Το κάψιμο του Ιούδα και άλλα έθιμα

Tα έθιμα του Πάσχα στην Ελλάδα είναι διαφορετικά από τόπο σε τόπο και αξίζει ξεχωριστή μνεία σε κάθε πόλη και νομό του κράτους, καθώς από το πιο μικρό χωριό έως τη μεγαλύτερη κωμόπολη οι λαογραφικές εκδηλώσεις συνθέτουν το πλουσιότερο μωσαϊκό του ελληνικού πολιτισμού για τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης.

Μακεδονία και Θράκη

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Στην κοινότητα Λιμεναρίων  της Θάσου, αναβιώνεται ένα πανάρχαιο έθιμο με όνομα " Για βρέξ' Απρίλη μ' που γιορτάζεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα και μάλιστα σε αυτό το έθιμο παρευρίσκονται συγκροτήματα απ' όλη την Ελλάδα, όπου χορεύουν διάφορους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς.

Το έθιμο "Του Μαύρου Νιου τ' αλώνι", το συναντάμε στην Ιερισσό της Χαλκιδικής  την τρίτη ημέρα του Πάσχα, στην ομώνυμη τοποθεσία πάνω στους λόφους.

Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό, ενώ σιγά-σιγά συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι με αποτέλεσμα πολλές φορές ο χορός αυτός να έχει μήκος τετρακόσια μέτρα.

Συγκεκριμένα, τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον "Καγκελευτό" χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821.



Ο χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά και μόλις φτάσει περίπου στη μέση του τραγουδιού διπλώνεται στα δύο με τους χορευτές να περνούν ο ένας απέναντι από τον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό.

Ακόμη, κατά τη διάρκεια της γιορτής μοιράζονται σε όλους  τους παρευρισκομένους καφές που βράζει σε μεγάλο καζάνι, ο λεγόμενος "ζωγραφίτικος", τσουρέκια και αυγά. Ο ίδιος χορός, τέλος, επαναλαμβάνεται το απόγευμα στην κεντρική πλατεία του χωριού.


Επίσης, από το μοναστήρι του Ξηροπόταμου του Αγίου Όρους, όπου φυλάσσεται ο Τίμιος Σταυρός, μεταφέρεται στο χωριό Πετροκέρασα  που απέχει 52 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το χωριό έχει το "ιερό δικαίωμα" μοναδικό στον κόσμο, να φιλοξενεί τον Τίμιο Σταυρό από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι την Μ. Δευτέρα το πρωί. Αυτό γίνεται σε ανάμνηση της σωτηρίας του χωριού από αφανισμό, εξαιτίας θανατηφόρου ασθένειας (πανώλης), στα μέσα του 18ου αιώνα.

Στο Λιτόχωρο τη Μ. Πέμπτη, το βράδυ, στολίζονται οι επιτάφιοι που φτιάχνονται από ανύπαντρες κοπέλες, που όλη την Σαρακοστή φτιάχνουν λουλούδια από ύφασμα. Το βράδυ της Μ. Παρασκευής γίνεται στο παζάρι η συνάντηση των Επιταφίων που συνοδεύονται από χορωδίες Λιτοχωριτών, δημιουργώντας  έτσι ένα εκπληκτικό θέαμα.
 
ΘΡΑΚΗ
Στις Μέτρες της Θράκης, τη Μεγάλη Πέμπτη συνηθίζεται τα παιδιά να φτιάχνουν το ομοίωμα του Ιούδα, το οποίο περιφέρουν στα σπίτια, ζητώντας κλαδιά για να τον κάψουν την επομένη στον Επιτάφιο.

Πιο αναλυτικά, τη Μεγάλη Παρασκευή η πομπή του Επιταφίου φτάνει στο τέλος της έξω από ένα παρεκκλήσι, όπου εκεί βρίσκεται έτοιμη η φωτιά για να καεί ο Ιούδας.



Μόλις ο ιερέας ξεκινήσει να διαβάζει το σχετικό Ευαγγέλιο, ανάβουν τη φωτιά και ρίχνουν μέσα της το ομοίωμα, ενώ μόλις ολοκληρωθεί η καύση οι κάτοικοι συνηθίζουν να παίρνουν μια χούφτα από τη συγκεκριμένη στάχτη την οποία ρίχνουν στα μνήματα.