Υποτροφίες, ελληνικά και Τεχνητή Νοημοσύνη στην Κωνσταντινούπολη

Στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο προ ημερών είχαν συγκεντρωθεί κάπου 200 άτομα για μια εκδήλωση «αντίστασης» στην... εξαφάνιση των Ρωμιών της Πόλης που συντελείται σταθερά εδώ και δεκαετίες. Μια εκδήλωση στην οποία ο Κωνσταντινουπολίτης επιχειρηματίας Βύρωνας Νικολαΐδης και η εταιρεία του PeopleCert θα ενισχύσουν τις προσπάθειες Ρωμιών φοιτητών που διαμένουν ή κατάγονται από την Πόλη να συνεχίσουν ή να ξεκινήσουν μεταπτυχιακές σπουδές στα μεγάλα πανεπιστήμια που έγιναν δεκτοί. Αλλος στην Οξφόρδη, άλλος στην Αθήνα, κάποιοι όμως και στην Πόλη.

Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, η εταιρεία θα τιμήσει και δασκάλους που άφησαν το στίγμα τους στην εκπαίδευση των Κωνσταντινουπολιτών σε παλαιότερες εποχές, ενώ για την προσφορά του στη συρρικνούμενη κοινότητα θα τιμηθεί με το βραβείο που φέρει το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου ο κ. Γιώργος Παπαλιάρης, ο οποίος έχει υπηρετήσει από θέσεις ευθύνης σε σημαντικές ιστορικές κοινότητες της Πόλης.

«Προφανέστατα δεν υπάρχει μέλλον αν δεν διασώζονται οι πνευματικές αξίες, η εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού, που φωτίζει τον νου και την καρδιά μας, εμπνέει τις δημιουργικές μας δυνάμεις και διευρύνει τους ορίζοντες. Χωρίς ανοικτοσύνη, κλεισμένοι στον μικρόκοσμό μας, δεν ωφελούμε κανέναν, ούτε καν τον ίδιο τον εαυτό μας», σημείωσε από το βήμα ο Οικουμενικός Πατριάρχης και συνέχισε: «Είμαστε βέβαιοι ότι οι αείμνηστοι δάσκαλοί μας θα αποτελέσουν για τους βραβευθέντες σήμερα νέους μας πρότυπο ζωής.

Οι γονείς σας, η Ομογένεια, όλοι εμείς, αγαπητοί βραβευθέντες, προσδοκούμε από εσάς, και ευρύτερα από τη νέα γενιά, να αναδειχθείτε άξιοι φορείς και συνεχιστές αυτής της τιμαλφούς πνευματικής παρακαταθήκης, του πολιτισμού της Ρωμιοσύνης, με βαθιά ριζωμένη στην καρδιά σας την αγάπη για την Πόλη μας, την Πόλη του πνεύματος και της πνευματικότητος, του πολιτισμού και των πολιτισμών, την ιστορική και αμετακίνητη Καθέδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, από την οποία εκπορεύεται προς την Οικουμένη το Ευαγγέλιο της πίστεως, της αγάπης και της ελπίδος, το μήνυμα της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης».

«Κλειδί η Παιδεία»

Για τον κ. Νικολαΐδη, η Παιδεία είναι το κλειδί για να μη σβήσει η Ρωμιοσύνη της Πόλης. Μόνο που ήδη οι συνθήκες είναι ακόμα πιο δύσκολες απ’ ό,τι φαίνεται. Οι 2.000 Ρωμιοί της Πόλης είναι στην πραγματικότητα λιγότεροι από 800, κι αυτοί μεγάλης ηλικίας, παραδέχεται ο κ. Νικολαΐδης. Οι υπόλοιποι είναι αραβόφωνοι χριστιανοί εξ Αντιοχείας που έχουν ενταχθεί στην Ελληνορθόδοξη Κοινότητα κυρίως λόγω του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Τα τρία ιστορικά σχολεία της Πόλης, το Ζάππειο, το Ζωγράφειο και η Μεγάλη του Γένους Σχολή, μπορεί συνολικά να αθροίζουν 300-350 μαθητές, οι περισσότεροι όμως, όπως συζητούν στα πηγαδάκια της εκδήλωσης, είναι Αντιοχείς. «Κάτι που οδηγεί σιγά-σιγά σε αλλαγή των χαρακτηριστικών της μειονότητας και είναι ένας από τους βασικούς λόγους που πλέον το επίπεδο των Ελληνικών ακόμα και μέσα στα σχολεία δεν είναι αυτό που ήταν παλιά», επεσήμανε ο κ. Νικολαΐδης.

«Η Παιδεία δεν είναι μόνο γνώση, είναι ταυτότητα, σύνδεση, δύναμη και μέλλον. Με βαθιές ρίζες στην ιστορία και τον πολιτισμό του Ελληνισμού, αντλούμε έμπνευση από την Πόλη και επενδύουμε στην επόμενη γενιά με ευθύνη και όραμα», είπε ενώπιον του Πατριάρχη και των περίπου 200 παρισταμένων στην εκδήλωση, ανακοινώνοντας ότι η PeopleCert θα ξεκινήσει ένα τριετές πρόγραμμα υπό τον τίτλο «Αναβάθμιση της Παιδείας στην Πόλη», το οποίο θα επικεντρωθεί αρχικά στην ενίσχυση των γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών της Πόλης και της Ιμβρου.

