3ο Διεθνές Συμπόσιο για μία Νέα Ελευσίνα - «Επαναγοητεύοντας τον Κόσμο»

Το 3ο Διεθνές Συμπόσιο για μια Νέα Ελευσίνα επιστρέφει στον τόπο των περίφημων Μυστηρίων – εκεί όπου για πάνω από 15 αιώνες καλλιεργήθηκε η ιδέα της εσωτερικής μεταμόρφωσης και της μυητικής γνώσης– για ένα τριήμερο αναστοχασμού, εμπνευσμένου διαλόγου και οραματικής δράσης. Από τις 25 έως τις 27 Σεπτεμβρίου 2025, το World Human Forum προσκαλεί στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας καινοτόμους ομιλητές από ποικίλα πεδία στο πλαίσιο του Συμποσίου με τίτλο «Επαναγοητεύοντας τον Κόσμο». Περιεχόμενο, το πώς μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με τη ζωή, τη φύση, τους άλλους και τον εαυτό μας ώστε να ανοίξει ο δρόμος για έναν νέο οικο-πολιτισμό.

Η κ.Αλεξάνδρα Μητσοτάκη, πρόεδρος και συνιδρύτρια του World Human Forum και ο κ. Σπύρος Δουκάκης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής μιλούν στο protothema.gr για το Συμπόσιο.

«Είναι η τρίτη χρονιά που το World Human Forum επιστρέφει στην Ελευσίνα, έναν τόπο που για 1.500 χρόνια, με τα Μυστήριά του, ήταν το πνευματικό σημείο αναφοράς της αρχαιότητας. Έγινε πολλή δουλειά για την Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Οι επενδύσεις και οι υποδομές που έγιναν, τα χρήματα που ξοδεύτηκαν, δεν πρέπει να πάνε χαμένα. Όταν πρωτοπήγαμε στην Ελευσίνα το 2023, στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, δώσαμε μια υπόσχεση: ότι κάθε χρόνο στα τέλη του Σεπτέμβρη θα επιστρέφουμε. Την υπόσχεση αυτή την κρατάμε και φέτος και ελπίζω για πολλά χρόνια ακόμα», αρχίζει να λέει η κ.Μητσοτάκη ενώ αναφορικά με τα ζητήματα που πρόκειται να αναδειχθούν στο πλαίσιο του Συνεδρίου, η ίδια σημειώνει: «Τα συμπόσια που οργανώνουμε στην Ελευσίνα επιδιώκουν να προσεγγίσουν με έναν ολιστικό τρόπο τα μεγάλα θέματα, τους μεγάλους προβληματισμούς της εποχής μας. Την ώρα που η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές κρίσεις - σε σχέση με το περιβάλλον, τη δημοκρατία, την εργασία, αλλά και, πιο ειδικά, κρίσεις μοναξιάς και νοήματος της ζωής - η Ελευσίνα μπορεί να παίξει ξανά έναν σημαντικό ρόλο. Η κάθεμιά από αυτές δεν είναι διαφορετικές κρίσεις. Συνδέονται μεταξύ τους. Είναι θέμα πολιτισμικής κρίσης και κρίσης αξιών. Γι’ αυτό, όταν μιλάμε για επαναγοήτευση του κόσμου, δεν θέλουμε να περιορίσουμε τη συζήτηση σε ένα στενό πλαίσιο –άλλωστε, υπάρχουν συνέδρια που εστιάζουν σε επιμέρους θεματικές. Στην Ελευσίνα από τις 25 έως τις 27 Σεπτεμβρίου 2025, διακεκριμένοι ομιλητές από όλο τον κόσμο θα μας μιλήσουν με μια νέα ματιά και έναν καινούργιο τρόπο, προσφέροντάς μας ελπίδα, για την οικονομία, τη δημοκρατία, τη βιωσιμότητα, την υγεία, την εκπαίδευση, την τέχνη, την εσωτερική μεταμόρφωση. Δεν θα ακούσουμε, όμως, μόνο τους ομιλητές. Όσοι βρεθείτε μαζί μας στην Ελευσίνα θα συμμετέχετε σε βιωματικά εργαστήρια και εμπειρίες και κάθε βράδυ σε μοναδικές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Το τελευταίο βράδυ μάλιστα μέσα στον μοναδικό Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας, στο Τελεστήριο, εκεί που γινόντουσαν τα Μυστήρια».

