Βασίλης Δαλιάνης

Σε 105 ημέρες, η πάλαι ποτέ αυτοκρατορία της Μεγάλης Βρετανίας, θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο δημοψήφισμα του 2016 οι Βρετανοί πολίτες επέλεξαν να πυροβολήσουν το πόδι τους, την ώρα που η υπόλοιπη ΕΕ ετοιμαζόταν να ξεκινήσει ένα σπριντ 100 μέτρων.

Προεκλογικές πομφόλυγες όπως «εθνική κυριαρχία», «ανεξαρτησία» και «εθνικός έλεγχος» έπεισαν τελικά την πλειονοψηφία των Βρετανών πολιτών να επιλέξουν την αποχώρηση της χώρας τους από την ΕΕ.

Δύο χρόνια μετά, οι Βρετανοί δεν ξέρουν τί θέλουν. Η χώρα που από το 1971 έλαβε ό,τι ακριβώς ζήτησε από την ΕΕ, σαμποτάροντας κάθε περαιτέρω εμβάθυνσή της, την κατηγορεί για την απόφαση που έλαβαν δημοκρατικά οι ίδιοι οι πολίτες της.

Οι σπασμωδικές κινήσεις του Λονδίνου δείχνουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είχε και δεν έχει την παραμικρή ιδέα από την ευρωπαϊκή και διεθνή πραγματικότητα του 21ου αιώνα.

Το άρθρο 50 της Συνθήκης για την ΕΕ, που εισήχθη με τη Συνθήκη της Λισσαβόνας του 2007, προβλέπει μια διαδικασία εξόδου, αυτή που χρησιμοποιείται από το Λονδίνο. Αλλά αυτό που είναι νομικά δυνατό είναι οικονομικά ή πολιτικά εφικτό;

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Ντάνι Ρόντρικ, το σφάλμα της Μεγάλης Βρετανίας μπορεί να εντοπιστεί στις «τρεις επιλογές» (τρίλημμα όπως το χαρακτηρίζει).

Όπως ο ίδιος υποστηρίζει, τον 21ο αιώνα είναι αδύνατον να υπάρξει κράτος που θα επωφελείται και από την παγκοσμιοποιημένη οικονομία και τη δημοκρατία και την εθνική κυριαρχία. Τα κράτη μπορούν να επιλέξουν οποιεσδήποτε δύο επιλογές από τις τρεις προαναφερθείσες. Αλλά όχι και τις τρεις.

Η Κίνα επέλεξε τα οφέλη της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και την εθνική κυριαρχία. Όχι όμως τη Δημοκρατία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες τη Δημοκρατία (βαθιά ριζωμένη στην πολιτική τους ιστορία) και την εθνική κυριαρχία, επιλέγοντας όμως εσχάτως τον οικονομικό απομονωτισμό.

Οι υποστηρικτές του Brexit υποσχέθηκαν και τα τρία μαζί. Μια δημοκρατική Μεγάλη Βρετανία που θα απολαμβάνει την «εθνική κυριαρχία» με την αποχώρηση από την ΕΕ, με όλα τα οφέλη και τις εμπορικές συμφωνίες που προσφέρει η Ένωση.

Ο «εφιάλτης» για τους Βρετανούς ξεκινάει ακριβώς από εκεί. Το Brexit είχε πολλές θετικές συνέπειες για την υπόλοιπη ΕΕ. Όλα τα υπόλοιπα κράτη –μέλη κατανόησαν την πραγματικότητα. «Η ΕΕ δεν είναι à la carte».

Εμείς οι Έλληνες το καταλάβαμε απόλυτα - και σχετικά νωρίς -μετά την καταστροφική διαπραγμάτευση Τσίπρα – Βαρουφάκη το 2015.

Ένας στίχος του τραγουδιού «Hotel California» του αμερικανικού ροκ συγκροτήματος «Eagles» λέει «You can check out any time you like / But you can never leave».(Μπορείς να κάνεις check out από το ξενοδοχείο όποτε θέλεις, αλλά ποτέ δεν μπορείς να φύγεις).

Το κακό για τους Βρετανούς είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι απλώς ένα «Hotel California» αλλά το μοναδικό νομικό πρόσωπο που μπορεί να εγγυηθεί στους Ευρωπαίους πολίτες και τη Δημοκρατία και την εθνική κυριαρχία και τα οφέλη του παγκόσμιου εμπορίου.

Σε λιγότερα από 30 χρόνια καμία ευρωπαϊκή χώρα, ούτε καν η Γερμανία δεν θα λογαριάζεται ανάμεσα στις 10 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Η Ινδία και η Τουρκία θα έχουν πάρει τις θέσεις τους. Μόνο μια ΕΕ μπορεί να σταθεί και να υπερασπισθεί τα συμφέροντα των κρατών – μελών, προς όφελος όλων των Ευρωπαίων πολιτών. Η ΕΕ και η Ευρωζώνη έχουν ελάχιστο καιρό να βρούνε τη λύση. Και οι Ευρωπαίοι πολίτες εν όψει μάλιστα των ευρωεκλογών του 2019, θα έπρεπε να ζητούμε περισσότερη αντιπροσώπευση και όχι περισσότερη απομόνωση.

Αν το παράδειγμα του τραγέλαφου του Brexit δεν είναι αρκετό, ίσως δεν υπάρχει κανένα άλλο.