Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Δεν περιλαμβάνει τόσο ιστορικές αποκαλύψεις, αλλά δίνει στον συγγραφέα την ευκαιρία να παρουσιάσει τα γεγονότα από τη δική του οπτική, με τη δική του αφήγηση, διεκδικώντας ίσως μια ευκαιρία για επαναξιολόγηση σε σχέση με το παρελθόν και επανατοποθέτηση για το μέλλον.

Εχει ενδιαφέρον πάντως η αναδρομή του πρώην πρωθυπουργού διότι επιβεβαιώνει, από πρώτο χέρι, γεγονότα και παρεμβάσεις ξένων ηγετών οι οποίες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο την εποχή εκείνη και αποτυπώνουν διαχρονικές ισορροπίες και σχέσεις με τη χώρα μας, οι οποίες είναι σημαντικές και για το μέλλον.

Είναι ξεκάθαρο και επιβεβαιώνεται και από την «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα ότι η επιδίωξη της Γερμανίας ήταν να βγάλει την Ελλάδα από το ευρώ. Η κατανομή των ρόλων μεταξύ του εκλιπόντος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και της Ανγκελα Μέρκελ δεν είναι καθοριστική, ίσως να μην ήταν και ουσιαστική. Την εξέλιξη αυτή απέτρεψαν οι διαχρονικοί σύμμαχοι της Ελλάδας, οι ΗΠΑ και η Γαλλία, με τον Μπαράκ Ομπάμα και τον Φρανσουά Ολάντ. Και το έπραξαν όχι από συμπάθεια προς την Ελλάδα ή την κυβέρνησή της την εποχή εκείνη, αλλά επειδή η στάση αυτή εξυπηρετούσε τα διαχρονικά συμφέροντα των χωρών τους.

Το γεγονός αυτό δεν έχει μόνο ιστορική σημασία. Βλέπουμε και σήμερα την προσέγγιση που υιοθετούν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, αλλά και η Ιταλία, οι οποίες βλέπουν θετικά την προσέγγιση με την Τουρκία σε θέματα αμυντικής συνεργασίας παρά τη στάση που τηρεί η γειτονική χώρα σε σχέση με την Ελλάδα και παρά την κατοχή της Κύπρου που είναι χώρα-μέλος της Ε.Ε.
Είναι και πάλι ξεκάθαρο ότι η έννοια της αλληλεγγύης μεταξύ εταίρων είναι πολύ σχετική στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Από την άλλη πλευρά, προφανώς, το βιβλίο συνδέεται με τα νέα πολιτικά σχέδια του Αλέξη Τσίπρα και οι πιθανές ερμηνείες στο πεδίο αυτό είναι αρκετές. Σηματοδοτεί μια στροφή προς το πολιτικό κέντρο και αποστασιοποίηση από τον ριζοσπαστισμό; Αναδεικνύει πολιτικά διαζύγια με πρόσωπα και πολιτικούς χώρους για να οικοδομήσει νέα πολιτική ταυτότητα; Αντανακλά μια μετατόπιση προς τον ρεαλισμό και την πολιτική ως «τέχνη του εφικτού»; Προτάσσει την εμπειρία της διακυβέρνησης εν μέσω καταιγίδας και της λήψης δύσκολων αποφάσεων ως πολιτικά προσόντα στο νέο, ταραγμένο διεθνές περιβάλλον;

Οπως όλα στην πολιτική, οι απαντήσεις θα δοθούν εκ του αποτελέσματος και θα κριθούν από την ψήφο των πολιτών.

Και εκεί το καθοριστικό σημείο θα είναι το σχέδιο που θα παρουσιάσει ο Αλέξης Τσίπρας όταν ανακοινώσει τις όποιες πρωτοβουλίες του.

Η πολιτική σκακιέρα δεν μπορεί να παραμείνει προσκολλημένη σε αλληλοκατηγορίες για το παρελθόν, όσο κι αν τα τραύματα των μνημονίων στην οικονομία, στην κοινωνία, αλλά και στον συλλογικό ψυχισμό παραμένουν ακόμα έντονα, αφού πολλές από τις πληγές που άνοιξαν το 2010 παραμένουν ανοιχτές στην οικονομία, στην κοινωνία και τον δημόσιο τομέα.

Το κρίσιμο είναι η εξειδίκευση όσων αναφέρει στο βιβλίο του ο Αλέξης Τσίπρας στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου του: για το μέλλον, για «Αριστερά της νέας εποχής», για διεθνή συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων, για νέο πατριωτισμό ή ακόμη για νέο παραγωγικό πρότυπο και μείωση των ανισοτήτων. Ποιο είναι το πολιτικό σχέδιο για την υλοποίηση παρόμοιων στόχων και με ποιους συμμάχους;
Η Αριστερά ήταν πάντα προσανατολισμένη σε θέματα αναδιανομής των εισοδημάτων, των ανθρώπινων και κοινωνικών δικαιωμάτων και της ενίσχυσης του δημόσιου τομέα και των δημόσιων αγαθών.

Με ποιον τρόπο, όμως, εξειδικεύονται όλα αυτά σήμερα και πώς συμβιβάζονται με πιο «κεντρώες» πολιτικές, με ενίσχυση της παραγωγής και των ελληνικών επιχειρήσεων για «υγιείς επιχειρήσεις και ανάπτυξη»;

Πώς, με λίγα λόγια, θα παραχθεί ο πλούτος για να διανεμηθεί και πώς μπορεί να βελτιωθεί η ζωή των πολιτών;

Το παρελθόν δεν αλλάζει, αλλά σημασία έχει το μέλλον, και εκεί όπου θα κριθούν όλες οι πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως και αυτή του Αλέξη Τσίπρα, είναι το σχέδιο που θα παρουσιάσουν για να διεκδικήσουν θέση στο πολιτικό σκηνικό - το οποίο, αν πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις, θα είναι πολυκομματικό και ίσως κατακερματισμένο.