Άννυ Ποδηματά

Για τον σχεδιασμό των εκδηλώσεων και των δράσεων που θα πραγματοποιηθούν υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» δεν ξέρουμε ακόμα πολλά. Κρίνοντας, όμως, από την ανακοίνωση των πρώτων ονομάτων των συμμετεχόντων -όλες και όλοι επίλεκτα μέλη της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας-, υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να στεφθεί το όλο εγχείρημα με επιτυχία.

Τα καταφέραμε, άλλωστε, πολύ καλά και με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και σχεδόν πάντοτε όταν καλούμαστε να φέρουμε σε πέρας μεγαλεπήβολες διοργανώσεις μεγάλης εμβέλειας.
Πρόκειται, όμως, περί αυτού όταν μιλάμε για τις εκδηλώσεις «Ελλάδα 2021»;

Υποθέτω ότι βασικός στόχος τους δεν είναι -και δεν πρέπει να είναι- «να κάνουμε τον πλανήτη να υποκλιθεί», όπως υποκλίνεται εδώ και εκατοντάδες χρόνια η ανθρωπότητα στον Παρθενώνα!

Βασικός στόχος, εάν πιστέψουμε τον πρωθυπουργό, είναι η «επανατοποθέτηση της Ελλάδας» στον παγκόσμιο χάρτη, δηλαδή ένα ελληνικό re-branding. Ο στόχος ευγενής και φιλόδοξος, μόνο που θα πρέπει να γνωρίζουμε και να αναγνωρίζουμε ότι επ’ αυτού η Επιτροπή -όπως και η άλλη που συγκροτήθηκε υπό τον τίτλο «Re-positioning Greece»- λίγα μπορεί να κάνει.

Γιατί η εικόνα που σχηματίζουν οι άλλοι για εμάς, αλλά και αυτή που διαμορφώνουμε οι ίδιοι για τη δική μας χώρα δεν περνάει μέσα από τη διοργάνωση μεγαλεπήβολων εκδηλώσεων, όσο επιτυχημένες κι αν είναι. Οχι ότι και αυτά δεν χρειάζονται.

Η Ελλάδα μπορεί να χτίσει την εικόνα μιας χώρας που τα καταφέρνει καλά σε ad hoc διοργανώσεις μεγάλης εμβέλειας - και το έχει κάνει πολλές φορές στο παρελθόν.

Αλλά οι εκδηλώσεις ή ακόμα και η δραστηριοποίηση μεγάλων προσωπικοτήτων της στο εξωτερικό δεν μπορούν να τη βοηθήσουν να χτίσει την εικόνα μιας χώρας διαφορετικής από αυτή που είναι. Η θέση μιας (οποιασδήποτε) χώρας στον παγκόσμιο χάρτη χτίζεται ή αποδομείται καθημερινά ανάλογα με το εθνικό της εισόδημα, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, το επίπεδο ασφάλειας των πολιτών της, τη λειτουργία των θεσμών και άλλα πολλά. Εκδηλώσεις, επικοινωνιακές καμπάνιες, διαφημιστικά μηνύματα μπορούν, για παράδειγμα, να βοηθήσουν μια χώρα να εξαγάγει καλύτερα το τουριστικό της προϊόν, αλλά όχι να χτίσει τη συνολική της εικόνα.

Είναι γεγονός ότι η εικόνα της χώρας τα τελευταία χρόνια καταβαραθρώθηκε: κρίση, χρεοκοπία, μνημόνια, ασυνεννοησία του πολιτικού συστήματος, τεράστια ανεργία, φυγή εκατοντάδων χιλιάδων νέων ανθρώπων στο εξωτερικό, όλα αυτά τραυμάτισαν σοβαρά την Ελλάδα - όχι μόνο, ούτε κυρίως σε επίπεδο εικόνας.

Ευτυχώς, στα περισσότερα από αυτά προχωρήσαμε, αν και όχι σε όλα.

Ομως εκείνο που κυρίως χρειαζόμαστε σήμερα δεν είναι ούτε να πανηγυρίσουμε που γλιτώσαμε από τα χειρότερα, ούτε να εκπέμψουμε το μήνυμα ότι, επειδή τελείωσαν τα μνημόνια και πέφτουν σε ιστορικά χαμηλά τα επιτόκια, «είμαστε πάλι μια κανονική χώρα».

Αυτό δεν είναι ούτε re-positioning, ούτε re-branding.

Αυτά θα έρθουν μόνο όταν όλοι μας -κράτος, πολιτικό σύστημα, επιχειρήσεις και πολίτες- συνειδητοποιήσουμε τι πήγαινε στραβά με το κράτος, με την οικονομία, με την Παιδεία, με το πολιτικό μας σύστημα και γενικότερα με τη νοοτροπία μας όλα τα προηγούμενα χρόνια. Και όταν αρχίσουμε να οραματιζόμαστε εμείς ποια Ελλάδα μπορούμε και θέλουμε να οικοδομήσουμε τα επόμενα χρόνια.

Δύσκολο, χρονοβόρο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Οι εκδηλώσεις «Ελλάδα 2021» μπορούν να μας δώσουν το έναυσμα για να ξεκινήσουμε επιτέλους να χτίζουμε μια Ελλάδα συμβατή με το μήνυμα που θέλουμε να εκπέμψουμε το 2021. Θα έχουμε επιτύχει εάν, όταν σβήσουν οι προβολείς των εκδηλώσεων, οι «θεατές» φύγουν σκεπτόμενοι ότι η χώρα αυτή έχει κάθε λόγο να ατενίζει το μέλλον της - και όχι πια το παρελθόν- με αισιοδοξία.