Το μετόχι με το ανθισμένο περιβόλι

Η Μεγάλη Εβδομάδα στο Αγιοταφίτικο Μετόχι στη Πλάκα με την κατανυκτική ατμόσφαιρα των κεριών αλλά τα αρώματα της Άνοιξης από το ανθισμένο γειτονικό περιβόλι είναι μια πραγματική εμπειρία για τους Αθηναίους.

Μια ωραία περιγραφή με πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για το Μετόχι βρίσκουμε στο site religiousgreece.gr της Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Εκεί διαβάζουμε: «Στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης, στη συμβολή των οδών Ερεχθέως και Πρυτανείου, βρίσκεται ο ιερός ναός των Αγίων Αναργύρων, περισσότερο γνωστός ως Μετόχι του Παναγίου Τάφου ή Αγιοταφίτικο Μετόχι.

Με τη γραφική του αυλή και το γειτονικό απλό νεοκλασικό κτήριο όπου εδρεύει η Εξαρχία του Παναγίου Τάφου, αποτελεί ένα από τα ωραιότερα σημεία της Πλάκας, που είναι στενά συνδεδεμένο με τον εορτασμό της Ανάστασης, καθώς εδώ φθάνει πρώτα κάθε χρόνο το Άγιο Φως από τα Ιεροσόλυμα.

Ο ναός οικοδομήθηκε τον 17ο αιώνα, σε θέση όπου κατά την αρχαιότητα υπήρχε ναός της θεάς Αφροδίτης. Αποτελούσε το καθολικό μονής που ιδρύθηκε το 1651 από τον ιερέα Δημήτριο Κολοκύνθη, γόνο γνωστής αθηναϊκής οικογένειας, στον οποίο ανήκε η έκταση. Μάλιστα σε έγγραφα αναφέρεται ότι ο ίδιος αφιέρωσε στη μονή όλη του την περιουσία. Το κοινόβιο αρχικά ήταν γυναικείο και αργότερα μετατράπηκε σε ανδρικό. Με την πολιορκία της Ακρόπολης από τον ιταλό ναύαρχο Μοροζίνι, το 1687, το μοναστήρι ερημώθηκε. Το 1760 αγοράστηκε από τον τότε έξαρχο του Παναγίου Τάφου στην Αθήνα αρχιμανδρίτη Ιάκωβο και έγινε μετόχιο του Παναγίου Τάφου. Από τότε στα κελιά της κατοικούσε και ο εκάστοτε έξαρχος, μέχρι το 1858, όταν οικοδομήθηκε η έδρα της Εξαρχίας του Παναγίου Τάφου. Στον χώρο της μονής υπήρχαν και οι τάφοι μελών της ελληνικής αυτοκρατορικής οικογένειας των Παλαιολόγων.

Ο ναός είναι μονόκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική με προστώο και γυναικωνίτη στο υπερώο. Στη βόρεια πλευρά της στέγης υψώνεται το μεταγενέστερο κωδωνοστάσιο από λευκό μάρμαρο, με έντονα κλασικιστικά στοιχεία. Στην οικοδόμηση των τοίχων του έχουν χρησιμοποιηθεί και αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, ενώ αρκετά αρχαία κατάλοιπα της περιοχής είναι συγκεντρωμένα στην αυλή, μάρτυρες της μακραίωνης ιστορίας του. Διατηρείται, ακόμη, μία σειρά από τα κελιά της παλαιάς μονής, ένα πηγάδι, καθώς και ένα από τα παλαιά δημοτικά φανάρια γκαζιού που φώτιζαν τους δρόμους της πόλης».