροπορία. Με διάταξη νόμου που ψηφίστηκε στις 21 Οκτωβρίου 1912 από την Κοζάνη (η τότε ελληνική κυβέρνηση είχε μεταφερόμενη έδρα, ακολουθώντας κατά πόδας τις μάχες του Βαλκανικού πολέμου), δόθηκε η δυνατότητα στον Ε. Αργυρόπουλο να καταταγεί στον Στρατό ως Ανθυπολοχαγός Μηχανικού.



Φαίνεται όμως ότι και ο ίδιος είχε θέσει τον εαυτό του και το αεροπλάνο του στη διάθεση της πατρίδας. Επίσης πιθανότατα η "Αλκυών" καταστράφηκε στις αρχές των επιχειρήσεων (Αλέξανδρος Αυδής, "Οι Πρωτοπόροι - Το Χρονικό των Αετών μας, Αθήνα 1972). Όταν όμως απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη (26/10/1912) και βρέθηκε εκεί ο Αργυρόπουλος, έκπληκτος βρήκε ένα εγκατελειμμένο τουρκικό αεροσκάφος, τύπου Bleriot XΙ-2 και την ονομασία "Vatan" ("Πατρίδα"). Το αεροπλάνο ήταν δωρεά του Νουρί πασά προς την οθωμανική κυβέρνηση.

Το αεροσκάφος, ήταν παρόμοιο με τα ελληνικά Farman κι έτσι ο Αργυρόπουλος είχε πρόσβαση σε ανταλλακτικά. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι τουρκικές πηγές γράφουν ότι το «Vatan» «πυρπολήθηκε για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού», μάλλον όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Ο Αργυρόπουλος, με το Bleriot, εκτέλεσε, άγνωστο πόσες, πολεμικές αποστολές. Μάλιστα οι Τούρκοι νομίζοντας ότι πρόκειται για δικό τους αεροπλάνο δεν τον ενοχλούσαν καθόλου με τα πυρά τους!

Το σημείο απογείωσης, φαίνεται ότι βρισκόταν στην περιοχή του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού της συμπρωτεύουσας. Στις 4 Απριλίου 1913, ο Ε. Αργυρόπουλος, απογειώθηκε έχοντας ως συνεπιβάτη τον πολιτικό, στρατιωτικό και λογοτέχνη Κωνσταντίνο Μάνο, ο οποίος είχε πολεμήσει στην Κρήτη, τη Μακεδονία και την Ήπειρο και είχε τεράστια συνεισφορά στην απελευθέρωση της Πρέβεζας.

Ο Κ. Μάνος, ήταν θείος της Ασπασίας (Μάνου), συζύγου αργότερα του πρόωρα χαμένου, από δάγκωμα πιθήκου(!), βασιλιά Αλέξανδρου. Στην πτήση αυτή δυστυχώς, το αεροπλάνο των Μάνου – Αργυρόπουλου, έπεσε σε κακοκαιρία με αποτέλεσμα να συντριβεί , 500 μέτρα από τον Λαγκαδά και οι δύο επιβαίνοντες σ' αυτό να σκοτωθούν. Τους δύο αδικοχαμένους ήρωες, θρήνησε, σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής, όλη η Ελλάδα.

Στην κηδεία του νεαρού Εμμανουήλ Αργυρόπουλου, που έγινε στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση, παραυρέθηκε σύσσωμη η Κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Τον επικήδειο, εκφώνησε ο συνάδελφος του Αργυρόπουλου, Υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης.

Ο Αργυρόπουλος, ήταν ο πρώτος πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας μας που χάθηκε σε δυστύχημα.
Μέχρι και σήμερα, η Αεροπορία μας έχει θρηνήσει εκατοντάδες νεκρούς, που έδωσαν τη ζωή τους για να υπερασπίσουν την πατρίδα και για να μπορούμε εμείς σήμερα να ζούμε ελεύθεροι.

Ακόμα και τώρα, που διαβάζετε αυτές τις αράδες, κάποιοι πιλότοι μας αναχαιτίζουν τουρκικά αεροσκάφη που παραβίασαν τον εθνικό εναέριο χώρο ή βρίσκονται σε ετοιμότητα 2', για να αντιμετωπίσουν ανάλογα περιστατικά. Σε όλους αυτούς, αφιερώνουμε ένα σπουδαίο τραγούδι των Μιχάλη Νικολούδη (μουσική), Πάρη Μήτσου (στίχοι), που ερμηνεύει ο μεγάλος Κρητικός βάρδος Βασίλης Σκουλάς. Πρόκειται για το «Ήλιος Θεός».

Και σ' όλους τους πιλότους μας, που θυσιάστηκαν για την Ελλάδα, το μόνο που μπορούμε, ταπεινά, να γράψουμε, είναι ΑΘΑΝΑΤΟΙ!




ΠΗΓΕΣ: ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ «ΠΑΠΥΡΟΣ – ΛΑΡΟΥΣ – ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ» 
               ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ, Εκδοτική Αθηνών
www.pasoipa.org.gr/lefkoma/pilot_details