Τα μαθήματα

Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει τον προσεχή Σεπτέμβριο με ενισχυτική διδασκαλία Αγγλικών, με στόχο όλα τα παιδιά να φτάσουν σε επίπεδο C2 (το παλιό Lower) έως την Α’ Λυκείου. Σε δεύτερη φάση θα ξεκινήσει και ενισχυτική των Ελληνικών προκειμένου η νέα γενιά της κοινότητας να βελτιωθεί στη γλώσσα. Για τον κ. Νικολαΐδη και τα δύο θα γίνουν πολύτιμο εφόδιο για τη ζωή της νέας γενιάς, αλλά και ένα βήμα προς τον απώτερο στόχο που έχει θέσει και ο οποίος δεν είναι μόνο η ανάσχεση της εξάλειψης της Ρωμιοσύνης της Πόλης, αλλά η αναβίωσή της. Ο ίδιος θεωρεί ότι με κάποια οικονομικά κίνητρα είναι δυνατόν να πάνε και πάλι Ελληνες, απόγονοι ή όχι, στην Πόλη, όπως έκαναν στο παρελθόν.

Το εγχείρημα, πάντως, φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο αν σκεφτεί κανείς τα κύματα των διώξεων των Ελλήνων κάθε φορά που οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν ήταν καλές, αλλά και το τι μπορεί να ζητήσει σε αντάλλαγμα η Αγκυρα για να άρει κάποιους από τους αυστηρούς περιορισμούς και τις ποσοστώσεις που επιβάλλει για την απασχόληση ξένων πολιτών σε εγχώριες ή πολυεθνικές εταιρείες.

«Θέλει στήριξη και από τις δύο κυβερνήσεις το εγχείρημα», ομολογεί ο κ. Νικολαΐδης, ο οποίος θεωρεί ότι είναι προς το συμφέρον και της τουρκικής κυβέρνησης να μη σβήσει ο Ελληνισμός στην Πόλη, η οποία έχει φτάσει πλέον στα 20 εκατομμύρια κατοίκους! Ωστόσο, δεν παραγνωρίζει το ενδεχόμενο ένα τέτοιο αίτημα να μπει στο ζύγι σε κάτι που πιθανόν να αφορά τη Δυτική Θράκη. «Τότε θα έχουμε αποτύχει και φυσικά είναι κάτι που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να επιτρέψουμε να συζητηθεί», παραδέχτηκε.

Ο ίδιος μάλιστα χρηματοδοτεί μια ειδική μελέτη που διενεργεί αυτό το διάστημα η Ernst & Young σε Ελλάδα και Τουρκία για το πώς θα μπορούσε μέσω της οικονομικής δραστηριότητας να υπάρξει μια τάση επιστροφής των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη, θέτοντας έναν στόχο 20.000 Ελλήνων, όσους μετρούσε η Ρωμιοσύνη της Πόλης τη δεκαετία του ’70. «Εχουμε βάλει πολλές παραμέτρους σε αυτή, ελπίζω έως το τέλος του καλοκαιριού να την έχουμε στα χέρια μας», εκτίμησε.

Η ακουστική της Αγια-Σοφιάς

Ισως περισσότερο εφικτός είναι ο στόχος της αύξησης των Ελλήνων επισκεπτών στην Πόλη, κάτι που εξάλλου προτρέπει τους πιστούς και ο Οικουμενικός Πατριάρχης όταν τους βλέπει στο Φανάρι ή στις επισκέψεις του στην Ελλάδα, καθώς οι εναπομείνασες σε λειτουργία εκκλησίες σιγά-σιγά μένουν από εκκλησίασμα!

Ετσι και η εκκλησία της Παναγίας Μπαλίνου, που βρίσκεται στον ομώνυμο μαχαλά, σχετικά κοντά στο Πατριαρχείο, και περίπου προ ενάμισι έτους είχε αναστηλωθεί με χρηματοδότηση της PeopleCert. Ο κ. Νικολαΐδης όμως υλοποιεί ένα πρότζεκτ που θεωρεί ότι θα φέρει αρκετούς επισκέπτες ώστε η εκκλησία να ζωντανέψει πραγματικά και να μη μείνει ένα μουσείο. Ποιο είναι αυτό; Η αναβίωση της ακουστικής της Αγίας Σοφίας στη μικρή εκκλησία του Μπαλίνου...

Με άλλα λόγια, να αντηχούν ξανά βυζαντινοί ψαλμοί όπως ακούγονταν στον εμβληματικό Ναό της Ορθοδοξίας πριν από αιώνες, οπότε κλείνοντας κάποιος τα μάτια του να νιώθει το μεγαλείο της ακουστικής. Το πρότζεκτ υλοποιήθηκε από επιστήμονες του ήχου στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, με επικεφαλής τον δρα Τζόναθαν Αμπελ, οι οποίοι χρησιμοποιώντας Τεχνητή Νοημοσύνη και επιτόπιες πολλές μετρήσεις στην Αγια-Σοφιά κατάφεραν να αναπτύξουν έναν αλγόριθμο που μπορεί να διαμορφώσει τις ίδιες συνθήκες στην ηχητική στη μικρή εκκλησία της Παναγίας.

Ακολούθως, η PeopleCert δημιούργησε μια χορωδία από 30 κορυφαίους ιεροψάλτες, οι οποίοι επί έξι μήνες εργάζονταν και ηχογραφούσαν τους ψαλμούς στην Αθήνα. Το έργο, για το οποίο γίνονται και ειδικές ηχητικές εγκαταστάσεις στην εκκλησία της Παναγίας Μπαλίνου, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο.