Νικόλαος Φαραντούρης

Φοβούμαι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κατανοήσει ούτε το σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που γεννά η αποσπασματική διαχείριση της ενεργειακής κρίσης στο εσωτερικό, ούτε το πλαίσιο εντός του οποίου λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση για θέματα ενέργειας. Διότι πώς αλλιώς μπορεί κανείς να ερμηνεύσει την συνεχή προσπάθεια μετάθεσης του προβλήματος της ακρίβειας στην ΕΕ;

Την περασμένη Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέψευσε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες είχε αρνηθεί στην ελληνική κυβέρνηση λόγω δημοσιονομικών ανησυχιών τη μείωση της φορολογίας στα καύσιμα και στα τρόφιμα: «Η Επιτροπή δεν γνωρίζει να έχει υποβληθεί πρόταση για πρόσθετες φορολογικές περικοπές», ανέφερε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της Κομισιόν. Καμία λοιπόν αντίρρηση της Επιτροπής στο ενδεχόμενο αποκλιμάκωσης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα και μείωσης του ΦΠΑ σε συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων από το 13% στο 6%, έστω και για διάστημα λίγων μηνών.

Απεναντίας η Κομισιόν έχει ήδη απ' τον περασμένο Νοέμβριο καλέσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να προχωρήσουν σε γενναία δημοσιονομικά και φορολογικά μέτρα προς ανακούφιση των περισσότερο ευάλωτων καταναλωτών, των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με μείωση του ΦΠΑ και ΕΦΚ, με τη σημείωση μάλιστα ότι στην Ελλάδα παρατηρούνται οι υψηλότερες τιμές στην ΕΕ. Ελλείψει αρμοδιότητας της ΕΕ για τη λήψη πιο δραστικών μέτρων έναντι των διεθνών προμηθευτών φυσικού αερίου, η Επιτροπή απευθύνθηκε το Φθινόπωρο στις εθνικές κυβερνήσεις για τη λήψη μέτρων ανακούφισης κατά της ακρίβειας.

Δυστυχώς, αντί έγκαιρων δημοσιονομικών και ρυθμιστικών πρωτοβουλιών, υπήρξαν λανθασμένες εκτιμήσεις και προτεραιότητες και ατελέσφορες εμπορικές διαπραγματεύσεις για τις τιμές φυσικού αερίου που επέτειναν αντί να περιορίσουν την άνοδο των τιμών ενέργειας στη χώρα μας το τελευταίο εξάμηνο.

Ενδεχομένως η τρέχουσα κρίση να οδηγήσει τα επόμενα χρόνια σε μεγαλύτερη ολοκλήρωση του τομέα ενέργειας, περιλαμβανομένων των εξωτερικών σχέσεων. Και ενδεχομένως στο μέλλον να υπάρξει μια πραγματικά κοινή ενεργειακή πολιτική ή ακόμη και μια κοινή εξωτερική πολιτική της Ένωσης, κατόπιν φυσικά αναθεώρησης της Συνθήκης για την ΕΕ. Αλλά όλα αυτά προσεχώς. Σήμερα και όλους αυτούς τους μήνες, αυτό που επείγει είναι άμεσα εσωτερικά δημοσιονομικά και ρυθμιστικά μέτρα για τον περιορισμό του ενεργειακού κόστους και την αποσόβηση κοινωνικής έκρηξης κι όχι ανέφικτες προτάσεις περί «αγοράς φυσικού αερίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (για λογαριασμό των Κρατών Μελών ή εταιρειών)».

Ως προς τα εξωτερικά: Το βασικό που χρειάζεται να πράξει η ΕΕ είναι να σταματήσει να παρακολουθεί αμέτοχη την κλιμάκωση της Ρωσικής-ουκρανικής έντασης στη γειτονιά της και η θεσμική της παρουσία να πάψει να υποκαθίσταται από διμερείς συναντήσεις χωρίς συλλογική-κοινή θέση και εκπροσώπηση των Κρατών Μελών. Αν μπορούσε να συμβάλει η χώρα μας στην προσπάθεια πιο ενεργητικής παρουσίας της ΕΕ στο Ρωσο-ουκρανικό θα προσέφερε μεγάλη υπηρεσία τόσο στην συνοχή της ΕΕ, όσο και στην ελληνική οικονομία. Οι πολεμικές συρράξεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο προφανώς πυροδοτούν περαιτέρω αστάθεια, ακρίβεια και οικονομική δυσπραγία στα Κράτη Μέλη.

Γι’ αυτό και απαιτείται ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ για άμεση διπλωματική λύση, με σεβασμό στις αρχές του διεθνούς δικαίου και προοπτικές για ένα νέο πλαίσιο ελέγχου εξοπλισμών και ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας. Η Ελλάδα χρειάζεται να στηρίξει αυτήν την θέση, αλλά και τον αμερικανο-ρωσικό διάλογο και τη Διαδικασία της Νορμανδίας, η οποία πρέπει να αναβαθμιστεί με την επίσημη συμμετοχή της ΕΕ.

Ας ξεκινήσουμε απ’ αυτά στο εξωτερικό. Κι ας προχωρήσουμε έστω τώρα σε άμεσα, γενναία και στοχευμένα δημοσιονομικά και ρυθμιστικά μέτρα στο εσωτερικό.


* Ο κ. Νικόλαος Φαραντούρης, είναι Καθηγητής του Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου της Ενέργειας, Κάτοχος της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.