Στην εποχή της κυριαρχίας της εικόνας, ποια θέση μπορεί να κατακτήσει η ‘εσωτερική μεταμόρφωσης’ του ανθρώπου; Είναι ρεαλιστικός στόχος; «Είναι απαραίτητος στόχος», απαντά η πρόεδρος του WHF, «Η εποχή μας –με τις γρήγορες αλλαγές και στην οποία η μία «εικόνα» κυνηγά την άλλη– τις περισσότερες φορές δυστυχώς δεν φέρνει στον άνθρωπο μεγαλύτερη ευτυχία, ευδαιμονία. Οπότε τα βαθιά ερωτήματα που βασανίζουν τον άνθρωπο για τη δική του πορεία και το νόημα της ζωής παραμένουν τα ίδια. Η υπερβολική ταχύτητα των αλλαγών και των εξελίξεων, που δυσκολευόμαστε πάρα πολύ να παρακολουθήσουμε και να καταλάβουμε, δημιουργεί ακόμα πιο μεγάλη δυσκολία στο να βρούμε μια ισορροπία με τον εαυτό μας. Οι συζητήσεις μας στην Ελευσίνα μάς θυμίζουν το πόσο σημαντικοί είναι όλοι αυτοί οι προβληματισμοί. Δεν υπάρχει εδώ το «one size fits all», ο απόλυτος κανόνας για το πώς γίνεται αυτό. Ο καθένας το ψάχνει με τον δικό του τρόπο.

Σύμφωνα με την κ.Μητσοτάκη, μόνο ασύμβατες δεν είναι οι έννοιες της «επαναγοήτευσης» με την οικονομία και την εργασία: «Η οικονομία δεν είναι αυτοσκοπός. Υπάρχει για να εξυπηρετεί τον άνθρωπο και την κοινωνία στο σύνολό της. Με αυτή την έννοια έχει, ίσως, τον πιο σημαντικό ρόλο να παίξει στην άνθηση της κοινωνίας και των ανθρώπων. Δεν πρόκειται, λοιπόν, καθόλου για ασύμβατες έννοιες. Για μια επιτυχημένη ζωή η οικονομία οφείλει να συμβαδίζει και με τις αξίες και με τις δραστηριότητές μας. Μια επιτυχημένη ζωή είναι η ζωή που η εργασία μας είναι όσο πιο κοντά γίνεται και σε αυτό που μας γεμίζει και μας ικανοποιεί. Στο 3ο Διεθνές Συμπόσιο για μια Νέα Ελευσίνα προσεγγίζουμε την οικονομία με έναν πιο δημιουργικό και ελπιδοφόρο τρόπο. Μέσα από τρεις επιμέρους θεματικές που μας επιτρέπουν να την δούμε διαφορετικά. Θα συζητήσουμε για την αναγκαιότητα και τις δυνατότητες του impact investment, για τα μαθήματα που μπορούμε να πάρουμε από τη φύση και για το πώς αυτό που βλέπουμε σαν σκουπίδι μπορεί τελικά να γίνει «θησαυρός». Χρειάζεται να ξαναδούμε το πώς θα συμβιώσουμε με τη φύση, πώς θα βγούμε από τη λογική μιας εξορυκτικής οικονομίας, που δεν επενδύει στη βιωσιμότητα ή την αναδιανομή του πλούτου. Πολλοί πιστεύουν ότι όλα αυτά είναι ουτοπία. Προσωπικά πιστεύω ότι ουτοπία είναι να συνεχίσουμε να πορευόμαστε με τη λογική του «business as usual», όταν σε τόσους τομείς έχουμε ξεπεράσει τα όρια αυτού που αντέχει η ζωή στον πλανήτη».

Όσον αφορά στη σχέση του ανθρώπου με το φαγητό και στο πως αυτή μπορεί να συμβάλει στην εσωτερική μεταμόρφωση του ανθρώπου, προσθέτει: «Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ, το έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες. Ο άνθρωπος είναι ένα: μυαλό, πνεύμα, σώμα. Δεν υπάρχει τρόπος να είμαστε ολοκληρωμένοι, με μία πνευματική και ισορροπημένη ζωή, αν δεν συνυπάρξουμε με έναν τρόπο υγιή και με το σώμα μας. Διάβαζα πρόσφατα μια έρευνα για τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τη βλαπτική τους επίδραση στον οργανισμό… Η σωστή διατροφή, που πλέον μας έχει τόσο λείψει, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την σωματική, και κατ’ επέκταση και για την πνευματική μας υγεία. Η Ελευσίνα υπήρξε κέντρο λατρείας της θεάς της γεωργίας Δήμητρας, που δίδαξε στους ανθρώπους την καλλιέργεια της γης. Κοιτάζοντας τη σχέση μας με την τροφή βλέπουμε πόσο ο άνθρωπος έχει αποκοπεί και από τη σχέση του με τη γη, με την παραγωγή. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μικρές εκτάσεις που μπορούν και πρέπει να καλλιεργηθούν με ποιότητα. Χαίρομαι πολύ, λοιπόν, που βλέπω όλο και περισσότερους ανθρώπους στη χώρα μας να καλλιεργούν τη γη αλλιώς και να τρέφονται αλλιώς. Η μεσογειακή διατροφή είναι ένα από τα δυνατά πλεονεκτήματα της περιοχής μας. Δεν θα μπορούσε να λείπει από τη συζήτηση στο συμπόσιό μας. Στο σχετικό πάνελ, μάλιστα, θα συμμετέχει και η ομότιμη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κα Αντωνία Τριχοπούλου».

Σχετικά με το λόγο γιατί η έννοια της δημοκρατίας καλείται να ‘επαναγοητεύσει’, τίθεται το ερώτημα κατά πόσο έχει ‘θαμπωθεί’ η γοητεία της στη γενέτειρά της, την Ελλάδα, η κ.Αλεξάνδρα Μητσοτάκη σχολιάζει: «Η Δημοκρατία περνάει μια πολύ μεγάλη κρίση σε διεθνές επίπεδο. Όλο και περισσότερες χώρες κυβερνώνται από αυταρχικά καθεστώτα. Αλλά και στην ευρωπαϊκή ήπειρο, και φοβάμαι και στη χώρα μας, βλέπουμε μία στροφή στον λαϊκισμό που θέτει τη δημοκρατία σε κίνδυνο. Εργαλεία, όπως τα social media και το internet, πιστέψαμε κάποια στιγμή ότι θα ήταν μία καινούργια ευκαιρία για την δημοκρατία. Τελικά, συχνά καταλήγουν να μας περιορίζουν στον μικρόκοσμό μας, στα δικά μας στεγανά, να δημιουργούν λιγότερες ευκαιρίες για ανταλλαγή απόψεων και για διάλογο. Ο καθένας κλεισμένος στο δικό του «συννεφάκι» ιδεών και πεποιθήσεων δεν μπορεί πλέον ούτε να ακούσει τι έχει να πει αυτός που θεωρεί σχεδόν αντίπαλό του. Οι εξελίξεις στις ΗΠΑ δυστυχώς επιβεβαιώνουν αυτό το φαινόμενο. Εμείς πιστεύουμε –και αυτά θα συζητηθούν στην Ελευσίνα– ότι χρειάζεται περισσότερη και καλύτερη δημοκρατία. Δημοκρατία δεν μπορεί να είναι μόνο το να ρίχνουμε την ψήφο μας κάθε 4 χρόνια για να δώσουμε σε κάποιους την ευθύνη να μας κυβερνήσουν. Πραγματική δημοκρατία σημαίνει ουσιαστική ενεργοποίηση, ενδυνάμωση, συμμετοχή και ευθύνη των πολιτών γι’ αυτό που συμβαίνει στη κοινωνία μας».

Τα παιδιά, τα οποία ανέκαθεν λειτουργούσαν ως κινητήριος δύναμη της ανθρωπότητας, δεν μπορεί παρά να έχουν θέση στο συμπόσιο: «Η ενεργοποίηση των πολιτών, στην οποία τόσο πιστεύουμε στο World Human Forum, μπορεί να ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία. Γι’ αυτό οι δράσεις που έχουν να κάνουν με παιδιά είναι στο κέντρο της προσοχής μας», εξηγεί η πρόεδρος. «Στην Ελλάδα εμπνεύσαμε τη δημιουργία του Δικτύου Εκπαίδευσης για την Αειφορία «Από τη Μυθολογία στο Διάστημα - Myth2Space». Ένα δίκτυο που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς στην Αθήνα και την περιφέρεια. Σχεδόν χίλια σχολεία παίρνουν μέρος σ’ αυτό και στις αρχές του 2026 θα πραγματοποιήσει το δεύτερο μαθητικό συνέδριό του στην Αθήνα. Φέρνουμε, όμως, και στην Ελλάδα το Design for Change. Μιλάμε για το μεγαλύτερο κίνημα αλλαγής στον κόσμο από και για παιδιά. Και να σκεφτείτε ότι ξεκίνησε από μια μητέρα στην Ινδία η οποία, χωρίς να είναι εκπαιδευτικός, αποφάσισε να δημιουργήσει το δικό της σχολείο –που 20 χρόνια μετά βραβεύτηκε ως το καλύτερο σχολείο του κόσμου. Την εμπειρία της αυτή τη μοιράστηκε μέσω του Design for Change με εκατοντάδες εκπαιδευτικούς σε 72 χώρες και περισσότερους από 2 εκατομμύρια μαθητές παγκοσμίως. Τα παιδιά αυτά βρίσκουν λύσεις και κάνουν καλύτερο όχι μόνο το σχολείο τους, τη γειτονιά τους αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Μετά την Ινδία, το Ντουμπάι και την Ιαπωνία, τον Νοέμβριο του 2026 η χώρα μας θα φιλοξενήσει για πρώτη φορά τη διεθνή συνάντηση του Design for Change. Τα παιδιά αυτά είναι η ελπίδα μας για έναν κόσμο πραγματικά καλύτερο».

Από την πλευρά του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ο πρόεδρος κ.Σπύρος Δουκάκης μιλά για την ‘επαναγοήτευση του κόσμου’ μέσα από την εκπαίδευση: «Είναι η αναζήτηση μιας νέας ματιάς απέναντι στη γνώση, στη δημιουργία και στη ζωή. Είναι η στιγμή που το σχολείο δεν περιορίζεται στη μετάδοση πληροφοριών, αλλά ξαναγίνεται τόπος έμπνευσης, καλλιέργειας καινοτομίας και ενδυνάμωσης των μαθητών και μαθητριών. Στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής εργαζόμαστε ώστε το εκπαιδευτικό σύστημα να δώσει χώρο επαναγοήτευσης. Αναπτύσσουμε νέα Προγράμματα Σπουδών που καλλιεργούν την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία. Εφαρμόζουμε το πολλαπλό βιβλίο, που δίνει στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα επιλογής και στους μαθητές την εμπειρία διαφορετικών προσεγγίσεων. Εντάσσουμε ολόκληρα λογοτεχνικά βιβλία, αξιοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη στην ενταξιακή εκπαίδευση, ώστε κάθε παιδί να έχει πραγματικές ευκαιρίες μάθησης. Και ταυτόχρονα ανοίγουμε τον δρόμο για μια νέα παιδαγωγική κουλτούρα, όπου ο μαθητής δεν είναι απλός δέκτης αλλά ενεργός δημιουργός.

Οι ψηφιακές τεχνολογίες γίνονται κομμάτι αυτής της πορείας. Μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα, την εικονική και την επαυξημένη πραγματικότητα, οι μαθητές μπορούν να περπατήσουν σε αρχαίους πολιτισμούς, να εξερευνήσουν τα μυστικά της φύσης, να βιώσουν ιστορικά γεγονότα. Με την τεχνητή νοημοσύνη μαθαίνουν να διαχειρίζονται την πληροφορία, να αναλύουν δεδομένα και να καλλιεργούν κριτική σκέψη. Με τις ψηφιακές πλατφόρμες έχουν πρόσβαση σε μια ανοιχτή και συνεργατική μάθηση, που ξεπερνά τα όρια του σχολείου και τους συνδέει με τον κόσμο.

Η επαναγοήτευση του κόσμου σημαίνει να ξαναφέρουμε στη μάθηση το θαύμα, τη φαντασία και την ελπίδα. Ένα σχολείο που ενώνει την τεχνολογία με τις αξίες και προετοιμάζει τους μαθητές να μη στέκονται απλώς απέναντι στον κόσμο, αλλά να τον διαμορφώνουν ως ενεργοί πολίτες. Αυτό είναι το σχολείο που μας αξίζει και αυτό το όραμα υπηρετούμε στο ΙΕΠ· γιατί μόνο μέσα από συνεργασίες, μόνο πραγματικά μαζί για την εκπαίδευση, μπορούμε να ξαναφέρουμε το θαύμα στη μάθηση.

Θέματα και ομιλητές

Ζητήματα που θα διερευνηθούν 3ο Διεθνές Συμπόσιο για μια Νέα Ελευσίνα:
• Η τέχνη ως πύλη εσωτερικής μεταμόρφωσης
• Επαναγοητεύοντας την οικονομία, την εργασία, τις γειτονιές
• Η σχέση μας με το φαγητό
• Η δημοκρατία ως κοινό όραμα
• Τα παιδιά ως δεξαμενή ονείρων της ανθρωπότητας
• Ο ρόλος των ψυχεδελικών στην ενσυνείδηση και τη θεραπεία
Η λίστα των ομιλητών και συμμετεχόντων περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τους: Gina Belafonte, Franz X. Vollenweider, Χριστίνα Μερκούρη, Χριστίνα Δάλλα, Ornella Corazza, Νικόλα Γιατρομανωλάκη, Νίκο Τσούχλο, Phil Cousineau, Κωστή Τσελένη, Μαρία Λοϊζίδου, Ruth DeFries, Εμμανουήλ Ι. Στρατάκη, Stefanos Gandolfo, Daniel A. Barber, Anis Barnat, Αντωνία Τριχοπούλου, Jehangir Mehta, Μαρία Λόη, Hélène Landemore, Lex Paulson, Σπύρο Δουκάκη, Gary Bolles, Marlis Petersen, Παύλο Κάβουρα κ.ά.

Οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις

• 25/9 | Σινέ Ελευσίς: Προβολή της ταινίας Mystery 14: Human Requiem in Eleusis του Stephan Talneau
• 26/9 | Παλαιό Ελαιουργείο: Μουσική περφόρμανς Psychelectronica από τους Superwave (Λεωνίδας Δανέζος & Τάσος Σωτηρίου)
• 27/9 | Αρχαιολογικός Χώρος Ελευσίνας, 29/9 Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: Παράσταση Ιερά Μονοπάτια, Από τα Μυστήρια της Ελευσίνας στη Βυζαντινή Ψαλμωδία και την παράδοση των Μεβλεβήδων Δερβίσηδων – οι Περιστρεφόμενοι Δερβίσηδες της Κωνσταντινούπολης, η Χορωδία του Εν Αθήναις Συλλόγου Μουσικόφιλων Κωνσταντινουπόλεως, ο Σωκράτης Σινόπουλος και ο Μιχαήλ Μαρμαρινός συνθέτουν μια μυσταγωγική εμπειρία στον εμβληματικό αρχαιολογικό χώρο.

Λίγα λόγια για το World Human Forum

Το World Human Forum είναι μια δεξαμενή σκέψης και δράσης που επιδιώκει να συμβάλλει στην δημιουργία ενός νέου, οικολογικού πολιτισμού. Έχοντας ως συμβολική βάση και αφετηρία τους Δελφούς, αξιοποιεί τη δύναμη εμβληματικών τόπων (Ελευσίνα, Δήλος, Αρχαία Ολυμπία, Λύκειο Αριστοτέλη) και συνδέει καινοτόμες δυνάμεις του πλανήτη μας με στόχο ένα νέο αφήγημα για την ανθρωπότητα. Η μεθοδολογία του WHF αποτυπώνεται στον «Δελφικό Κύβο», μια ολιστική προσέγγιση που βασίζεται στις αξίες της βιωσιμότητας και αναγέννησης, της δημοκρατίας, της εκπαίδευσης, της εσωτερικής μεταμόρφωσης, της επιστήμης και τεχνολογίας και της τέχνης.

Μπορείτε να προμηθευτείτε τα εισιτήριά σας εδώ.

Ειδήσεις σήμερα:

H σύζυγος του Αντετοκούνμπο, Μαράια, καταγγέλλει απειλές από Τούρκους: «Θα σκοτώσουμε όλη την οικογένειά σου» της γράφουν

Στη Νέα Δημοκρατία προσχώρησε ο Ανδρέας Λοβέρδος

Βιομήχανος, πολιτικός και επιχειρηματίας έπεσαν θύματα μεγάλης κομπίνας με κάλπικες χρυσές λίρες - Τι ανακάλυψε το ελληνικό FBI